Trả lời chất vấn phải có chất lượng

Phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại cuộc họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 1-4 đã thu hút được nhiều sự quan tâm, đặc biệt là trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến (xem thêm bài “Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến: “Còn chữa bệnh là còn tai biến y khoa” (!)”, Pháp Luật TP.HCM ngày 2-4). Với tư cách là một cử tri, tôi có một số ý kiến đóng góp để các phiên chất vấn sau có chất lượng hơn, hợp với yêu cầu và nguyện vọng “muốn nghe” của cử tri hơn.

Cử tri quan tâm nhiều đến phiên trả lời của Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến một phần là thời gian qua ngành y tế đã có nhiều điều tiếng. Một phần người dân cảm thấy sức khỏe và sinh mạng của mình đang bị đánh đố bởi không ít cơ sở khám, chữa bệnh kém chất lượng, bởi một bộ phận y, bác sĩ kém y thuật, y đức. Có cử tri lại “quy trách nhiệm” cho vị tổng tư lệnh ngành y và mong muốn có những nhìn nhận thẳng thắn, trả lời dứt khoát những tồn tại và yếu kém đã và đang hiện hữu của ngành y tế. Thế nhưng câu trả lời của bộ trưởng khiến không ít cử tri thất vọng. Nói thẳng ra phiên trả lời chất vấn vừa qua của vị bộ trưởng Bộ Y tế còn tồn tại nhiều vấn đề cần phải bàn. Đó là:

Thứ nhất, trả lời chất vấn là nhằm giải trình những vấn đề đã, đang tồn tại trong từng ngành, từng lĩnh vực, làm rõ trách nhiệm của cá nhân và tập thể trong công tác điều hành, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ. Qua đó, đưa ra những giải pháp mang tính khả thi để khắc phục những tồn tại, hạn chế, khuyết điểm đó chứ tuyệt nhiên không phải là “biện hộ” theo kiểu “còn khám, chữa bệnh thì còn tai biến y khoa”, “còn làm thì còn sai sót”.

Thông qua hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn, cử tri chuyển tải được những tâm tư, nguyện vọng của mình mong được lắng nghe, giải quyết. Và hơn thế nữa, cử tri cũng nhìn nhận được cái “tầm” của vị “tổng tư lệnh” ngành mà họ gửi gắm những kỳ vọng! Chính kiểu “hồi đáp” này khiến cử tri cảm thấy “đau đớn” mà an ủi rằng thôi thì đừng đau, đừng có bệnh là tốt hơn hết.

Thứ hai, chưa phân biệt được trách nhiệm cá nhân và trách nhiệm tập thể. Mục đích của chất vấn là truy nguyên về trách nhiệm cá nhân của bộ trưởng trong công tác chỉ đạo ngành dọc của mình chứ không phải truy về “tập thể” hay “toàn ngành” để rồi “cha chung không ai khóc”. Nếu trong công tác chỉ đạo, điều hành thì người đứng đầu phải chịu trách nhiệm với những trách nhiệm, công việc cụ thể trong từng vấn đề cụ thể, từ đó mới có những điều chỉnh, khắc phục (bản chất của chất vấn) và nhận trách nhiệm cá nhân, tránh những lời hứa suông theo kiểu “chúng tôi sẽ”, hay “Chúng tôi không thể trả lời được, không dám trả lời”.

Thứ ba, trong trả lời chất vấn cũng thấy còn nhầm lẫn giữa giải pháp (để giải quyết vấn đề nảy sinh trong thực tiễn, trong công tác điều hành, chỉ đạo công việc) với những vấn đề chính sách (đã ban hành bao nhiêu nghị quyết, nghị định, chính sách, thông tư, quy định… liên quan). Vì lẽ đó thay vì đưa ra những giải pháp sát sườn, khả thi để giải quyết triệt để vấn đề tồn tại thì vị tổng tư lệnh ngành liệt kê hàng loạt các quy định, chính sách liên quan, để rồi đại biểu Quốc hội Trương Văn Vở (Đồng Nai) phải thốt lên: “Bộ trưởng nói mà không làm!”.

TS PHẠM ĐI, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh