Sáng 16-3, tại phiên chất vấn của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhận được nhiều câu hỏi chất vấn liên quan đến việc điều hành giá xăng dầu.
Nguồn cung xăng dầu không thiếu
Là người chất vấn đầu tiên, đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) nêu thực tế thời gian qua xảy ra tình trạng một số cửa hàng găm hàng, giá xăng dầu tăng cao, gây ảnh hưởng đến đời sống người dân. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng có giải pháp để hài hòa lợi ích các bên, trong bối cảnh giá xăng dầu thế giới tăng đột biến như hiện nay.
Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh: HOÀNG HẢI
Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết những ngày qua, giá xăng dầu thế giới tăng đột biến, lý do cơ bản là bị đứt gãy nguồn cung ở một số nước có sản lượng lớn và tác động từ cuộc xung đột Nga- Ukraina làm cho thị trường xăng dầu thế giới đảo lộn, biên độ giá dao động 40-60%.
Trong bối cảnh đó, nguồn cung trong nước lại gặp khó khăn do nhà máy Lọc hoá dầu Nghi Sơn (cung ứng 35-40% sản lượng dầu trong nước mỗi tháng) giảm sản lượng đột ngột, có lúc giảm xuống chỉ còn 55%. Trong ba tháng qua cũng chỉ sản xuất được khoảng 80% công suất.
Theo Bộ trưởng Công Thương, ngay từ đầu tháng 1, Bộ đã rất chủ động tham mưu cho Chính phủ và trực tiếp chỉ đạo hệ thống của mình, theo đó yêu cầu tất cả doanh nghiệp đầu mối có chức năng nhập khẩu xăng dầu phải nhập đủ sản lượng do nhà máy Nghi Sơn thiếu hụt để bảo đảm nguồn cung trong nước.
Đến giữa tháng 2, nguồn cung trong dầu trong nước đủ để đáp ứng đến hết tháng 3. Theo số liệu, tồn dư hàng trong nước còn khoảng 1,2 triệu m3, lượng chúng ta sản xuất ra từ hai nhà máy lọc dầu là 900.000 m3.
“Chúng ta nhập ở thời điểm 15-2 là 900.000 m3, như vậy chúng ta có 3 triệu m3, đủ điều kiện để cung ứng đến hết tháng 3, khi mà sản lượng chúng ta dùng mỗi tháng khoảng 1,8 đến 1,9 triệu m3”- Bộ trưởng cho biết thêm và khẳng định Bộ Công Thương vẫn tiếp tục chỉ đạo các doanh nghiệp đầu mối có kế hoạch nhập khẩu trong tháng 3 vượt sản lượng nhập khẩu bình thường.
Mỗi tháng nhập bình thường 500.000 m3 nhưng theo chỉ đạo của Bộ phải nhập khẩu lên gấp 2 lần, từ 1 triệu m3 trở lên. “Nguồn cung không bao giờ thiếu”- Bộ trưởng khẳng định.
Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh: HOÀNG HẢI
Cây xăng đóng cửa do không có nguồn cung là có thực
Về giá, ông Nguyễn Hồng Diên cho biết Bộ Công Thương cùng Bộ Tài chính đã điều hành theo đúng quy định của pháp luật, 10 ngày/lần và bám sát diễn biến giá thế giới.
“Biên độ giá thế giới tăng 40-60% nhưng biên độ giá của chúng ta 29-40%, tức là cận dưới của thế giới. Điều này cho thấy chúng ta đã nỗ lực rất cao”- ông Diên nói thêm và cho rằng hai Bộ Tài chính, Công Thương đã điều hành linh hoạt quỹ bình ổn, dù số lượng quỹ không lớn nhưng vẫn cố gắng đưa ra mức hỗ trợ từ 500- 1.500 đồng/lít xăng dầu. Vì thế, giá xăng dầu đã giảm.
Gần đây, khi giá tăng phi mã, Bộ đã nỗ lực cùng Bộ Tài chính kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết xem xét giảm thuế môi trường để góp phần làm giảm giá xăng dầu trong nước, giúp phục hồi kinh tế và không làm tăng PCI.
Cùng với đó, công tác thanh kiểm tra của Bộ Công Thương đạt kết quả rất tốt. Chúng ta có 17.000 cửa hàng bán lẻ, lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra 16.800 và đã xử lý số cửa hàng vi phạm.
Theo ông Diên, số cửa hàng xăng dầu vi phạm là rất ít (211 cửa hàng). Các cửa hàng dừng hoạt động thời gian qua có rất nhiều lý do, có lý do do họ sửa chữa, đã báo cáo trước với cơ quan chức năng. Tuy nhiên, có những cây xăng cố tình găm hàng chờ tăng giá.
“Hiện tượng có một số cây xăng đóng cửa, nói rõ không có nguồn cung thì điều đó là có thực. Họ lấy nguồn cung từ Nghi Sơn mà Nghi Sơn giảm đột ngột như vậy thì không thể cách nào có ngay được lượng xăng dầu bán”- ông Diên cho biết.
Tiếp theo, đại biểu Trần Văn Sáu (Đồng Tháp) cho rằng giá xăng dầu thế giới ngày 1-3 so với đầu năm biến động từ hơn 44 – 60% nhưng giá xăng dầu trong nước chỉ tăng từ gần 25- 40% “Quá trình điều hành giá xăng dầu đó có gì mâu thuẫn, thiệt hại đó do ai gánh chịu?”- đại biểu hỏi.
Trả lời sau đó, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng trong bối cảnh thực hiện cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thị trường nhưng có sự quản lý của nhà nước, việc duy trì quỹ bình ổn là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, quỹ bình ổn có hạn, thực tế bây giờ chỉ còn trên dưới 600 tỉ đồng, trong khi đó có nơi nhập khẩu lớn thì âm quỹ này là rất lớn.
Vì vậy, 2 bộ (Tài chính, Công thương) tham mưu, đề xuất và Chính phủ đã có nghị quyết đề nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét giảm thuế môi trường với mặt hàng xăng dầu để giảm giá xăng dầu. Trường hợp, giá xăng dầu tiếp tục tăng cao thì cần nghiên cứu các loại thuế khác.
“Nếu hết các loại thuế mà không ổn nữa thì để kiềm giá, giữ chỉ số CPI, giữ ổn định nền kinh tế, không để các đối tượng dễ bị tổn thương khó khăn thì Chính phủ và các bộ, ngành sẽ đề xuất các cấp có thẩm quyền sử dụng quỹ bình ổn, quỹ an sinh để hỗ trợ”- Bộ trưởng Bộ Công thương nhấn mạnh.
Gía xăng dầu liệu có giảm trong thời gian tới?
Tranh luận với Bộ trưởng Công Thương, đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (An Giang) cho rằng hiện nay nguồn cung không thiếu, giữa vai trò của các nhà máy lọc dầu của ta có tác dụng như thế nào để chủ động điều hành bình ổn giá? Ngoài quỹ bình ổn giá như Bộ trưởng vừa nêu thì bộ trưởng đề xuất vấn đề gì căn cơ, ổn định hơn, quản lý số lượng xăng dầu đưa ra thị trường trong nước.
Đại biểu Phạm Văn Hoà (Đồng Tháp) cho rằng hiện nay không chỉ các đại lý bán lẻ xăng dầu “găm hàng” mà dư luận cho rằng những đại lý này còn rất nhỏ lẻ.
“Tôi tìm hiểu một số đại lý hỏi “tại sao không bán hàng, người ta nói không có xăng dầu lấy gì bán”. Do nguồn cung từ nhà điều hành ở cấp vĩ mỗ không cung cấp xuống, cho nên các đại lý không có xăng dầu để bán. Phải chăng có việc găm hàng từ tuyến vĩ mô?”- ông Hòa chất vấn.
Trả lời đại biểu Hòa, Bộ trưởng khẳng định qua thanh tra 16.800 cửa hàng bán lẻ, có 211 cửa hàng có hiện tượng đóng cửa, trong đó phần lớn đóng cửa do sự cố về kỹ thuật.
“Có nơi nói là không có hàng, truy đến tận cùng thì các cửa hàng này nhận xăng dầu từ Nghị Sơn mà Nghi Sơn dừng đột ngột thì cửa hàng bán lẻ ấy không dễ gì đi nhận hàng ở một doanh nghiệp đầu mối khác. Bộ Công Thương đã chỉ đạo kịp thời là chia sẻ nguồn cung từ các nhà cung ứng không lấy hàng của Nghi Sơn là hàng nhập hoặc từ các nguồn của Bình Sơn nên chỉ vài ngày đã khắc phục”- Bộ trưởng nói và khẳng định Bộ Công Thương đang thanh tra đồng bộ 33 doanh nghiệp có chức năng nhập khẩu xăng dầu.
“Đến giờ đã có kết quả bước đầu nhưng do chưa đầy đủ dữ liệu, căn cứ, quy trình nên chưa thể báo cáo cụ thể. Tinh thần là nếu phát hiện thấy những doanh nghiệp đầu mối nào không thực hiện đúng chức năng nhiệm vụ của mình theo quy định thì dứt khoát sẽ xử lý theo quy định của pháp luật và hình thức cao nhất là đình chỉ kinh doanh, rút giấy phép”- Bộ trưởng nêu rõ.
“Cử tri hỏi xăng dầu có giảm giá được không trong thời gian tới?”- đại biểu Huỳnh Thanh Phương (Tây Ninh) hỏi.
Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết có giảm hay không phải phụ thuộc vào thị trường thế giới.
“Chúng tôi chỉ có thể cam kết rằng trong khi biên độ dao động của thế giới tăng cao, Bộ Công Thương và các bộ chức năng sẽ tham mưu cấp có thẩm quyền điều hành biên độ tăng của chúng ta ở mức có thể chấp nhận được” - ông Diên nói.
