Ngày 2-7, UBND tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu tổ chức hội nghị sơ kết tình hình, kết quả thực hiện chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) và triển khai Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 12/6/2024 của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ Luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thủy sản.
Nhiều chuyển biến trong triển khai chống khai thác IUU
Theo tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu, sau gần 7 năm (kể từ tháng 10-2017), qua 4 đợt thanh tra của EC (lần thứ 4 vào tháng 10/2023 tại tỉnh) đến nay tình hình chống khai thác IUU đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận.
Đến nay, đội tàu cá toàn tỉnh có 4.448 tàu, trong đó tàu hoạt động vùng khơi là 2.703 tàu (chiếm 60,77%), vùng lộng 620 tàu, vùng ven bờ 1.125 tàu. Số lượng tàu cá của tỉnh đã giảm để phù hợp với trữ lượng nguồn lợi thủy sản hiện có. Toàn bộ số lượng tàu cá đã đăng ký được cập nhật 100% về cơ sở dữ liệu quốc gia.
Tính đến nay, số lượng tàu cá từ 15m trở lên đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đạt hơn 97% (2.626 tàu cá), đã cấp phép khai thác 2.052 (đạt gần 76%), cấp Giấy chứng nhận ATTP 2.341 tàu, gia hạn đăng kiểm 2.078 tàu (đạt gần 77%).
Hiện toàn tỉnh còn 1.140 tàu cá “03 không”, đã được địa phương cấp số tạm, vẽ số 100% để quản lý. Tỉnh cũng đã rà soát, nắm danh sách, nguyên nhân và thực trạng tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, lý do và tình trạng tàu cá đã xóa đăng ký.
Từ đầu năm 2024 đến nay đã thực hiện kiểm tra, giám sát chặt chẽ lượt tàu cập cảng, rời cảng. Tổ chức rà soát công tác xác nhận, chứng nhận truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác; đến nay chưa phát hiện các lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu vi phạm khai thác IUU.
Đã tổ chức tập huấn, hướng dẫn sử dụng phần mềm truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử eCDT VN cho lực lượng biên phòng, cảng cá, doanh nghiệp chế biến xuất khẩu, Văn phòng đại diện kiểm soát nghề cá, đại diện cán bộ hải sản cấp huyện, cấp xã và ngư dân biết sử dụng.
Xử lý quyết liệt các vụ vi phạm
Công tác thực thi pháp luật, xử lý các hành vi vi phạm khai thác IUU đã được tăng cường, triệt để hơn trước. Tính từ đầu năm 2023 đến nay đã điều tra, xử lý hầu hết các trường hợp mất kết nối trên 10 ngày trên biển, xử phạt với số tiền hơn 2,3 tỉ đồng...Bên cạnh đó đã điều tra, xác minh các tàu cá mất kết nối trên 6 tháng.
Với cảng cá vi phạm, cơ quan chức năng đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự.
Về vụ việc tàu cá tại xã Phước Tỉnh, huyện Long Điền tháo thiết bị giám sát hành trình gửi trên tàu cá Bình Thuận, quá trình điều tra xác định vụ án thuộc thẩm quyền của Cơ quan điều tra hình sự Quân chủng Hải quân, Cơ quan CSĐT công an tỉnh đã có văn bản đầu tháng 6-2024, đề nghị VKSND tỉnh chuyển vụ án đến Cơ quan Điều tra Hình sự Quân chủng Hải Quân.
Cơ quan ANĐT công an tỉnh tiến hành điều tra làm rõ các vụ tháo gỡ và lưu giữ thiết bị giám sát hành trình tàu cá, xử lý theo quy định.
Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế khắc phục còn rất chậm theo khuyến nghị của EC.
Các vụ việc chủ tàu hoặc thuyền trưởng tháo gửi, nhận thiết bị VMS, các cơ quan chức năng đã tích cực, quyết liệt trong công tác kiểm tra, phát hiện, điều tra, xử lý vi phạm, kể cả xử lý hình sự, tuy nhiên tình trạng vi phạm vẫn xảy ra.
Thực hiện tốt đề án chuyển đổi nghề cho ngư dân
Để đảm bảo đạt được kết quả tốt nhất tại đợt thanh tra lần thứ 5 của EC, quyết tâm thực hiện mục tiêu gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” trong năm 2024, tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương có liên quan khẩn trương khắc phục các tồn tại, hạn chế; trong đó tập trung vào các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm từ nay đến tháng 9-2024.
Cụ thể, các sở ngành, địa phương tiếp tục tập trung thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo về chống khai thác IUU. Thực hiện đúng trách nhiệm, thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ được pháp luật quy định, với tinh thần xử lý nghiêm, không có vùng cấm, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả.
Công an tỉnh chỉ đạo khẩn trương điều tra, xác minh, làm rõ, xử lý nghiêm hành vi vi phạm IUU; sớm kết thúc các vụ án, vụ việc, tạo sự răn đe, chấm dứt tình trạng vi phạm IUU trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới.
Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh chỉ đạo thường xuyên kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ trong việc xuất, cập bến các tàu đánh bắt hải sản theo đúng chức năng nhiệm vụ; kiên quyết không cho tàu xuất bến khi không đủ điều kiện và xử lý nghiêm theo quy định; tiếp tục theo dõi, rà soát, xác minh, xử lý nghiêm theo thẩm quyền các vụ án, vụ việc có dấu hiệu vi phạm liên quan đến IUU...
Sở NN&PTNT thường xuyên phối hợp chặt chẽ với Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân, BTL Vùng Cảnh sát biển 3; BTL Vùng Cảnh sát biển 4, lực lượng Kiểm ngư Trung ương trong công tác nắm tình hình, hoạt động của tàu cá và ngư dân trên biển, kịp thời phát hiện, điều tra, xử lý tàu cá và ngư dân vi phạm quy định khai thác bất hợp pháp, vượt ranh giới trái phép trên biển để xử lý nghiêm và kịp thời theo quy định...
Phối hợp khẩn trương xác minh, xử lý dứt điểm tàu cá mất kết nối. Rà soát danh sách, tiến hành điều tra, mời làm việc để răn đe, xử lý nghiêm theo quy định và bổ sung nhóm đối tượng này vào diện theo dõi đặc biệt.
Sở NN&PTNT phối hợp với Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh, UBND các huyện, thị xã, thành phố tiếp tục tổng rà soát, kiểm đếm, xóa bộ, lập danh sách quản lý đội tàu đúng với thực trạng hiện có của tỉnh để phục vụ cho công tác quản lý, kiểm soát, xác minh thông tin có liên quan được nhanh chóng, kịp thời; truy vết, xác minh, xử lý các tàu cá đã bán và hoạt động dài ngày ngoài tỉnh, xử lý triệt để, không để tồn đọng bất kỳ trường hợp nào chưa truy vết được tàu.
Quản lý 100% tàu cá hoạt động trên biển và tại cảng, nghiêm túc thực hiện các quy định pháp luật không để tình trạng không kiểm soát, quản lý để tàu cá vi phạm khai thác IUU ra vào cảng, xuất nhập bến mà chưa được xử lý, tàu cá “03 không”, tàu không đủ điều kiện tham gia hoạt động khai thác trên biển.
Triển khai thực hiện có hiệu quả hệ thống phần mềm eCDT; tiếp tục hướng dẫn cho ngư dân, doanh nghiệp cài đặt, sử dụng thành thạo và thực hiện truy xuất thủy sản bằng 100% trên phần mềm, đảm bảo vận hành thông suốt, đạt hiệu quả cao theo quy định của EC.
Tổ chức thanh tra, kiểm tra, thực hiện nghiêm công tác xác nhận, chứng nhận, truy xuất nguồn gốc, không để tái phạm các vụ việc hợp thức hóa, làm giả hồ sơ như đã xảy ra tại cảng Hưng Thái, Cơ khí tàu thuyền vừa qua.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các sở, ngành, địa phương khẩn trương hoàn thiện trình phê duyệt Đề án chuyển đổi nghề cho tàu cá trên địa bàn tỉnh, tham mưu đề xuất xây dựng chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề; tổ chức sắp xếp lại đội tàu, nghề khai thác, siết chặt công tác quản lý hoạt động khai thác đảm bảo phát triển bền vững, chống khai thác IUU, ổn định sinh kế cho cộng đồng ngư dân ven biển.
