Vụ cháy ở Hà Nội gây nỗi đau tột cùng cho mọi người. Việc này cũng đặt ra câu hỏi về công tác quản lý, cấp phép, quy hoạch và cả khái niệm chung cư mini.
TS Võ Kim Cương, nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TP.HCM, khẳng định: Không có khái niệm chung cư mini. Chung cư là chung cư, nhà ở riêng lẻ là nhà ở riêng lẻ. Còn việc cải tạo một nhà ở riêng lẻ thành nhiều phòng, thành chung cư mini là do chủ đầu tư tự ý làm.
Khó khống chế mật độ dân số trong nhà ở riêng lẻ
. Phóng viên: Thưa ông, sau vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội, nhiều câu hỏi đặt ra về mặt quản lý, quy hoạch vì công trình nơi xảy ra thảm họa là nhà ở riêng lẻ?
+ TS Võ Kim Cương: Căn nhà xảy ra cháy ở Hà Nội trong hẻm nhỏ mà đến chín tầng là sai về mặt quy hoạch, mà như chỗ tôi nắm là cơ quan chức năng chỉ cho phép xây sáu tầng.
Khi xem xét cấp phép xây dựng công trình, thường cơ quan chức năng xem xét ba điều kiện: công trình đó có đủ tiêu chuẩn về mặt quy hoạch trong khu vực hay không, kế đến là tiêu chuẩn về môi trường và thứ ba là tiêu chuẩn về PCCC.
Về PCCC, Nhà nước đã có những quy định mà các chủ đầu tư buộc phải tuân theo.
. Hiện ở các TP lớn có chuyện nhà ở riêng lẻ cải tạo thành chung cư mini, chúng ta có quy chuẩn nào cho việc này không, thưa ông?
+ Phải khẳng định là không có khái niệm nào là khái niệm chung cư mini.
Về chỉ tiêu dân số mang tính lý thuyết, khi cấp phép, cơ quan chức năng quan tâm đến diện tích, ở bao nhiêu người nhưng thực tế sử dụng rất khác, đôi khi nén rất nhiều gia đình vào một không gian.
Hiện không có quy định nào để khống chế mật độ dân số trong từng căn nhà riêng lẻ. Trước đây, chúng ta chưa chú trọng đến các nhà trọ tự phát hoặc chung cư mini. Có nhiều trường hợp sử dụng nhà ở để làm lớp học cũng nén hàng chục người trong không gian không đảm bảo.
Rồi chung cư mini, một phòng hàng chục người, đây là các vấn đề xã hội chúng ta cần quan tâm để tránh các hậu quả tương tự xảy ra. Chúng ta phải cân nhắc, kể cả câu chuyện làm các “chuồng cọp” ở các chung cư, cửa kiên cố chống trộm cũng là trái quy tắc PCCC…
Làm đúng quy định hiện hành về PCCC
. Dù không có khái niệm nhưng thực tế chung cư mini vẫn đang tồn tại. Vậy khung pháp lý nào cho loại hình nhà ở này, thưa ông?
+ Bổ sung khung pháp lý như thế nào cần tính toán, hiện nay có nhiều văn bản quy phạm pháp luật chồng chéo nhau, người dân cũng không am tường được hết nên vấn đề cần trước mắt là xem lại việc thực thi các quy định hiện hành như thế nào? Và chúng ta tuyên truyền đến người dân ra sao?
Ảnh: TTXVN
Khi cấp phép, cơ quan chức năng quan tâm đến diện tích, ở bao nhiêu người nhưng thực tế sử dụng thì nén rất nhiều gia đình vào một không gian.
Chẳng hạn, về PCCC, có vẻ chúng ta còn chưa xem trọng, chưa nhận thức đầy đủ nên xảy ra những trường hợp đau lòng.
Ở nước ngoài, có đến 25% chi phí của công trình phục vụ cho công tác PCCC công trình đó. Chi phí đó không chỉ là trang bị bình chữa cháy mà còn đầu tư thoát hiểm, hệ thống chữa cháy...
Chúng ta cần xem xét lại pháp luật để bổ sung nhưng trước mắt phải làm đúng các quy định hiện hành. Phải lấy các bài học của những sự cố để chấn chỉnh về PCCC.
. Người dân cần nhà ở, nơi ở, trong khi giá nhà ở các TP lớn thì người có thu nhập thấp khó với tới nên họ chấp nhận ở trong các khu nhà không đảm bảo an toàn.
+ Theo tôi, nhà ở cho người có thu nhập thấp nên được đầu tư theo hình thức lấy quỹ đất của Nhà nước, Nhà nước đầu tư và cho thuê, còn như hiện nay, chúng ta tạo ra nhà ở và bắt người ta mua với giá cao thì không thể.
Có nhiều người làm chung cư mini vì họ hạ tiêu chuẩn môi trường sống xuống rất thấp, như không đảm bảo không gian sinh hoạt, không đảm bảo an ninh, không đảm bảo PCCC, hay diện tích, các tiện ích xung quanh khác… Chỉ có hạ các tiêu chuẩn xuống thấp như vậy, họ mới bán chung cư mini với giá rất rẻ hoặc bán bằng giấy viết tay.
Bài toán nhà ở không dễ giải một sớm một chiều nhưng để không xảy ra các thảm kịch như vừa qua, chúng ta phải rà soát, đảm bảo thực thi đúng yêu cầu của pháp luật hiện hành và thêm nữa cần tuyên truyền đến người dân ý thức, nhận thức về PCCC để họ tự bảo vệ mình.
. Xin cảm ơn ông.
TP.HCM tổng kiểm tra PCCC các chung cư mini
Ngày 14-9, tại họp báo định kỳ về tình hình kinh tế - xã hội TP.HCM, Thượng tá Lê Mạnh Hà, Phó Trưởng phòng Tham mưu Công an TP.HCM, khẳng định: Luật Nhà ở không có khái niệm, giải thích thuật ngữ chung cư mini. Chung cư mini tương đồng với mô hình nhà trọ xây dựng có từ hai tầng trở lên, có nhiều căn hộ, có lối đi, cầu thang chung, có phần sở hữu riêng, phần sở hữu chung và hệ thống công trình hạ tầng sử dụng chung.
“Công an TP đang cấp bách triển khai kế hoạch tổng kiểm tra, rà soát các mô hình nhà trọ tập trung đông người, nếu có sai phạm sẽ xử lý triệt để bằng các biện pháp xử phạt vi phạm hành chính, tạm đình chỉ, đình chỉ hoạt động theo quy định” - ông Hà nhấn mạnh.
Đối với những chủ đầu tư cố tình vi phạm pháp luật, công an đã củng cố hồ sơ, khi có dấu hiệu của tội phạm sẽ chuyển cho cơ quan CSĐT để xử lý theo quy định.
+ Cũng tại cuộc họp, ông Tống Đức Tiến, Trưởng phòng Cấp phép xây dựng Sở Xây dựng TP.HCM, cho biết hiện chỉ có một số loại hình cho phép nhà ở của hộ gia đình cá nhân đầu tư, phát triển để cho thuê.
Sở Xây dựng TP đã ban hành văn bản hướng dẫn hộ gia đình, cá nhân về trình tự đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân, người lao động thuê để ở trên địa bàn TP.HCM.
Về công tác PCCC, người dân khi có nhu cầu sử dụng nhà ở của mình để cho thuê phải thực hiện theo hướng dẫn của Sở Xây dựng TP.HCM...
BẢO PHƯƠNG
SỔ TAY:
“Chạy” theo sau tai nạn
Sáng 14-9, trên các trang báo, mạng xã hội là những hình ảnh đau thương, dòng tít chua xót về sự cố cháy chung cư mini khiến 56 người chết.
Bên cạnh đau lòng, mọi nguyên nhân được mổ xẻ và tìm hiểu về chung cư mini là như thế nào. Vì sao có một tòa nhà hàng trăm người ở mà không đảm bảo an toàn PCCC? Vì sao lại cấp phép? Vì sao không có sự quản lý?... Nhiều câu hỏi “vì sao” được đặt ra.
Có lần lãnh đạo một quận ở TP.HCM có hàng chục công trình chung cư mini trên địa bàn cũng phải thốt lên “chung cư mini là những “quả bom nổ chậm”” vì ở đó là nơi tập trung rất đông người dân nhưng điều kiện không đảm bảo, khi sự cố cháy nổ xảy ra thì hậu quả khôn lường.
Vấn đề là thậm chí người ta còn không thể đặt tên cho “quả bom” ấy, vì trong các quy phạm pháp luật về nhà ở không có khái niệm chung cư mini, nó chỉ là sự cải tạo từ nhà ở riêng lẻ thành, hoặc là “con lai” giữa nhà trọ và nhà ở.
Không có tên khai sinh, vậy câu hỏi đặt ra là chúng ta “khai tử” loại hình này được không? Câu trả lời cũng rất khó, vì hiện nay nó được quản lý theo loại hình nhà ở riêng lẻ, có chăng là chúng ta phải làm nghiêm các quy định, làm nghiêm việc cấp phép xây dựng và yêu cầu chủ đầu tư chịu trách nhiệm đảm bảo an toàn PCCC khi xây dựng công trình.
Một vấn đề nữa là việc tuyên truyền về PCCC. Có lần tham gia một cuộc diễn tập công tác PCCC của một đơn vị, tôi chợt giật mình vì nhiều kiến thức mình còn bỏ sót, còn ngô nghê khi xảy ra cháy nổ.
Ví dụ, cháy chung cư thì chạy vào lối thoát hiểm thang bộ nhưng hệ thống thang bộ đó phải đảm bảo có máy hút khói, cửa chống cháy, chống được tràn khói, hệ thống chống cháy còn phải có máy phát dự phòng… vì nếu thang bộ không đáp ứng điều kiện thì cũng không đảm bảo an toàn.
Và thông thường, sau khi xảy ra tai nạn, chúng ta hay dùng từ “giá như”. Giá như tìm hiểu kỹ hơn về mọi thứ, tìm hiểu kỹ hơn về nơi mình sống có đảm bảo an toàn, khảo sát nơi thoát hiểm… và giá như có sự quản lý tốt hơn, có sự tuân thủ quy định pháp luật nghiêm minh hơn thì thảm họa có thể không xảy ra.
Và như mọi khi, sau từ “giá như”, chúng ta mới “chạy” theo sau tai nạn, tìm các phương thức quản lý, tìm bài học kinh nghiệm và tìm cả những câu hỏi “vì sao”.
KIÊN CƯỜNG
