Ở quê tôi người ta thường không gọi món ăn đó là tré, mà gọi là trưởi vì món ăn cũng làm theo cách giống nhau. Nguyên liệu chính là da, tai, thịt nạc heo, bột thính rang, mè rang, riềng, tỏi, tiêu, nước mắm nhỉ và lá gói.
Tôi nhớ như từ khi là con bé con 10 tuổi đã được mẹ cho tập tành gói tré, món không thể thiếu trong ngày tết của các gia đình ở cái xóm nhỏ Thanh Sơn.
Da heo, tai, mũi heo luộc chín tới để nguội được xắt thật mỏng, dài sợi. Củ riềng, tỏi cũng xắt mỏng, dài sợi như thế. Lưu ý tỏi nên chọn giống tỏi Lý Sơn thì tré mới thơm, trắng, giòn và không gắt mùi. Tép tỏi Lý Sơn nhỏ, xắt mỏng tốn công hơn tỏi khác nhưng phải nói là không có giống tỏi nào hương vị ngon hơn nó.
Nạc heo lựa loại thịt vai, cắt miếng vừa chừng nửa cm theo chiều dài sớ thịt, lọc bỏ mỡ, ướp nước mắm ngon rồi bắc lên bếp rim trên lửa riu riu. Vừa rim vừa trở cho thịt dần dần khô nước, đến khi thịt khô se trên chảo thì bắc xuống chờ nguội tước thịt dài dài theo sớ dọc.
Cho ít nước mắm ngon vào nồi với tiêu xay, bắc lên bếp rim cho kẹo, giống làm mắm kho quẹt, để đó.
Chọn bánh tráng mè trắng thật ngon, nướng trên bếp than thật giòn, để nguội sau đó xay hoặc giã cho mịn. Cái này dùng làm bột thính.
Vậy là đã đủ nguyên liệu cho món tré. Trộn các nguyên liệu với nhau theo tỉ lệ nhất định, nào thịt nạc, nào da heo, tỏi, riềng, bột thính, cuối cùng là rưới mắm kho quẹt và dùng bao tay trộn các nguyên liệu thấm đều vào nhau, rải thêm một ít hạt tiêu xay vỡ.
Sau đó là khâu gói từng chiếc tré trong lá chuối, mỗi gói kèm một chiếc lá ổi non đã được rửa sạch và hong khô lúc chiều. Gói tré như gói nem, phải chặt tay cho nguyên liệu quện vào nhau, treo ở nơi thoáng mát khoảng ba ngày là ăn được.
Lúc đó thính đã lên men đến độ, mở ra gói tré sẽ rất thơm ngon kèm mùi thơm thơm của lá ổi non. Tré luôn được ăn kèm với tương ớt, loại tương ớt Hội An thì càng ngon. Gói tré được treo nơi thoáng mát sau bốn, năm ngày là có thể cất vào tủ lạnh ăn dần cả tháng. Món này nhâm nhi rất tuyệt, đỡ ngán giữa các món giò, chả, thịt thà ngày tết.
Tôi thật may mắn có con gái rất thích thú với việc nấu nướng nên mấy năm rồi con gái lãnh phần gói tré ngày tết. Gói tré kén người chăm chỉ, xắt khéo đều tay các nguyên vật liệu, nhất là xắt riềng xắt tỏi. Mua tré ở lò chắc sẽ không thể nào ngon bằng những gói tré nhà làm, nhìn sản phẩm của con gái bày trên mâm tôi vui thích lạ vì món tré nhà làm đã có truyền nhân.
