Ngày 12-7, TAND huyện Hàm Thuận Nam (Bình Thuận) đã mở phiên tòa lưu động tại trụ sở UBND xã Hàm Cần, xét xử hai nông dân Nguyễn Thành Nam và Nguyễn Thanh Tuấn bị VKSND huyện Hàm Thuận Nam truy tố tội nhận hối lộ.
Tại phiên tòa, cả hai bị cáo đều khẳng định mình không nhận hối lộ mà chỉ giúp các hộ nông dân nghèo viết đơn vay vốn, lập hồ sơ gửi đến ban giảm nghèo cấp xã. Sau đó trình cho UBND xã xác nhận rồi chuyển hồ sơ lên Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) Hàm Thuận Nam làm thủ tục vay cho người dân.
Hai ông nông dân trước tòa. Ảnh: PN
Theo ông Tuấn, đường từ thôn Lò To đến Ngân hàng CSXH huyện đi về khoảng 60 km, vất vả, thấy ông bỏ công việc đồng áng nên các hộ dân được vay vốn đã tự nguyện bồi dưỡng cho ông để chi phí xăng xe, mua card điện thoại để giao dịch.
Bốn luật sư Đặng Huỳnh Lộc, Dương Phi Anh (Đoàn Luật sư TP.HCM); Trần Văn Đạt, Nguyễn Hoài Tiến (Đoàn Luật sư Bình Thuận) bào chữa miễn phí cho hai bị cáo đã tập trung hỏi người đại diện của Ngân hàng CSXH Hàm Thuận Nam về quyền hạn, chức vụ của hai nông dân trong việc xét cho các hộ nghèo vay vốn. Người đại diện khẳng định hai nông dân này chỉ có nhiệm vụ giám sát, đôn đốc các hộ nghèo sử dụng vốn vay đúng mục đích; trả nợ, trả lãi đúng hạn và họ không có thêm quyền hạn gì trong việc quyết định cho vay hoặc từ chối vay.
Đại diện UBND xã Hàm Cần cũng cho biết cả hai bị cáo không có quyền hạn, chức vụ gì và UBND xã không ra quyết định nào bổ nhiệm hai nông dân này phụ trách việc vay vốn.
Vị đại diện UBND xã Hàm Cần khẳng định hai nông dân này là do người dân tự bầu lên và Ngân hàng CSXH huyện Hàm Thuận Nam hợp đồng với họ.
Các luật sư cũng tập trung chất vấn những người dân tố cáo thì hầu hết mọi người đều cho biết do điều tra viên mời họ lên yêu cầu viết đơn chứ họ chỉ nghĩ đơn giản là đưa tiền bồi dưỡng cho hai nông dân giúp họ vay vốn chứ không phải tiền hối lộ.
Đối với một số đơn tố cáo có cùng nội dung, một nét chữ viết, nhiều hộ dân cho biết đơn do một người viết giúp. Giải thích về vấn đề này, đại diện VKSND huyện Hàm Thuận Nam cho rằng sau khi điều tra lại CQĐT đã thay đổi điều tra viên nói trên.
Theo ông Tuấn, gia đình ông làm nông, mỗi đợt xét duyệt cho vài hộ dân vay ông đã phải bỏ hết việc nhà và mất hơn một tuần lễ để viết giúp đơn, rồi đi nhiều nơi để ký xác nhận. Sau đó, ông phải vượt hàng chục cây số đi làm thủ tục. Hơn hai năm trời ông bỏ công sức ra giúp cho nhiều người. Thấy ông vất vả, họ bồi dưỡng chứ ông không hề ép buộc hay gợi ý ai.
Tuy nhiên, cáo trạng của VKSND huyện Hàm Thuận Nam quy kết trong hai năm 2013-2014, lợi dụng nhiệm vụ được giao, ông Tuấn đã ép buộc những hộ dân cần vay 10-30 triệu đồng phải bồi dưỡng từ 200.000 đồng đến 2 triệu đồng. Ông Tuấn đã nhận hối lộ của 12 hộ dân tổng cộng 16,5 triệu đồng.
Với ông Nam, VKS cho rằng mặc dù không trực tiếp đòi tiền hối lộ nhưng với chức năng, quyền hạn của tổ trưởng tổ vay vốn, khi triệu tập các hộ dân đến họp bình xét cho vay vốn đã gợi ý các hộ dân phải “bồi dưỡng” cho ông Tuấn. Cạnh đó, ông Tuấn còn chia cho ông Nam hơn 1 triệu đồng từ việc nhận tiền “bồi dưỡng” nên ông Nam phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi nhận hối lộ.
Trả lời câu hỏi của các luật sư, ông Nam cho biết ông không hề nhận tiền của một hộ dân nào. Số tiền mà cáo trạng quy kết ông nhận hơn 1 triệu đồng là tiền túi của ông tạm ứng ra cho ông Tuấn mua bốn con gà mang lên Ngân hàng CSXH huyện để làm cơm trưa đãi các nhân viên ngân hàng để họ tạo điều kiện giải ngân cho những hộ nghèo sớm có tiền vay. Sau đó, khi nhận tiền bồi dưỡng của những hộ dân cho, ông Tuấn đã trả lại cho ông số tiền trên.
Luận tội, đại diện VKS cho rằng hành vi của ông Nam và ông Tuấn đã cấu thành tội nhận hối lộ nhưng bất ngờ đề nghị tòa miễn hình phạt đối với hai bị cáo do hành vi của hai bị cáo chưa đến mức phải cách ly ra khỏi xã hội, có nhiều tình tiết giảm nhẹ.
Các luật sư không đồng tình và đều cho rằng hành vi của bị cáo Tuấn không cấu thành tội nhận hối lộ. Bởi những hộ dân có nhu cầu vay vốn, có ý nhờ ông Tuấn làm giúp và hoàn tất các thủ tục vay nên được trả công và tiền xăng xe. Đây là quan hệ dân sự và việc bị cáo bỏ công, chi phí đi lại là có thực. Hơn nữa bị cáo là người không có chức vụ, quyền hạn gì trong việc cho vay hay không cho vay tiền nên không thể kết án bị cáo tội nhận hối lộ được. Đối với bị cáo Nam, trong cuộc họp chỉ phát biểu: “Bà con phụ tiền cho Tuấn đi làm giùm” không có nghĩa là ông Nam đồng phạm với ông Tuấn nhận hối lộ. Cả bốn luật sư đều lần lượt đứng lên đề nghị HĐXX tuyên cả hai bị cáo vô tội.
Phiên tòa sẽ tiếp tục vào ngày 13-7 ở phần tranh luận.
