Đầu tháng 11-2024, Bộ Xây dựng ban hành Thông tư 10 về "Quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng", có hiệu lực thi hành từ ngày 16-12-2024.
Doanh nghiệp kêu khó thực hiện
Trao đổi với PLO, một số doanh nghiệp nhập khẩu vật liệu xây dựng cho biết, theo khoản 3 điều 8 của Thông tư quy định hàng hóa kiểm tra trước khi thông quan phải căn cứ kết quả chứng nhận của tổ chức chứng nhận được chỉ định nhưng Thông tư lại không có quy định và hiện nay cũng chưa có văn bản nào hướng dẫn, chỉ định các đơn vị được làm chứng nhận hợp quy.
Trong khi đó, thời điểm có hiệu lực thi hành của Thông tư còn hơn 20 ngày nên doanh nghiệp nhập khẩu sẽ gặp rất nhiều khó khăn để lựa chọn đơn vị đánh giá chứng nhận hợp quy.
Hơn thế, danh mục hàng hóa áp dụng theo Thông tư 10 đang được nhập khẩu từ nhiều quốc gia. Các doanh nghiệp đã ký hợp đồng, thanh toán nhiều đơn hàng và hiện tại đang trong quá trình sản xuất nên với hiệu lực thi hành của Thông tư như vậy sẽ gây tổn thất lớn đến các doanh nghiệp vật liệu xây dựng. Đặc biệt vào thời điểm cuối năm.
Do đó, các doanh nghiệp kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét thay đổi thời gian có hiệu lực của Thông tư 10 thêm 1 năm để các doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị và thực hiện việc chứng nhận hợp quy theo quy định trong Thông tư được hiệu quả.
Nhận định Thông tư 10 được ban hành là cần thiết, ông Lê Hải Nam, Chủ tịch Phân hội - Hiệp Hội Gốm sứ Việt Nam, Chủ tịch Group Vật liệu xây dựng miền Nam cho biết, các doanh nghiệp kinh doanh vật liệu xây dựng đều đồng tình với quy định của Thông tư 10. Bởi, các quy định trước đây khiến thị trường Việt Nam dễ bị hàng hóa chất lượng kém, giá rẻ "đàn áp", gây nên tình trạng cạnh tranh không lành mạnh.
"Khi thông tư có hiệu lực, hàng hóa nhập khẩu sẽ phải vượt qua quy trình kiểm định, đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng, cũng tạo sự cạnh tranh công bằng cho các doanh nghiệp trong nước", ông Hải nói.
Mặc dù vậy, ông Nam Hải cho biết, thời gian có hiệu lực thi hành của Thông tư sẽ khiến các doanh nghiệp nhập khẩu vật liệu xây dựng "trở tay không kịp".
Bởi, với thời điểm cuối năm, các doanh nghiệp nhập khẩu có rất nhiều đơn hàng đang triển khai và đang trên đường về Việt Nam. Nếu Thông tư có hiệu lực ngay từ tháng 12 thì đơn hàng nhập khẩu sẽ bị gián đoạn, khiến doanh nghiệp chịu thiệt hại.
Vì vậy, theo ông Hải, Bộ Xây dựng nên xem xét gia hạn thời gian hiệu lực ít nhất khoảng 60 ngày để các doanh nghiệp có đủ thời gian chuẩn bị.
Đề xuất lùi thời hạn thực hiện thông tư là không đủ cơ sở
Trao đổi với PLO, ông Lê Trung Thành - Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, mục đích chính của thông tư là quy định về quản lý chất lượng sản phẩm vật liệu xây dựng trong quá trình hoạt động. Từ đó, sàng lọc các sản phẩm, hàng hoá vật liệu xây dựng chất lượng tốt; chấn chỉnh các hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng làm ảnh hưởng đến chất lượng công trình, sinh hoạt của người dân.
Hiện nay, ngành vật liệu xây dựng đang phải đối mặt với sự cạnh tranh không lành mạnh từ các sản phẩm kém chất lượng, hàng giả và hàng nhái. Những sản phẩm này đã xâm nhập vào thị trường và cạnh tranh không công bằng với các sản phẩm vật liệu xây dựng của Việt Nam.
Và từ năm 2022 đến nay, ngành vật liệu xây dựng, đặc biệt là các sản phẩm chủ lực như xi măng, gạch ốp lát, thiết bị vệ sinh và kính… đã gặp nhiều khó khăn trong việc sản xuất và tiêu thụ.
Nói về các ý kiến đề xuất lùi thời hạn thực hiện Thông tư, ông Thành cho biết đề xuất chủ yếu là các doanh nghiệp nhập khẩu vật liệu xây dựng. Còn các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu, kinh doanh lưu thông trên thị trường và sử dụng vật liệu xây dựng không có đề xuất lùi thời hạn thực hiện Thông tư.
"Trong quá trình xây dựng thông tư, dự thảo đã được lấy ý kiến rộng rãi các cơ quan bộ, ngành, địa phương, các hiệp hội doanh nghiệp về vật liệu xây dựng, đăng tải 60 ngày trên Cổng Thông tin điện tử Bộ Xây dựng và Cổng Thông tin điện tử Chính phủ. Bộ Xây dựng đã không nhận được ý kiến nào về thời hạn áp dụng thông tư", Vụ trưởng Lê Trung Thành nói.
Theo Vụ trưởng Lê Trung Thành, Thông tư 10 đã được ký ban hành và phổ biến rộng rãi từ ngày 1-11-2024. Theo đó, có 45 ngày trước khi Thông tư có hiệu lực (16-12-2024) để các doanh nghiệp nghiên cứu, thực hiện các điều khoản chuyển tiếp.
Như vậy, các doanh nghiệp nhập khẩu vật liệu xây dựng hoàn toàn có đủ thời gian để sử dụng các Giấy chứng nhận hợp quy còn thời hạn hoặc chuẩn bị các lô hàng hoàn thành thủ tục xuất khẩu tại các nước xong trước ngày 16-12-2024, sau đó vận chuyển hàng hoá về các cửa khẩu nước ta thậm chí sau một vài tháng vẫn được áp dụng theo các quy định trước đây.
Vì vậy, ông Thành khẳng định, đề xuất lùi thời hạn thực hiện thông tư là không đủ cơ sở; việc triển khai Thông tư 10 đúng thời hạn sẽ giúp thị trường vật liệu xây dựng được ổn định, người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm, hàng hoá vật liệu xây dựng chất lượng tốt hơn và cũng như sớm tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.
