Ngày 19-5, bà Charlene Barshefsky - Đại diện Thương mại Mỹ dưới thời chính quyền Tổng thống Mỹ Bill Clinton - cho biết Mỹ thừa nhận rằng sẽ không hề dễ dàng để quy tụ được các đồng minh châu Âu trong cuộc chiến chống lại Trung Quốc vì mỗi nước đều có những ưu tiên khác nhau, tờ South China Morning Post đưa tin.
EU và Mỹ theo đuổi mục tiêu riêng
Bà Barshefsky cho biết: “Châu Âu có thể nghĩ về Trung Quốc khác với cách của Mỹ. Do đó, có rất ít khả năng họ sẽ tham gia vào công cuộc chống Trung Quốc của Mỹ”.
“Khi nhìn vào bức tranh châu Âu, nhìn vào những ràng buộc mà họ đang phải chịu hay những lợi ích chung mà chúng ta nắm giữ, châu Âu cuối cùng sẽ hành động một cách cân bằng” - bà cho biết.
Bà Charlene Barshefsky - Đại diện thương mại Mỹ dưới thời chính quyền Tổng thống Mỹ Bill Clinton. Ảnh: SCMP
Theo bà, một hành động cân bằng mà châu Âu thực hiện cũng đồng nghĩa với việc “Mỹ sẽ không thể đạt được những thứ họ muốn”. Đồng thời, bà đề cập đến những khó khăn mà Mỹ có thể gặp phải trong việc thuyết phục các đồng minh châu Âu cắt giảm thương mại về công nghệ, hạn chế giao dịch kinh doanh và cùng Mỹ trừng phạt Trung Quốc.
Lý do đầu tiên khiến khả năng châu Âu tham gia chống Trung Quốc vô cùng mỏng manh là do châu Âu phụ thuộc nhiều vào thị trường Trung Quốc trong vấn đề xuất khẩu. Theo Cơ quan thống kê châu Âu Eurostat, vào năm 2020, Trung Quốc đã vượt qua Mỹ để trở thành đối tác thương mại hàng đầu với Liên minh châu Âu (EU), với tổng lượng hàng hóa và dịch vụ được giao dịch đạt 709 tỉ USD trong khi con số này giữa EU và Mỹ là 671 tỉ USD.
“Mỹ có thể muốn duy trì vị thế là siêu cường duy nhất trên thế giới. Châu Âu sẽ không chống lại Trung Quốc chỉ để bảo vệ vai trò đó của Mỹ. Đó là lợi ích của riêng Mỹ chứ không phải là lợi ích mà châu Âu nhất thiết phải chống lại Trung Quốc” - bà nhận định.
Các lý do khác bao gồm sự bất đồng giữa các quốc gia Bắc Âu và Nam Âu trong quan điểm về Trung Quốc. Theo đó, điều này có thể khiến EU không thể có tiếng nói chung khi đưa ra lập trường đối với quốc gia châu Á này.
Tham vọng trở nên độc lập về mặt chiến lược có thể khiến châu Âu “ít có động lực theo” Mỹ.
"Nếu châu Âu muốn có sự độc lập về chiến lược, thì họ sẽ phải theo Mỹ bằng cách nào đây?" - bà Barshefsky hỏi.
Bà nói: “Châu Âu không cảm thấy có bất kỳ mối đe dọa an ninh nào từ Trung Quốc. Châu Âu không đặt vị trí của mình ở khu vực Thái Bình Dương theo cách của Mỹ. Vì vậy, châu Âu không cảm thấy mối đe dọa sắp xảy ra như Mỹ cảm thấy. Thậm chí, nhiều người châu Âu tin rằng hoàn toàn không có mối đe dọa nào từ Trung Quốc".
Nỗ lực kêu gọi EU chống Trung Quốc của Mỹ bất thành
Trong suốt nhiều năm, cựu ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã vận động các nước châu Âu loại trừ công ty công nghệ Trung Quốc Huawei khỏi cơ sở hạ tầng 5G vì các lý do an ninh. Tuy nhiên, Đức đã phản đối yêu cầu của Mỹ trong một khoảng thời gian khá dài và cho rằng cách phù hợp để thỏa thuận với Trung Quốc về mạng 5G là đưa ra các quy tắc mới để đảm bảo an ninh.
Ngay cả sau khi Đức đã thỏa thuận với EU hồi tháng 4 để thông qua dự luật khắt khe hơn đối với Huawei, các nhà phê bình vẫn nghi ngờ liệu các quy này định có được thực hiện đầy đủ hay không.
Trong khi đó, Thủ tướng Đức Angela Merkel đã thúc đẩy một thỏa thuận đầu tư được ký kết với chính quyền Bắc Kinh hồi tháng 12-2020, gửi tín hiệu tới chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden về mối quan hệ kinh tế bền chặt giữa châu Âu và Trung Quốc ngay trước khi tổng thống mới của Mỹ tuyên thệ nhậm chức.
Bà Barshefsky cảnh báo Mỹ có thể nhận thấy rằng sự hợp tác đã thất bại trong việc đạt được các mục tiêu riêng. Đồng thời, bà cho rằng đôi bên có thể là bạn bè thân thiết nhưng cũng sẽ gặp những bất đồng đáng kể về những lợi ích nhất định, bởi sức ép chính trị mà mỗi bên chịu đựng là hoàn toàn khác nhau.
Tuy nhiên, châu Âu cũng đã nói rõ rằng họ không hài lòng bởi các vấn đề liên quan đến quyền con người, chính sách kinh tế và thương mại bị bóp méo cũng như về các giá trị cơ bản của Trung Quốc.
Các nhà lập pháp EU dự định bỏ phiếu vào ngày 20-5 để chính thức ngừng Thỏa thuận Toàn diện về Đầu tư đã ký kết với Trung Quốc hồi tháng 12-2020 để phản đối các vấn đề về quyền con người của Bắc Kinh liên quan đến khu vực Tân Cương.
