Bị truy quét, hàng trăm ghe tàu hút cát tập kết về mỏ cát Phụng Châu ở Vàm Lách trên khúc sông Cổ Chiên (đoạn thuộc xã Hòa Nghĩa và xã Sơn Định, huyện Chợ Lách, Bến Tre) hoạt động rầm rộ như bến chợ.
Điều đáng nói là khu vực này chỉ cho phép khai thác cát vào ban ngày, hạn chế số lượng ghe tàu nhưng thực tế số phương tiện khai thác hút cát bất kể ngày đêm.
Ghe tàu đại náo một đoạn sông
Gần hai tháng nay, tại mỏ cát Phụng Châu trên sông Cổ Chiên (đoạn thuộc xã Hòa Nghĩa và Sơn Định, huyện Chợ Lách) mỗi ngày có trên 100 phương tiện ghe tàu, sà lan lớn nhỏ đủ loại tải trọng đồng loạt tập kết kín khúc sông, nổ máy rền vang, vươn vòi cắm xuống sông hút cát cả ngày lẫn đêm.
Ông Huỳnh Văn Bình (xã Hòa Nghĩa) phản ánh: “Nước lớn thì ghe tàu dạt về hướng Vĩnh Long neo đậu, chờ nước rút là tràn về mỏ phía bờ Bến Tre để hút cát. Ghe lớn, ghe nhỏ, sà lan đủ loại đến trên 100 chiếc từ các tỉnh Bến Tre, Tiền Giang, Vĩnh Long lũ lượt đậu kín cả khúc sông, kéo dài chừng 2 km cả hai tháng nay”.
Trên khúc sông này, ghe tàu, sà lan rầm rộ hút cát, thậm chí ở sát bờ như bến chợ mà theo ước tính mỗi ngày đoạn sông Cổ Chiên bị “rút ruột” cả chục ngàn khối cát.
Ghe tàu rầm rộ hút cát trên sông Cổ Chiên. Ảnh: Đ.HÀ
Theo tìm hiểu của chúng tôi, cuối năm 2016 tỉnh Bến Tre gia hạn cho Công ty CP Vật liệu xây dựng Bến Tre (chủ mỏ) tiếp tục khai thác cát lòng sông tại mỏ Phụng Châu đến năm 2018 trong khu vực 80 ha với khối lượng 300.000 m3/năm, phương tiện khai thác là “một cần xáng cạp và ghe bơm hút”.
Sở TN&MT tỉnh Bến Tre khẳng định: Mỏ cát được cấp phép nhưng số lượng ghe bơm hút cát vào mỏ mỗi ngày chỉ cho phép 10-12 phương tiện và cấm doanh nghiệp khai thác cát vào ban đêm.
Tuy nhiên, thực tế trên đoạn sông này đang tập trung cả trăm phương tiện và các chủ ghe không ngần ngại hút cát bên ngoài khu vực cấp phép bất kể giờ giấc. Có điều này vì hai tháng qua, cơ quan chức năng đã truy quét quyết liệt nên các chủ ghe tập trung về đoạn sông này hút cát như bến chợ.
Có dấu hiệu thả nổi sau cấp phép
Theo tìm hiểu, nhiều tỉnh, thành trong khu vực đang siết chặt việc khai thác cát sông để tránh sạt lở nên giá cát tăng vọt lên 100.000-120.000 đồng/khối (tăng gấp 3-4 lần so với trước đây). Vì vậy, các chủ tàu tụ về mỏ Phụng Châu. Chủ mỏ bán phiếu cho nhiều ghe tàu vào khai thác nhưng cơ quan chức năng không kiểm soát chặt, gây bức xúc cho dân.
“Việc khai thác cát ồ ạt khiến đê bao ven sông Cổ Chiên dài gần 1,5 km bị sạt lở toàn tuyến, có đoạn bị sạt lở lấn sâu vào 5 m. Bị sạt lở nên năm nào dân trong ấp cũng đóng tiền để gia cố đê bao nhưng chỉ là giải pháp tạm thời” - ông Nguyễn Văn Thu, trưởng ấp Bình Thanh, xã Hòa Nghĩa, nói.
Không chỉ sạt lở đê bao, tình trạng khai thác cát quá đà tại mỏ cát trên khiến nhà cửa, đất vườn của nhiều hộ dân ở khu vực này có nguy cơ bị hà bá nuốt. Ông Phạm Văn Hai (ngụ ấp Bình Thanh, xã Hòa Nghĩa) có hơn 1.000 m2 đất ven sông đã bị sạt lở hơn 800 m2 đất. “Sạt lở đã ăn vô sát vách nhà tôi rồi, tình trạng khai thác cát kéo dài nữa thì nhà tôi sớm muộn gì cũng sụp xuống sông” - ông Hai lo lắng.
Ông Nguyễn Văn Gần (80 tuổi, xã Hòa Nghĩa) sống gần cả đời ở ven sông Cổ Chiên nói: “Sông thay đổi quá dữ vì nạn hút cát. Trước đây sông Cổ Chiên chỉ sâu 10 m, rộng chừng 300 m nhưng nay mặt sông “phình to”, độ sâu tăng gấp nhiều lần. Đã nhiều lần dân chúng tôi gửi đơn khắp nơi từ huyện đến tỉnh phản ánh tình trạng khai thác cát gây sạt lở nhưng không thấy ai can thiệp triệt để. Chẳng biết đến khi nào dân mới hết lo vườn tược trôi sông”.
Ông Nguyễn Văn Việt, Trưởng phòng TN&MT huyện Chợ Lách, cho biết hai tháng nay số lượng ghe tàu tụ tập về mỏ cát đúng là tăng đột biến. “Nhưng đây là mỏ cát được cấp phép, Phòng TN&MT huyện không thể kiểm tra, xử lý” - ông Việt nói.
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM,ông Nguyễn Văn Chinh, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Bến Tre, cho biết hiện tỉnh chỉ còn ba mỏ cát được phép khai thác nhưng nhu cầu về cát rất lớn dẫn đến tình trạng các phương tiện tập trung về mỏ. “Trước khi cấp phép, Sở TN&MT tỉnh cũng đề nghị doanh nghiệp điều tiết khai thác hợp lý, không khai thác quá mức. Việc tập trung khai thác như người dân phản ánh Sở chưa nắm được. Sắp tới Sở sẽ có kế hoạch kiểm tra tại mỏ cát Phụng Châu, làm việc với Công ty CP Vật liệu xây dựng Bến Tre, yêu cầu đơn vị này chấn chỉnh hoạt động bán phiếu cho phương tiện vào khai thác, điều tiết một cách hợp lý trữ lượng khai thác, đảm bảo vừa khai thác vừa không gây sạt lở. Sở cũng sẽ kiên quyết xử lý nghiêm việc khai thác cát lậu ngoài khu vực cấp phép” - ông Chinh nói.
Trong khi chờ cơ quan chức năng chấn chỉnh, cát ở khúc sông bị hút đến cùng kiệt.
| 15 điểm nóng khai thác cát trái phép trên các tuyến sông Cổ Chiên, Hàm Luông và sông Tiền bị công an truy quét trong hai tháng qua nên hàng trăm phương tiện tập trung vào ba mỏ, hút cát bất kể ngày đêm. |
