Bộ Xây dựng vừa có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ về tình trạng cư dân khiếu nại và phản đối chủ đầu tư tại các dự án bất động sản trong thời gian vừa qua.
Cơ quan này cho biết theo tổng hợp từ báo cáo của 43 địa phương và số lượng đơn thư gửi về cho thấy hiện có 215 dự án có khiếu nại, tranh chấp; trong đó có 108 dự án xảy ra tranh chấp giữa chủ đầu tư với cư dân hoặc giữa các chủ thể liên quan trong phạm vi dự án. Còn lại 107 dự án có khiếu nại, tranh chấp không thuộc phạm vi báo cáo như tranh chấp, khiếu nại về thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng và những nội dung dân sự khác.
Thống kê cho thấy nội dung liên quan đến tranh chấp, khiếu nại chủ yếu xoay quanh các vấn đề như tranh chấp phần diện tích sở hữu chung, riêng; kinh phí bảo trì tòa nhà; cách tính phí quản lý, vận hành; chất lượng công trình; tổ chức hội nghị nhà chung cư lần đầu; hợp đồng mua bán căn hộ; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và một số tranh chấp khác trong quá trình quản lý sử dụng, vận hành.
Theo báo cáo, có năm nguyên nhân dẫn đến tình trạng khiếu kiện, tranh chấp xảy ra tại các dự án bất động sản gồm:
Thứ nhất, một số quy định pháp lý về quản lý, sử dụng nhà chung cư như cách tính diện tích căn hộ, diện tích lô gia, hộp kỹ thuật, diện tích chung riêng… chưa đủ rõ. Quy định các chế tài xử phạt các hành vi vi phạm chưa phù hợp với yêu cầu quản lý.
Thứ hai, một số chủ đầu tư chưa đủ năng lực thực hiện dự án, chuyển nhượng dự án không đúng quy định, vi phạm các quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng, pháp luật về nhà ở, kinh doanh bất động sản, pháp luật về PCCC và các pháp luật khác có liên quan.
Thứ ba, người dân khi mua nhà ở đã không xem xét hết các nội dung đã thỏa thuận trong hợp đồng mua bán căn hộ đã ký, đặc biệt là các thỏa thuận về quyền và nghĩa vụ của các bên trong quản lý, sử dụng nhà ở sau khi nhận bàn giao.
Thứ tư, vai trò quản lý nhà nước của các cơ quan chuyên ngành và chính quyền địa phương ở một số nơi chưa thực hiện tốt; chưa thực hiện công tác tuyên truyền, hướng dẫn pháp luật để các chủ thể liên quan hiểu và áp dụng luật pháp thống nhất (bao gồm quyền, nghĩa vụ và chế tài xử lý theo quy định của pháp luật về nhà ở, pháp luật về hành chính, pháp luật về dân sự…).
Thứ năm, vai trò của chủ đầu tư, ban quản trị, đơn vị quản lý vận hành nhà chung cư và ý thức, trách nhiệm của các chủ sở hữu, người sử dụng căn hộ ở một số nhà chung cư chưa đáp ứng mô hình quản lý, sử dụng nhà chung cư. Các lợi ích cục bộ chưa được các chủ thể đối thoại, hòa giải để đảm bảo hài hòa lợi ích của các bên theo quy định của pháp luật.
Trước tình hình diễn biến phức tạp của các khiếu kiện, tranh chấp, Bộ Xây dựng đề xuất, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ về việc chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan tiến hành rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật đồng thời đôn đốc, kiểm tra, thanh tra các trường hợp vi phạm.
Trước đó, để chuẩn bị cho báo cáo này Bộ Xây dựng đã có văn bản đề nghị Hà Nội và TP.HCM báo cáo về tình trạng dân cư khiếu nại và phản đối chủ đầu tư tại các dự án bất động sản trước ngày 30-11 để cơ quan này tổng hợp, báo cáo Thủ tướng.
Bộ này cũng yêu cầu trong báo cáo các địa phương nêu rõ nguyên nhân và đề xuất, kiến nghị các giải pháp cụ thể để giải quyết tình trạng nêu trên.
Người mua thường rơi vào thế bất lợi Mỗi khi xảy ra tranh chấp dẫn đến khiếu kiện ra tòa thì những thỏa thuận trên hợp đồng mua bán giữa hai bên là căn cứ để xét xử. Nếu không chủ động là người mua thông thái thì bên mua sẽ rất dễ bị thua thiệt, bởi các điều khoản hợp đồng thường được bên bán thiết kế có lợi cho mình, thậm chí họ còn chủ động lách luật từ trước. Ông PHẠM TUẤN ANH, nguyên Chánh Tòa Kinh tế TAND TP Hà Nội |