Hiện thực hóa khát vọng sân bay Long Thành - Bài 2: Ngày đêm công trường không ngơi nghỉ

Chỉ còn vài ngày nữa sân bay Long Thành sẽ đón chuyến bay kỹ thuật đầu tiên cất cánh từ sân bay Nội Bài. Để chuẩn bị cho thời khắc được xem là dấu mốc lịch sử của ngành hàng không Việt Nam, hàng ngàn kỹ sư, công nhân và chuyên gia đang miệt mài làm việc không ngơi nghỉ trên công trường - cả ngày lẫn đêm.

Thi công suốt ngày đêm cả trên trời lẫn dưới đất

Cách đây hai năm, khu vực dự án sân bay Long Thành vẫn còn là bãi đất đỏ mênh mông. Nay giữa nắng gió miền Đông, hình hài của một sân bay mang tầm quốc tế dần hiện rõ, một đường băng đã hoàn thiện, nhà ga hành khách với thiết kế hình bông sen vươn lên giữa đại công trường.

Từ xa, ai cũng có thể cảm nhận được nhịp hối hả nơi đây: Tiếng máy xúc, tiếng cần cẩu đan xen tiếng thép va chạm, tiếng bước chân rộn ràng của hàng ngàn người đang di chuyển. Dưới ánh đèn cao áp, từng nhóm công nhân vẫn miệt mài nối thép, đổ bê tông, chỉnh khối móng, lau dọn đường băng. Họ khoác áo điều hòa nhưng mồ hôi vẫn lăn dài trên khuôn mặt.

Anh Đinh Văn Hải, một công nhân thi công, cho hay nhiều tháng qua, mọi người đều làm việc đúng tinh thần Thủ tướng chỉ đạo: “Ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương”. “Ai cũng làm hơn 100% sức lực để kịp tiến độ. Vui lắm chứ, vì mình đang góp phần tạo nên một công trình đặc biệt của đất nước” - anh Hải chia sẻ.

Song song đó, trên bầu trời, các tổ bay thuộc Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) cũng miệt mài làm việc. Các chuyên gia hàng không Việt Nam cùng chuyên gia quốc tế tiến hành bay hiệu chuẩn, thử nghiệm các phương thức cất - hạ cánh trong mọi điều kiện thời tiết. Họ vừa điều chỉnh hướng bay vừa dùng bút ghi chi tiết các thông số kỹ thuật để “vẽ” chính xác đường bay, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho chuyến bay đầu tiên hạ cánh xuống sân bay Long Thành và xa hơn là các chuyến bay thương mại trong năm tới.

Đại diện Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) cho biết những đợt bay hiệu chuẩn này không chỉ là mốc kỹ thuật quan trọng mà còn thể hiện năng lực, tinh thần chủ động, phối hợp hiệu quả của toàn hệ thống. Kết quả này góp phần thúc đẩy tiến độ hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, sẵn sàng cho giai đoạn nghiệm thu tổng thể, đưa sân bay Long Thành vào khai thác trong năm 2026.

“Đường găng” của dự án đang bám sát tiến độ

Trao đổi với báo Pháp Luật TP.HCM, lãnh đạo Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) - chủ đầu tư các hạng mục nhà ga và đường băng, cho biết đơn vị đang thực hiện theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng: “Quyết liệt, không có phương án lùi”. ACV yêu cầu các nhà thầu luôn đảm bảo đủ nhân lực, thiết bị và thi công liên tục. Lãnh đạo tổng công ty thường xuyên túc trực, kiểm tra trực tiếp tại các hạng mục trọng điểm của sân bay Long Thành.

Hiện nay, gói thầu xây dựng đường cất hạ cánh, đường lăn, sân đỗ máy bay… đã huy động hơn 2.000 nhân sự cùng 319 thiết bị, máy móc. Đến nay, hạng mục đường băng đã cơ bản hoàn thành. Ngày 26-9, sân bay Long Thành đón chuyến bay hiệu chuẩn đầu tiên - đánh dấu cột mốc kỹ thuật quan trọng trong tiến trình hoàn thiện dự án.

Bên cạnh đó, gói thầu thi công sân đỗ máy bay, nhà ga hành khách và các công trình phụ trợ đã huy động hơn 1.700 kỹ sư, công nhân cùng hơn 500 máy móc. Dù thời tiết không thuận lợi, các nhà thầu vẫn tranh thủ từng ngày khô ráo để đẩy nhanh tiến độ. Riêng gói thầu hạ tầng kỹ thuật và giao thông nội cảng, tháng 9-2025 có tới 21 ngày mưa, ảnh hưởng lớn đến các hạng mục ngầm như nền đường, cống thoát nước… ACV đã yêu cầu các nhà thầu áp dụng biện pháp thi công cuốn chiếu, tăng cường bơm, thoát nước để kịp tiến độ.

Với hệ thống cung cấp nhiên liệu máy bay, liên danh nhà thầu huy động gần 700 người và 80 thiết bị, đến nay khối lượng thi công đạt trung bình hơn 90%. Hệ thống xử lý nước thải cũng hoàn thành phần móng, chuẩn bị cọc đại trà.

Hạng mục nhà ga hành khách - được xem là “đường găng” của dự án - hiện có gần 4.900 nhân sự và hơn 1.000 máy móc triển khai. Kết cấu bê tông cốt thép các tầng 1-4 đã hoàn thành, phần thô đạt gần 99%. Các công tác hoàn thiện, sơn, lát nền, lắp trần đang được thực hiện đồng loạt.

Phần mái thép và ba cánh nhà ga cơ bản hoàn thành, đồng thời đang thi công lắp đặt điện, nước, điều hòa theo phương án cuốn chiếu. Hệ thống xử lý hành lý, cầu dẫn hành khách, soi chiếu an ninh, thang cuốn, thang máy... đều đã được vận chuyển về công trường và lắp đặt đúng tiến độ.

Đến nay, hệ thống xử lý hành lý đã hoàn thiện 99% vật tư thép, sẵn sàng chạy thử và bàn giao vào đầu tháng 6-2026. Hệ thống cầu dẫn hành khách (boarding bridge) đã có 28/64 cầu hoàn thiện, dự kiến xong toàn bộ vào quý I-2026. Các hệ thống soi chiếu, thang cuốn, thang máy cũng đang được lắp đặt, dự kiến hoàn thiện vào cuối năm nay để kịp chạy thử đồng bộ trước khi đưa vào khai thác.

Liên danh nhà thầu đang phối hợp cùng các bên hoàn thiện hai phòng thí nghiệm (lab) tại Long Thành và ACV để kiểm thử cấu hình, chuẩn bị cho các hệ thống phục vụ chuyến bay kỹ thuật trong tháng 12.

Ứng phó linh hoạt với thời tiết, không để tiến độ chậm lại

Phó Tổng Giám đốc phụ trách ACV Nguyễn Tiến Việt cho biết ba tháng qua, thời tiết trên công trường rất bất lợi khi mùa mưa đến sớm hơn khoảng một tháng so với dự kiến. Riêng tháng 8, gần 20 ngày mưa lớn liên tục đã làm gián đoạn nhiều hạng mục.

Dự báo trước tình hình này, ACV đã chỉ đạo các nhà thầu điều chỉnh kế hoạch, biện pháp thi công linh hoạt, tăng cường nhân lực để bù tiến độ. Hiện công trường huy động gần 14.000 người và khoảng 3.000 thiết bị, tổ chức hàng trăm mũi thi công đồng loạt. “Mục tiêu là đến ngày 19-12, chuyến bay kỹ thuật đầu tiên có thể cất cánh từ Nội Bài, hạ cánh xuống đường băng thứ nhất và lăn vào sân đỗ nhà ga Long Thành” - ông Việt khẳng định.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Minh Hà cho biết thời gian qua đơn vị đã phối hợp chặt chẽ với các chủ đầu tư, đặc biệt là ACV, để đẩy mạnh tiến độ dự án. Trong đó, hạng mục nhà ga hành khách được xác định là đường găng quan trọng nhất, quyết định tiến độ toàn bộ dự án, bởi khối lượng công việc cần hoàn thiện là vô cùng lớn và phức tạp.

Theo đó, Bộ Xây dựng cùng ACV thời gian qua đã thường xuyên rà soát, kịp thời tháo gỡ khó khăn và ACV cũng đã dồn rất nhiều tâm huyết cho công trình có tính biểu tượng này. Đối với hạ tầng giao thông kết nối, lãnh đạo Bộ Xây dựng cho biết tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu hiện đang chậm tiến độ đoạn đi qua tỉnh Đồng Nai. Bộ đang phối hợp, hỗ trợ Đồng Nai để dự án này về đích, góp phần bảo đảm tiến độ chung của toàn dự án.

Ý KIẾN

Đại biểu TRẦN HOÀNG NGÂN (TP.HCM):

Biểu tượng chiến lược của cả nước

Sân bay Long Thành là một dự án đầu tư công quy mô lớn, có tiến độ thi công và tầm vóc rất đáng kể. Dự án có ý nghĩa chiến lược trong việc nâng cao năng lực vận tải hàng không, đồng thời tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội cho vùng Đông Nam Bộ và cả nước.

Trước đó, Tổng Bí thư cùng đoàn công tác của Trung ương đã trực tiếp đến thăm và làm việc về tiến độ thực hiện dự án. Tại buổi làm việc, Tổng Bí thư đã chỉ đạo rằng sân bay Long Thành phải trở thành hình mẫu mới về hạ tầng hàng không hiện đại, thông minh và bền vững. Mỗi đồng vốn đầu tư cho Long Thành phải mang lại giá trị lan tỏa lớn hơn, không chỉ cho một vùng mà cho cả quốc gia. Những chỉ đạo sát sao này là cơ sở quan trọng để chúng ta thực hiện dự án đúng định hướng, đảm bảo phát huy tối đa hiệu quả đầu tư.

Điều quan trọng là các bộ, ngành, địa phương phải phối hợp chặt chẽ, đồng bộ. Khu vực sân bay cần được phát triển thành một đô thị sân bay, kết nối hiệu quả với sân bay Tân Sơn Nhất để khai thác tối đa công năng của cả hai sân bay. Khi đó, Long Thành sẽ đạt được mục tiêu chiến lược, vươn tầm khu vực Đông Nam Á và châu Á.

Chính phủ, Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam, Bộ Xây dựng và các địa phương đều cần thực hiện tốt nhiệm vụ của mình theo kế hoạch chung, để hình thành cụm hàng không thống nhất, đảm bảo hài hòa giữa hai khu vực. Kết nối giữa hai sân bay phải thông suốt, đa phương tiện, tạo thành trục phát triển kéo theo TP.HCM, Đồng Nai và lan tỏa khắp vùng Đông Nam Bộ, đồng thời liên kết với Trung Bộ, Tây Nguyên, hướng tới tầm quốc tế.

Theo đó, sân bay Long Thành phải trở thành một “siêu cảng” hàng không, kết hợp với các khu thương mại tự do, khu phi thuế quan và các tiện ích hiện đại, hướng tới phát triển một siêu đô thị hàng không. Đây sẽ là nơi vừa khai thác vận tải, vừa phục vụ đào tạo, nghiên cứu, thương mại, thúc đẩy kinh tế tổng thể. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam không chỉ nâng cao năng lực hạ tầng hàng không mà còn khẳng định vị thế quốc tế trong ngành vận tải và logistics, đồng thời thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Tôi muốn nhấn mạnh sân bay Long Thành không chỉ là một dự án hạ tầng mà còn là biểu tượng chiến lược của cả nước. Việc quy hoạch, kết nối và khai thác đồng bộ sẽ giúp Long Thành trở thành trung tâm vận tải quốc tế, thúc đẩy phát triển kinh tế vùng và nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ hàng không thế giới. Đây là định hướng mà tôi, với tư cách là một đại biểu Quốc hội, hoàn toàn kỳ vọng và sẽ tiếp tục theo dõi, đóng góp ý kiến để dự án được triển khai thành công, bền vững và mang lại giá trị lớn nhất cho đất nước.

ThS BÙI VĂN THÀNH, giảng viên logistics và quản lý chuỗi cung ứng, ĐH Kinh tế, ĐH Quốc gia Hà Nội:

Động lực tái định hình chuỗi cung ứng hàng không Việt Nam

Khi Việt Nam hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm logistics của khu vực, sân bay Long Thành không chỉ là một dự án hạ tầng trọng điểm mà còn là đòn bẩy chiến lược trong chuỗi cung ứng hàng không quốc gia. Với tổng mức đầu tư hơn 336.000 tỉ đồng, công trình được kỳ vọng giúp Việt Nam chuyển mình từ “điểm trung chuyển nhỏ” thành hub logistics hàng không của ASEAN.

Từ góc nhìn chuỗi cung ứng, Long Thành mang đến ba thay đổi căn bản. Thứ nhất, tích hợp vận tải đa phương thức (sea-air) giữa sân bay và cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải. Khi hoàn thiện hành lang logistics Long Thành - Cái Mép và vành đai 4 - TP.HCM, nước ta có thể rút ngắn thời gian trung chuyển hàng hóa quốc tế tới 20%, giảm chi phí logistics quốc gia xuống mức cạnh tranh hơn (hiện ở mức 16%-17% GDP).

Thứ hai, dự án mở đường cho việc hình thành trung tâm logistics hàng không kết hợp khu phi thuế quan (FTZ) với diện tích 136 ha, tổng vốn đầu tư khoảng 11.800 tỉ đồng. Trung tâm này được kỳ vọng tạo ra 15.000 việc làm và đóng góp 0,7% GRDP vùng Đông Nam Bộ, biến Long Thành thành “TP sân bay” (Aerotropolis) hiện đại.

Thứ ba, Long Thành là phép thử về quản trị chuỗi cung ứng quốc gia. Một sân bay có thể hoàn thiện về kỹ thuật nhưng nếu không có hệ thống kết nối đường bộ, đường sắt và cảng biển đồng bộ, dự án dễ trở thành “hòn đảo hạ tầng”. Đặc biệt, tiến độ các tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, vành đai 4 và đường sắt Biên Hòa - Cái Mép cần được triển khai song song để bảo đảm khả năng vận hành hiệu quả.

Hạ tầng có thể mua bằng vốn nhưng hiệu quả chuỗi cung ứng chỉ đến từ con người, công nghệ và tư duy quản trị hiện đại.

Ở cấp độ khu vực, Long Thành sẽ cạnh tranh với Changi (Singapore) và Suvarnabhumi (Thái Lan). Việt Nam khó đối đầu trực diện nhưng có thể khác biệt hóa bằng lợi thế sản xuất - trở thành trung tâm logistics cho hàng “Made in Vietnam” và hàng hóa nông sản giá trị cao.

Nếu được quản trị tốt, Long Thành không chỉ giúp Việt Nam giảm áp lực cho Tân Sơn Nhất mà còn định hình lại bản đồ logistics ASEAN, đưa Việt Nam trở thành điểm trung chuyển mới của chuỗi cung ứng toàn cầu.

TS JUSTIN MATTHEW PANG, ĐH RMIT Việt Nam:

Động lực vùng và bài toán kết nối giao thông

Với vị thế cảng hàng không lớn nhất nước, sân bay quốc tế Long Thành không đơn thuần là dự án hạ tầng mà là “cú hích” chiến lược cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo nếu không giải quyết bài toán kết nối và vận hành, hiệu quả của siêu dự án này có thể bị kìm hãm.

Khi đi vào hoạt động (dự kiến tháng 9-2026), Long Thành được định vị là cực tăng trưởng mới, thúc đẩy Đồng Nai chuyển dịch sang mô hình kinh tế hiện đại với hạt nhân là “TP sân bay” - trung tâm logistics và công nghệ cao. Sân bay Long Thành buộc hệ thống hạ tầng liên vùng phải chuyển động đồng bộ để tối đa hóa giá trị. Hàng loạt dự án như cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây, Biên Hòa - Vũng Tàu, Bến Lức - Long Thành đang gấp rút hoàn thiện. Sự khớp nối nhịp nhàng giữa sân bay và mạng lưới giao thông là chìa khóa then chốt để đảm bảo vị thế trung chuyển quốc tế của Việt Nam.

Tuy nhiên, thực tế kết nối hiện nay rất đáng lo ngại khi giao thông về TP.HCM phụ thuộc chủ yếu vào đường T1, T2 và cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây. Điểm nghẽn ùn tắc thường xuyên tại nút giao Quốc lộ 51 khiến hành trình thiếu ổn định, dễ gây ấn tượng xấu cho du khách ngay từ cửa ngõ quốc gia. Bên cạnh đó, các hãng hàng không cũng đối mặt thế khó: Vận hành song song hai sân bay sẽ gây lãng phí chi phí và kém hiệu quả đội bay nhưng nếu chỉ chọn một điểm đến sẽ vấp phải phản ứng từ hành khách trong giai đoạn đầu.

Nhiều quốc gia đã giải quyết thành công vấn đề khoảng cách bằng hệ thống đường sắt cao tốc kết nối trực tiếp giữa sân bay và trung tâm TP.

Một ví dụ tiêu biểu là tuyến MTR Airport Express ở Hong Kong, đưa hành khách từ ga trung tâm (Central MTR Station) đến sân bay chỉ trong chưa đầy 25 phút, dù quãng đường dài tới 35 km. Hành khách thậm chí có thể làm thủ tục gửi hành lý ngay tại ga trung tâm mà không cần mang theo đến sân bay.

Một ví dụ khác là tuyến Daxing Airport Express ở Bắc Kinh (Trung Quốc), kết nối sân bay quốc tế Đại Hưng Bắc Kinh với trung tâm TP. Tuyến đường dài khoảng 41 km, mất khoảng 30 phút di chuyển, tốc độ tối đa 160 km/giờ và được vận hành hoàn toàn tự động.

V.LONG - T.PHÚ - Q.HUY ghi