Hội đồng Thẩm phán (HĐTP) TAND Tối cao hiện đang lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết hướng dẫn giải quyết tranh chấp hôn nhân và gia đình. Trong đó, một vấn đề được nhiều người quan tâm đó là việc lấy ý kiến con chưa thành niên khi ly hôn.
 |
Hình minh họa. Ảnh: PLO |
Luật hiện hành tại Điều 81 Luật Hôn nhân gia đình 2014 và Điều 208 BLTTDS 2015 quy định, đối với vụ án tranh chấp về nuôi con khi ly hôn hoặc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn, Thẩm phán phải lấy ý kiến của con chưa thành niên từ đủ 7 tuổi trở lên.
Việc lấy ý kiến của con chưa thành niên phải bảo đảm thân thiện, phù hợp với tâm lý, lứa tuổi, mức độ trưởng thành, khả năng nhận thức của người chưa thành niên, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, giữ bí mật cá nhân của người chưa thành niên.
Tuy nhiên, luật không quy định trong trường hợp không lấy được ý kiến con sẽ giải quyết thế nào, đây có phải là căn cứ để đình chỉ giải quyết vụ án? Cạnh đó, luật cũng chưa có quy định cụ thể về cách thức, tiêu chí khi lấy ý kiến con trên 7 tuổi.
Nay, tại Điều 5 dự thảo nghị quyết đã quy định chi tiết vấn đề này. Cụ thể, khi giải quyết vụ án ly hôn nếu con từ đủ 7 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con. Tòa án cần cân nhắc ý kiến của con và đưa ra quyết định, căn cứ vào quyền lợi mọi mặt của con để giao con cho người kia có điều kiện nuôi con tốt hơn trực tiếp nuôi dưỡng.
Đặc biệt, dự thảo xác định rõ việc không lấy được ý kiến của các con không phải là căn cứ để đình chỉ hay tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự. Trường hợp lợi ích của trẻ em xung đột với lợi ích của bố mẹ thì ưu tiên bảo đảm lợi ích của con.
Ưu tiên giao tất cả các con cho một bên cha, mẹ
Để xem xét quyền lợi mọi mặt của con, dự thảo đã đưa các tiêu chí sau để tòa án đánh giá, tổng hợp:
- Ý kiến của con;
- Quyền của trẻ được sống chung với người trực tiếp nuôi hoặc được duy trì mối quan hệ với người cha, mẹ không trực tiếp nuôi;
- Mối quan hệ của trẻ với từng người cha hoặc mẹ;
- Khả năng của cha, mẹ trong việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con bao gồm cả khả năng bảo vệ trẻ khỏi bị xâm hại, sao nhãng, bóc lột;
- Mối quan tâm, chia sẻ của con; sự ổn định, liên tục và giảm thiểu sự xáo trộn với môi trường sống và giáo dục của trẻ;
- Mong muốn của anh, chị, em (nếu có) được ở cùng nhau;
- Ưu tiên giao tất cả các con cho một bên cha, mẹ trực tiếp nuôi dưỡng để bảo đảm ổn định tâm lý và tình cảm của trẻ em.
Cạnh đó, dự thảo quy định việc lấy ý kiến của trẻ chưa thành niên cần bảo đảm các yêu cầu sau:
a) Đảm bảo sự thân thiện và cách thức lấy ý kiến phù hợp để trẻ em có thể bày tỏ đúng và đầy đủ ý kiến của mình; phải lấy ý kiến trẻ em tại Phòng họp riêng mà không có sự tham gia của cha, mẹ để tránh gây áp lực tâm lý cho trẻ em.
Trường hợp cần thiết thì có thể mời cán bộ bảo vệ trẻ em cấp xã tham gia để trẻ em thêm tự tin khi bày tỏ ý kiến.
b) Không ép buộc trẻ em bày tỏ ý kiến; đồng thời không gây áp lực, căng thẳng cho trẻ em khi bày tỏ ý kiến;
c) Cân nhắc ý kiến của trẻ em một cách phù hợp theo độ tuổi và mức độ trưởng thành của trẻ em để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em.
Để hỗ trợ xây dựng đánh giá tổng quan tòa án có thể yêu cầu cán bộ bảo vệ trẻ em cấp xã tìm hiểu và cung cấp thông tin về tình trạng cá nhân và gia đình của đứa trẻ để đưa ra quyết định phù hợp.
