Ngay từ khi xung đột tại Gaza nổ ra, Thủ tướng Israel – ông Benjamin Netanyahu cho biết nước này kiên quyết theo đuổi hai mục tiêu. Đó là, chiến thắng hoàn toàn trước phong trào vũ trang Hồi giáo Hamas (kiểm soát Dải Gaza, Palestine) và giải cứu tất cả con tin bị nhóm này bắt trong cuộc đột kích vào Israel ngày 7-10-2023, theo kênh Channel News Asia (CNA).
Ông Netanyahu nhiều lần nhấn mạnh mục tiêu này. Trong một cuộc họp báo vào tháng 1, ông cho biết: "Có những người cho rằng chiến thắng [của Israel] là không thể. Tôi hoàn toàn bác bỏ điều này. Dưới sự lãnh đạo của tôi, Israel sẽ không thỏa hiệp nếu không có chiến thắng hoàn toàn trước Hamas".
Xét theo mục tiêu này, Israel vẫn còn một chặng đường dài mới đến được chiến thắng, dù đã 6 tháng chiến đấu. Cuộc chiến của Israel tại Gaza đã phá hủy các tòa nhà và cơ sở hạ tầng ở đây, dẫn đến số lượng lớn dân thường thương vong và gây ra đau khổ to lớn cho người dân Gaza. Tuy nhiên, Israel lại gặp trở ngại trong việc quản lý các khu vực đã bị tấn công và ngăn sự trỗi dậy của Hamas.
Mục tiêu giải cứu các con tin Israel dường như vẫn còn xa vời. Sau thỏa thuận ngừng bắn ngắn hạn vào cuối tháng 11-2023, 105 con tin Israel đã được thả. Nhiều người hy vọng sẽ có thêm nhiều con tin được thả sau thỏa thời gian này.
Tuy nhiên, cho đến nay, các bên vẫn chưa đạt được thỏa thuận ngừng bắn và thả con tin mới nào. Theo CNA, khoảng 100 con tin được cho là vẫn còn sống ở Gaza.
Ông Netanyahu chịu áp lực trong ngoài
Bất chấp những thực tế nêu trên, ông Netanyahu lập luận rằng chỉ có áp lực quân sự đối với Hamas mới có thể buộc nhóm này thả nhiều con tin hơn. Nội các của ông cũng ủng hộ quan điểm này.
Một cuộc thăm dò ý kiến của ĐH Hebrew (Israel) vào giữa tháng 1 cho thấy gần một nửa số người được khảo sát cho rằng ưu tiên chính trong cuộc xung đột hiện nay nên là tìm cách giải cứu con tin.
Các cuộc biểu tình lớn ở Tel Aviv và Jerusalem trong những tuần gần đây cho thấy nhiều người rất mong mỏi chính phủ Israel sẽ tập trung vào mục tiêu này.
Không giống như chính phủ của ông Netanyahu, giới lãnh đạo Hamas chưa công khai mục tiêu của nhóm trong cuộc xung đột đang diễn ra. Tuy nhiên, kể từ sau thỏa thuận ngừng bắn vào tháng 11-2023, Hamas đã có quan điểm cứng rắn hơn trong các cuộc đàm phán, bao gồm việc đề nghị Israel rút quân hoàn toàn khỏi Gaza và ngừng bắn vĩnh viễn.
Hamas nhận thức rõ rằng Israel đã mất đi sự ủng hộ quốc tế đáng kể trong suốt thời gian cuộc xung đột diễn ra. Ngoài ra, việc lực lượng Israel phạm “sai lầm” dẫn đến cái chết của 7 nhân viên cứu trợ hồi tuần trước khiến nhiều nước không hài lòng.
Sau vụ các nhân viên cứu trợ thiệt mạng, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã điện đàm với ông Netanyahu, nói rằng tình hình nhân đạo nói chung ở Gaza là “không thể chấp nhận được”.
Ông Biden cũng yêu cầu Israel thực hiện các biện pháp cụ thể để giải quyết tổn hại dân sự và đảm bảo an toàn cho tất cả nhân viên cứu trợ, nếu không Mỹ sẽ đánh giá lại chính sách của Washington đối với Israel.
Theo CNA, ông Netanyahu "đã quen" với việc có quan điểm đối lập với các tổng thống Mỹ trong những năm ông nắm quyền, nhưng thông điệp của ông Biden có thể đã khiến nhà lãnh đạo Israel cân nhắc. Sau cuộc gọi trên, ông Netanyahu đã triệu tập cuộc họp nội các để thông qua việc mở 3 con đường viện trợ vào Gaza.
Bước đi tiếp theo của Israel là gì?
Trước khi ông Biden đưa ra lời cảnh báo trên, nhà lãnh đạo Mỹ cũng đề nghị Israel cần cân nhắc kỹ trước khi đưa quân đổ bộ TP Rafah (nam Gaza). Theo CNA, việc đổ bộ Rafah sẽ gây ra thương vong lớn cho dân thường và khiến Mỹ thêm không hài lòng. Vì vậy, Israel có thể sẽ trì hoãn kế hoạch này trong một thời gian.
Cả Mỹ và Israel đều hy vọng các cuộc đàm phán được nối lại ở Ai Cập có thể đạt được bước đột phá. Mặc dù truyền thông Ai Cập cho biết các bên đã đạt được tiến triển trong thỏa thuận, nhưng các cuộc đàm phán có thể sẽ kéo dài do các bên vẫn còn nhiều bất đồng trong quan điểm.
Ngoài ra, đến nay, cả Israel và Mỹ vẫn chưa có kế hoạch rõ ràng về việc bên nào sẽ quản lý Gaza, trong trường hợp Israel chiến thắng hoàn toàn trước Hamas.
Lời cảnh báo của ông Biden dành cho ông Netanyahu trong tuần trước tập trung vào việc giảm thương vong cho dân thường và cho phép thêm viện trợ vào Gaza. Ông Biden không đề cập về vấn đề quản lý Gaza hậu xung đột.
Tuy nhiên, trước đó, ông Biden đã đề cập về việc để Chính quyền Palestine ở Bờ Tây quản lý Gaza hậu xung đột. Tuy nhiên, phía Israel tỏ ý không đồng tình với đề xuất này.
Trong khi đó, CNA đánh giá việc Hamas sụp đổ hoàn toàn sẽ là một tương lai xa vời. Bằng chứng là dù xung đột đã diễn ra 6 tháng, Israel vẫn chưa thể xác định được tất cả vị trí của Hamas. Ngoài ra, Israel còn phát hiện Hamas có khả năng tập hợp lực lượng tại những nơi vốn đã bị tấn công trước đây.
Do đó, dựa trên tình hình hiện tại, Israel có thể sẽ xem xét tập trung vào việc tìm cách giải cứu các con tin và không tập trung vào hai mục tiêu song song như trước đây.
