Sáng 8-5, Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài TP.HCM tổ chức toạ đàm quốc tế về vai trò cộng đồng doanh nhân, trí thức người Việt Nam ở nước ngoài với sự phát triển TP.HCM theo Nghị quyết 98; Chỉ thị 27-CT/TU và Nghị quyết 18 HĐND TP.HCM.
TP.HCM muốn thu hút nguồn lực phát triển KH&CN
Mở đầu cuộc thảo luận, ông Lê Thanh Minh, Phó Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM, nhìn nhận hoạt động KH&CN của TP.HCM thời gian qua đã đạt được những thành tựu quan trọng và khá toàn diện.
Tuy nhiên, đầu tư cho KH&CN tại TP còn hạn chế, nhỏ, lẻ và tản mạn; tỉ lệ chi cho hoạt động nghiên cứu R&D chỉ chiếm 8,41% tổng chi ngân sách cho KH&CN.
TP.HCM cũng đang thiếu các tập thể khoa học mạnh, các chuyên gia đầu ngành; chưa tạo được sản phẩm KH&CN thực sự mang tính đột phá, chủ lực; cơ chế, chính sách còn thiếu đồng bộ; hoạt động thu hút các chuyên gia, nhà khoa học còn nhiều hạn chế...
Từ đó, lãnh đạo Sở KH&CN TP kỳ vọng Nghị quyết 98 sẽ mở ra cơ hội mới cho sự phát triển của ngành KH&CN, đặc biệt là thu hút được đội ngũ nhân lực cao ở nước ngoài về phát triển TP.
Bên cạnh thu hút nguồn nhân lực, ông Nguyễn Anh Thi, Trưởng Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TP.HCM (SHTP), cũng bày tỏ mong muốn thu hút nhiều nhà đầu tư chiến lược vào SHTP thông qua Nghị quyết 98.
Cụ thể, ông Thi đề xuất cộng đồng kiều bào cùng góp ý với TP để xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách trong quản lý hoạt động KH&CN tại SHTP, đặc biệt là cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) các giải pháp công nghệ mới.
Ngoài ra, ông Thi cũng mong kiều bào góp ý xây dựng, hoàn thiện các thể chế về xây dựng và triển khai các mô hình liên kết 3 nhà (Nhà nước – trường Đại học – doanh nghiệp), trong đó SHTP giữ vai trò cầu nối thúc đẩy các chương trình hỗ trợ của Chính phủ, TP.HCM về KH&CN, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
Đồng thời, góp ý xây dựng cơ chế thu hút nhà đầu tư chiến lược theo tinh thần Nghị quyết 98, tập trung vào các ngành vi mạch bán dẫn, công nghệ sinh học và trung tâm dữ liệu lớn.
Tận dụng đột phá từ Nghị quyết 98
Góp ý cho TP, bà Trần Tuệ Tri (kiều bào Singapore, cố vấn cấp cao Việt Nam Brand Purpose), cho rằng để tiếp tục nâng cao và phát huy hơn nữa tiềm năng khởi nghiệp sáng tạo thì TP phải có những giải pháp đột phá hơn, tập trung về chất chứ không chỉ về lượng.
Bà Tri cũng chỉ ra ba điểm mà TP.HCM có thể tận dụng cơ hội từ Nghị quyết 98 để tạo đột phá trong đổi mới sáng tạo và thúc đẩy động lực tăng trưởng của TP.
Cụ thể, tạo dựng được khu tổ hợp dịch vụ tập trung cho đổi mới sáng tạo, đặc biệt là Trung tâm R&D ở hai lĩnh vực xanh và chip bán dẫn; tăng cường hỗ trợ nâng cao năng lực cho các chủ thể trong hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo.
Đẩy mạnh kết nối quốc tế thu hút nguồn lực tài chính, chuyên gia, công nghệ từ nước ngoài vào TP giúp các doanh nghiệp SMEs và startup nâng cao năng lực, tăng trưởng quy mô ra quốc tế.
Góp ý về chính sách thu hút nhân tài ngành y tế, TS. Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó Chủ tịch Hội chuyên gia và trí thức người Việt Nam tại Đan Mạch, đề xuất TP.HCM thành lập một mạng lưới y tế TP.HCM.
“TP.HCM có thể bắt đầu bằng việc tập hợp một danh sách các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực y, bác sĩ người gốc Việt giỏi, đang làm việc tại các bệnh viện, trường đại học trên thế giới và ngay trong nước để tham gia mạng lưới này” - bà Hiền gợi ý.
Theo bà Hiền, thông qua các bác sĩ, chuyên gia, nhà khoa học tham gia mạng lưới y tế, TP.HCM có thể tăng cường hợp tác quốc tế trong đào tạo và chuyển giao kỹ thuật với các bệnh viện lớn trên thế giới.
“Chính các chuyên gia gốc Việt tại đó sẽ là cầu nối, là người truyền tải mong muốn của TP, người hỗ trợ và có những cam kết vững chắc hơn cho các chương trình hợp tác”- bà Hiền khẳng định.
Thông qua mạng lưới y tế, TP.HCM cũng có thể hình thành các trung tâm R&D tại các bệnh viện, thúc đẩy các công trình nghiên cứu những phương pháp điều trị mới; huy động nguồn lực chuyên gia của mạng lưới tham gia đóng góp trong vai trò cố vấn...
Còn bà Cấn Thanh Huyền, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân Khởi nghiệp Việt Nam - Nhật Bản, cho rằng nếu TP.HCM muốn thu hút nguồn lực phát triển, sự hợp tác, đầu tư nước ngoài thì cần xây dựng các kênh liên lạc cũng như hợp tác chặt chẽ hơn giữa các quỹ đầu tư, doanh nghiệp giữa TP và nước bạn .
“Phải chú trọng việc tạo ra các cơ chế hỗ trợ để thúc đẩy sự kết nối và giao lưu như các hội thảo, diễn đàn hay các chương trình đào tạo. Việc này sẽ giúp tăng cường hiểu biết lẫn nhau, xây dựng mối quan hệ hợp tác bền vững giữa TP và các địa phương khác” - bà Huyền góp ý.
Xây dựng cơ sở dữ liệu kiều bào
Phát biểu kết luận tọa đàm, bà Vũ Thị Huỳnh Mai, Chủ nhiệm Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài TP.HCM, cho biết sẽ ghi nhận các ý kiến, giải pháp của kiều bào để tham mưu, đề xuất UBND TP.HCM nhằm triển khai Nghị quyết 98 đi vào thực tiễn, phù hợp.
Bà Mai cũng khẳng định lại vai trò của đội ngũ doanh nhân, trí thức kiều bào trong phục vụ phát triển TP và cho biết Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài TP.HCM sẽ chủ động hơn để kết nối với các cơ quan đại diện, các hiệp hội kiều bào của các nước để phát huy, khơi thông được nguồn lực kiều bào.
“Hiện TP.HCM có 2,8 triệu kiều bào ở 130 quốc gia và vùng lãnh thổ. Tuy nhiên, về các lĩnh vực mà kiều bào hoạt động và nghề nghiệp của họ thì TP.HCM chưa có dữ liệu. Việc xây dựng phần mềm dữ liệu kiều bào sẽ là động lực để tập hợp kiều bào ở tất các quốc gia, vùng lãnh thổ để có từng nhóm, phát huy được vai trò của họ để hỗ trợ thành phố khi cần” - bà Mai nói.
Thời gian tới, Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài TP.HCM sẽ tập trung đào tạo, bồi dưỡng, thu hút nguồn nhân lực; tận dụng được nguồn nhân lực đi học tập ở nước ngoài hoặc đi xuất khẩu lao động trở về phát triển TP.HCM. Đồng thời, tìm giải pháp để thu hút đầu tư của kiều bào thông qua các dự án đầu tư của TP.HCM.
