Người có thu nhập thấp được vay ngân hàng (NH) với lãi suất ưu đãi chỉ 4,8%/năm để mua, thuê mua nhà ở xã hội (NƠXH).
Đây là một chủ trương rất đúng đắn và nhân văn của Nhà nước nhằm giúp người lao động (NLĐ) có thu nhập thấp có điều kiện tạo dựng nhà ở thông qua hai nghị định 100/2015 và 49/2021 (sửa đổi Nghị định 100) của Chính phủ. Tuy nhiên, đến nay giữa bên cho vay là NH và người vay vẫn không dễ gặp nhau.
Ông Bùi Văn Sổn, Phó Giám đốc NH Chính sách xã hội (CSXH) - Chi nhánh TP.HCM, cho rằng: “Về các thủ tục cho vay ở NH CSXH không gặp vướng mắc gì. Tuy nhiên, người dân muốn vay thì phải có hợp đồng mua hoặc thuê mua NƠXH mà nguồn cung về NƠXH hiện nay đang rất khan hiếm”.
Bốn năm chỉ 307 khách hàng được cho vay
. Phóng viên: Thưa ông, so với chương trình cho vay ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH hoặc sửa chữa, cải tạo nhà ở của Nghị định 100 thì Nghị định 49 có gì “ưu ái” hơn đối với NLĐ có thu nhập thấp?
+ Ông Bùi Văn Sổn: Đối tượng cho vay của chương trình này đều là NLĐ có thu nhập thấp (các đối tượng có thu nhập không phải đóng thuế thu nhập cá nhân thường xuyên, trừ đối tượng là người có công với cách mạng theo quy định). Điểm đáng lưu ý nhất là thời hạn vay do NH và khách hàng thỏa thuận phù hợp với khả năng trả nợ của khách hàng, tối đa không quá 25 năm kể từ ngày giải ngân khoản vay đầu tiên. Trước đây, Nghị định 100 quy định thời hạn vay tối thiểu là 15 năm.
Nghị định 49 cũng sửa đổi, bổ sung quy định về mức vốn, lãi suất cho vay để mua, thuê mua NƠXH; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở. Cụ thể, nếu mua, thuê mua NƠXH thì mức vốn cho vay tối đa bằng 80% giá trị hợp đồng mua, thuê mua NƠXH.
Nếu xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở thì mức vốn cho vay tối đa bằng 70% giá trị dự toán hoặc phương án vay. Tối đa không quá 500 triệu đồng và không vượt quá 70% giá trị tài sản bảo đảm tiền vay. Mức cho vay cụ thể do NH CSXH nơi cho vay xem xét căn cứ vào nguồn vốn, khả năng trả nợ, phương án tính toán giá thành và phương án vay của người vay để thống nhất xác định mức cho vay phù hợp.
250
khách hàng đang vay vốn tại NH CSXH - Chi nhánh TP.HCM để mua NƠXH tại các dự án NƠXH của bảy doanh nghiệp gồm: Công ty CP Chương Dương, Công ty CP Nguyên Sơn, Công ty TNHH 276 Ngọc Long, Công ty TNHH Lee&Co, Công ty CP Địa ốc Sài Gòn, Tổng công ty Xây dựng số 1và Công ty CP Địa ốc 11.
Lãi suất cho vay tại NH CSXH do Thủ tướng Chính phủ quyết định theo đề nghị của HĐQT NH CSXH cho từng thời kỳ. Lãi suất cho vay tại các tổ chức tín dụng được chỉ định do NH Nhà nước Việt Nam xác định và công bố trên cơ sở bảo đảm nguyên tắc không vượt quá 50% lãi suất cho vay bình quân của các NH thương mại trong cùng thời kỳ. Riêng trong hai năm 2021, 2022 lãi suất cho vay ưu đãi này được phê duyệt là 4,8%/năm (0,4%/tháng).
. Thưa ông, tính đến thời điểm này, Nghị định 100 có hiệu lực đã được bảy năm và Nghị định 49 cũng đã có hiệu lực hơn một năm. Tình hình giải ngân tại NH CSXH - Chi nhánh TP.HCM như thế nào?
 |
Khu nhà lưu trú dành cho công nhân thuê tại Khu chế xuất Linh Trung, TP Thủ Đức là một trong những dự án nhà ở cho công nhân thuê hiếm hoi tại TP.HCM. Ảnh: VIỆT HOA |
 |
Dự án nhà ở xã hội phường Long Trường, TP Thủ Đức được khởi công ngày 30-4 sẽ cung cấp cho thị trường hơn 600 căn hộ. Ảnh: VIỆT HOA |
+ Nghị định 100 có hiệu lực vào cuối tháng 12-2015, tuy nhiên, đến năm 2018, NH CSXH - Chi nhánh TP.HCM mới được trung ương giao vốn để triển khai thực hiện chương trình cho vay này.
Tính từ năm 2018 đến 30-4-2022, NH CSXH - Chi nhánh TP.HCM đã giải ngân số vốn cho vay hơn 147,3 tỉ đồng với 307 khách hàng. Trong đó, cho vay để xây mới, cải tạo, sửa chữa nhà ở là 29,5 tỉ đồng (chiếm 20% tổng dư nợ cho vay của chương trình) với 57 khách hàng. Còn lại hơn 117,8 tỉ đồng đã giải ngân cho 250 khách hàng vay để mua NƠXH (chiếm 80% tổng dư nợ của chương trình).
Có tiền nhưng không vay được vì thiếu nhà giá rẻ
. Từ những thông tin ông vừa nêu có thể thấy trong bốn năm triển khai nhưng con số giải ngân khá khiêm tốn. Nguyên nhân vì sao, thưa ông?
+ Hiện nay về phía NH thì các thủ tục cho vay rất dễ dàng, thuận tiện. Với mức lãi suất cho vay chỉ 4,8%/năm là rất phù hợp với NLĐ có thu nhập thấp. Việc người dân tiếp cận với nguồn vốn cũng dễ dàng, chỉ cần liên hệ qua tổ tiết kiệm và vay vốn của NH CSXH tại khu phố, ấp nơi người dân thường xuyên sinh sống.
Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất trong những năm qua là nguồn cung NƠXH chưa đủ để đáp ứng nhu cầu mua, thuê mua của các đối tượng theo quy định. Bên cạnh đó, theo quy định, NLĐ sẽ được cho vay 80% tổng giá trị hợp đồng, có nghĩa nếu mua NƠXH khoảng 1 tỉ đồng thì người dân buộc phải có sẵn 200 triệu đồng.
Đối với người nghèo có thu nhập không đủ đóng thuế thu nhập cá nhân thì số tiền 300 triệu đồng là rất lớn. Đó là chưa kể, hiện nay không thể kiếm ra NƠXH có giá dưới 1 tỉ đồng. Đó cũng là lý do chính khiến cho việc tiếp cận với nguồn vốn vay ưu đãi này dành cho người có thu nhập thấp để mua NƠXH là rất khó.
Với trường hợp cho vay để xây mới, sửa chữa nhà ở, mức vay tối đa là 500 triệu đồng và phải thế chấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Trong khi việc làm thủ tục hoàn công khi xây xong nhà cũng phải yêu cầu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Điều này khiến người dân có tâm lý ngần ngại vì thủ tục hành chính.
Một số trường hợp người dân là đối tượng đủ điều kiện vay vốn theo quy định, có nhu cầu vay vốn nhưng khi ký hợp đồng với chủ đầu tư lại được doanh nghiệp yêu cầu vay vốn tại các NH thương mại mà doanh nghiệp đã từng vay vốn để đầu tư công trình NƠXH. Do vậy, người dân là đối tượng đủ điều kiện vay vốn đó mặc dù biết lựa phương án tối ưu để có nguồn vốn trả tiền mua, thuê mua NƠXH nhưng cũng không thể được tiếp cận vay vốn tại NH CSXH.
Nên đẩy mạnh đầu tư các dự án NƠXH
. Vậy ông có kiến nghị gì để người dân dễ dàng tiếp cận với chương trình cho vay ưu đãi tại NH CSXH - Chi nhánh TP.HCM?
+ Vừa rồi, HĐND TP cũng đã tổ chức giám sát về chương trình phát triển nhà ở giai đoạn 2016-2020 trên địa bàn TP. Theo thống kê của Ban quản lý các khu chế xuất và công nghiệp TP, hiện có khoảng 80% NLĐ trong các khu chế xuất, khu công nghiệp có nhu cầu thuê nhà thay vì sở hữu một căn nhà.
Bởi đa phần công nhân, NLĐ đã có nhà và gia đình ở quê, chỉ đến TP làm việc. Họ có nguyện vọng được thuê nhà ở giá rẻ và đáp ứng đủ điều kiện sinh hoạt thay vì phải ở nhà trọ chật chội như hiện nay. Vì vậy, nhu cầu cấp thiết hiện nay là xây dựng các dự án nhà ở để cho công nhân thuê với giá rẻ.
Trong thời gian tới, kiến nghị TP nên tập trung đầu tư xây dựng các dự án nhà ở cho công nhân thuê, đồng thời tập trung chỉ đạo tháo gỡ khó khăn để sớm khởi công các dự án NƠXH theo kế hoạch giai đoạn 2021-2025 để tạo nhiều cơ hội hơn cho NLĐ có thu nhập thấp tiếp cận với NƠXH.
. Xin cám ơn ông.
Hơn 5.600 người được vay mua nhà lãi suất 4,7%/năm
Hiện nay Quỹ phát triển nhà ở TP cũng đang cho vay hỗ trợ tạo lập nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, cán bộ công đoàn (cũng là các đối tượng vay tại NH CSXH TP theo hai nghị định 100 và 49) với lãi suất ưu đãi 4,7%/năm. Mức vay tối đa 900 triệu đồng và không quá 70% giá trị căn nhà/căn hộ. Thời gian cho vay tối đa là 20 năm và được vay để mua bất kỳ loại nhà nào, không phân biệt là NƠXH hay nhà ở thương mại, nhà chung cư hay nhà ở riêng lẻ. Vì vậy, các đối tượng được vay sẽ lựa chọn vay tại Quỹ phát triển nhà ở thay vì tại NH CSXH TP.
Theo báo cáo của Quỹ phát triển nhà ở, tính đến nay cơ quan này đã giải ngân 2.865 tỉ đồng để cho vay tạo lập nhà ở với 5.621 khách hàng là cán bộ, công chức, viên chức, công đoàn, lực lượng vũ trang trên địa bàn TP. Trong số này có 192 khách hàng vay mua NƠXH với tổng số vốn giải ngân là 75 tỉ đồng.
