Sau hơn một tháng đưa vụ án ra xét xử, ngày 25-3, TAND tỉnh Hậu Giang đã tuyên án sáu bị cáo trong vụ án cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Công ty Cổ phần Lương thực Hậu Giang (LTHG) gây thất thoát hàng trăm tỉ đồng.
Theo đó tòa tuyên phạt Võ Trường Hùng (cựu tổng giám đốc Công ty LTHG) 17 năm tù về tội cố ý làm trái quy định nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.
Cùng tội danh này, tòa tuyên phạt Võ Thị Thu Hà (Giám đốc Công ty TNHH XNK - TM Võ Thị Thu Hà) và Trần Xuân Mãi (cựu kế toán trưởng LTHG) mỗi bị cáo bảy năm tù; phạt bị cáo Đặng Hoàng Việt (cựu phó tổng giám đốc) và Lê Trần Quang Thái (cựu trưởng phòng Kế hoạch kinh doanh LTHG) mỗi bị cáo năm năm tù.
Bị cáo Huỳnh Văn Thông (cựu Phó Tổng Giám đốc kiêm Chủ tịch HĐQT LTHG) bị tòa tuyên phạt ba năm tù treo về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Trước đó vào tháng 3-2018, tòa trả hồ sơ yêu cầu VKS làm rõ tám vấn đề quan trọng liên quan đến những vấn đề phải chứng minh trong vụ án hình sự. Tuy nhiên, chỉ 3/8 vấn đề được điều tra lại, VKSND tối cao giữ nguyên các quyết định truy tố và không có văn bản trả lời đầy đủ các nội dung theo yêu cầu của HĐXX là chưa đúng quy định. Tuy nhiên, trước đó tòa đã trả hồ sơ bổ sung hai lần nên HĐXX không thể tiếp tục yêu cầu VKS phải điều tra, làm rõ được nữa.
Tòa tuyên án
VKS quy kết Võ Trường Hùng có hành vi ký hợp đồng xuất khẩu gạo với Công ty MT CENTERTRADE Co.LTD (Thái Lan) cao hơn 40% tổng giá trị tài sản của doanh nghiệp và không thông qua Hội đồng quản tri. Nội dung của hợp đồng không ràng buộc chặt chẽ, yêu cầu mở L/C không hủy ngang để đảm bảo thực hiện hợp đồng gây thiệt hại cho CTLT Hậu Giang là có căn cứ.
Tuy nhiên xét về khoản thiệt hại hơn 32 tỉ thì chỉ có căn cứ xác định thiệt hại số tiền hơn 14.9 tỉ. Bởi, qua điều tra đã cho thấy trong số 14 hợp đồng mà VKS truy tố thì có 03 hợp đồng ký mua không trùng khớp với loại gạo phải giao cho Thái Lan nên được loại bỏ ra để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị cáo. Đối với khoản tiền trên 4 tỉ lãi vay ngân hàng không trực tiếp phát sinh từ hành vi phạm tội của bị cáo Hùng nên về nguyên tắc có lợi cho bị cáo phần lãi này không xem xét trách nhiệm hình sự đối với bị cáo.
Đối với hành vi gây thất thoát trên 172 tỉ thì cũng chỉ có căn cứ xác định số tiền các bị gáo gây thất thoát là trên 129 tỉ. Tòa xét thấy, sau sai phạm ở các hợp đồng ngoại thương Hùng đã bị nhắc nhở, kiểm điểm và bản thân bị cáo cam kết không tiếp tục vi phạm. Nhưng sau đó, bị cáo lại tiếp tục ký hợp đồng mua bán số lượng lớn với công ty Hà mà theo lời trình bày của bị cáo là nhằm mục đích cho Hà mượn tiền.
Cáo trạng cũng cho rằng giữa Hùng và Hà có sự câu kết ký hợp đồng khống nhằm chuyến tiền cho Hà vay. Nhưng quá trình xét hỏi tại phiên tòa và hồ sơ vụ án chưa đủ cơ sở để kết luận việc ký kết hợp đồng là nhằm mục đích cho Hà vay tiền nên truy tố của VKS về tình tiết này không đủ cơ sở chấp nhận.
Các bị cáo nghe tuyên án
Hùng đã bất chấp ký với Công ty Võ Thị Thu Hà và các công ty do Hà chỉ định để né tránh quy định hạn chế mua hàng tập trung tại Công ty Võ Thị Thu Hà số lượng lớn. Quá trình ký kết hợp đồng đã cho thấy nhiều sai phạm như không có văn bản cử cán bộ đi kiểm tra, không có văn bản giám sát chân hàng, không xác định được chất lượng và chủng loại hàng hóa, ứng tiền vượt quy định.... là trái với Quy chế quản lý tiền hàng trong mua, bán cung ứng hàng hóa, dịch vụ và quản lý chi phí. Bên cạnh đó hợp đồng mua bán gạo trên thực tế không phát sinh việc giao hàng nhưng vẫn làm các thủ tục thanh lý, tất toán là vi phạm pháp luật về kế toán.
Xét 14 hợp đồng mà VKS truy cứu trách nhiệm hình sự thì có ba hợp đồng là có phát sinh việc giao gạo nên cần xem xét loại bỏ thiệt hại từ ba hợp đồng này để đảm bảo có lợi cho bị cáo. Ngoài ra, thực tế của việc thanh toán thì ngoài số tiền LTHG chuyển trực tiếp cho Công ty Võ Thị Thu Hà hoặc gián tiếp thông qua tám công ty trung gian thì có cả việc cấn trừ công nợ. Do vậy, thực tế hành vi ký kết hợp đồng sai quy định chỉ gây thiệt hại trực tiếp là khoản tiền đã chuyển, đối với khoản cấn trừ công nợ không phải là thiệt hại xuất phát từ hành vi ký kết hợp đồng mà các khoản tiền này sẽ được xem xét là nợ phải thu giữa các bên nên loại trừ trách nhiệm cho bị cáo đối với khoản tiền này.
Đối với bị cáo Hà, mặc dù không có căn cứ xác định hành vi mượn tiền của Hùng thông qua việc ký kết hợp đồng khống nhưng Hà là người có nhiều năm kinh nghiệm trong hoạt động kinh doanh gạo ở Việt Nam, biết rõ các quy định trong mua bán hàng hóa nhưng vì lợi ích kinh doanh bị cáo đã giúp sức Hùng thực hiện các hợp đồng sai phạm.
Tại phiên tòa, bị cáo Hà thừa nhận đã ký hợp đồng với 8 công ty khác theo yêu cầu của Hà mà không nghĩ đến hậu quả. Bị cáo Hà cũng khai các hợp đồng ký kết mà không có giao gạo và việc không giao gạo là do phía bị cáo Hùng không nhận hàng do hàng kém chất lượng. Tuy nhiên, không có giao hàng mà lại ký quyết toán, thanh lý họp đồng bị cáo thừa nhận có sai phạm. Như Vậy, có đủ cơ sở để khẳng định hành vi của Hà đã cố ý làm trái với vai trò giúp sức cho Hùng.
Bị cáo Võ Trường Hùng với vai trò chủ mưu phải lãnh mức án 17 năm tù
Đối với các bị cáo Mãi, Việt, Thái tuy không biết việc làm khống của Hùng nhưng các bị cáo đã biết các việc làm của mình là sai quy định nhưng vẫn làm theo sự chỉ đạo của Hùng gây thất thoát cho LTHG.
Riêng bị cáo Thông được xác định là đã thiếu kiểm tra, giám sát nên bị cáo đã để Hùng và các bị cáo khác thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, gây thiệt hại cho LTHG số tiền trên 144 tỉ đồng.
HĐXX nhận định đây là vụ án có tính chất đặc biệt nghiêm trọng. Hành vi của các bị cáo là đặc biệt nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến trật tự quản lý kinh tế, xâm phạm đến hoạt động đúng đắn và uy tín của công ty LTHG, dẫn đến LTHG mất hoàn toàn vốn chủ sở hữu, lâm vào tình trạng phá sản.
Cần có mức án thật nghiêm khắc đối với các bị cáo. Trong đó bị cáo Hùng là người có vai trò đặc biệt quan trọng trong vụ án này. Sự chủ quan, thiếu cẩn trọng và không chấp hành pháp luật của bị cáo đã gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Do vậy, cần có mức án nghiêm khắc cách ly bị cáo khỏi đời sống xã hội một thời gian để bị cáo được cải tạo, giáo dục thành công dân có ích. Tuy nhiên xét các bị cáo có mức độ phạm tội khác nhau, thành khẩn khai báo, gia đình có công nên tòa đã tuyên mức án trên.
Về trách nhiệm dân sự, tòa buộc bị cáo Hùng bồi thường cho LTHG 14 tỉ đồng. Các bị cáo Hà, Mãi, Thái, Việt liên đới cùng với Hùng bồi thường số tiền hơn 129 tỉ đồng.
