Mỹ tham gia liên minh bốn nước gây áp lực ngoại giao lên Trung Quốc sau khi Đại hội Đại biểu nhân dân toàn quốc (tức Quốc hội Trung Quốc) thông qua nghị quyết về luật an ninh quốc gia dành riêng cho Hong Kong, báo South China Morning Post đưa tin.
Ngày 28-5, Ngoại trưởng bốn nước: Mỹ (Mike Pompeo), Anh (Dominic Raab), Úc (Marise Payne) và Canada (Francois-Philippe Champagne) đã ra tuyên bố chung về việc Trung Quốc sẽ thay mặt Hong Kong ban hành luật an ninh quốc gia.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tham gia cùng ngoại trưởng Anh, Úc và Canada ra tuyên bố chung về việc Trung Quốc ban hành luật an ninh quốc gia dành riêng cho Hong Kong. Ảnh: DPA
Trước đó, ba nước Anh, Úc và Canada đã ra một tuyên bố chung hôm 22-5 để phản đối quyết định của Trung Quốc.
Mỹ cũng đã lên tiếng chỉ trích hành động của Bắc Kinh nhưng đây là lần đầu tiên Washington tham gia cùng các đồng minh trong một tuyên bố liên quan tới luật an ninh quốc gia cho Hong Kong.
Hành động của Trung Quốc vi phạm các ràng buộc pháp lý
Tuyên bố nêu rõ bốn nước "quan ngại sâu sắc về quyết định của Bắc Kinh ban hành luật an ninh quốc gia cho Hong Kong".
"Việc chính quyền Bắc Kinh áp đặt trực tiếp luật an ninh quốc gia lên Hong Kong, thay vì thông qua thể chế riêng của Hong Kong, sẽ hạn chế sự tự do của người dân Hong Kong, và như vậy, làm xói mòn nghiêm trọng sự tự trị và hệ thống luật pháp của Hong Kong" - tuyên bố viết.
Bốn vị ngoại trưởng cho rằng việc Trung Quốc ban hành luật cho Hong Kong "trực tiếp mâu thuẫn" với các cam kết quốc tế "bắt buộc về mặt pháp lý" nêu trong Tuyên bố chung Trung-Anh năm 1984 (về việc Anh trao trả Hong Kong cho Trung Quốc) và "làm suy yếu" mô hình "một quốc gia, hai chế độ".
Tuyên bố chung ngày 28-5 cho rằng luật mới sẽ làm tăng khả năng truy tố những người dân phản đối Trung Quốc ở Hong Kong và làm suy yêu các cam kết của Bắc Kinh về bảo vệ quyền con người ở Hong Kong.
Luật mới sẽ gia tăng chia rẽ xã hội ở Hong Kong
"Chúng tôi vô cùng quan ngại hành động này sẽ làm trầm trọng thêm sự chia rẽ vốn đã sâu sắc trong xã hội Hong Kong, luật mới không giúp ích cho việc xây dựng sự hiểu biết lẫn nhau và thúc đẩy hòa giải ở Hong Kong" - tuyên bố của Mỹ, Anh, Úc và Canada viết.
Tuyên bố tin rằng việc xây dựng lại lòng tin trong lòng xã hội Hong Kong "có thể là cách duy nhất" để giải quyết tình trạng căng thẳng và bất ổn ở vùng lãnh thổ này.
Cuối cùng, tuyên bố viết: "Chúng tôi kêu gọi chính phủ Trung Quốc làm việc với chính quyền Đặc khu hành chính Hong Kong và người dân Hong Kong tìm ra một thỏa hiệp các bên đều chấp nhận được, tôn trong các cam kết quốc tế của Trung Quốc theo Tuyên bố chung Trung-Anh".
Mỹ: Trung Quốc đừng nghĩ có thể công khai coi thường pháp luật
Ngày 28-5, trả lời câu hỏi của phóng viên về động thái của Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus cho biết Mỹ sẽ tiếp tục trao đổi với các đồng minh để thuyết phục thêm nhiều quốc gia lên tiếng phản đối Trung Quốc.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus cho biết Washington sẽ tiếp tục kêu gọi nhiều nước lên tiếng phản đối việc Trung Quốc ban hành luật cho Hong Kong. Ảnh: FOX NEWS
Bà Ortagus cho biết Mỹ không đồng ý quan điểm của Bắc Kinh rằng luật mới chỉ nhắm vào "một nhóm rất nhỏ các hành vi gây nguy hại nghiêm trọng đến an ninh quốc gia và không tác động đến mức độ tự trị cao của Hong Kong".
Bà Ortagus cho biết lập trường của Washington là "tiếp tục tìm kiếm giải pháp để có thể hỗ trợ người dân Hong Kong và hỗ trợ những cuộc biểu tình của họ".
Đại diện Bộ Ngoại giao Mỹ cũng tuyên bố cứng rắn rằng Washington sẽ đứng ra nói rõ rằng Bắc Kinh không nên có suy nghĩ rằng Trung Quốc "có thể tiếp tục phá bỏ các cam kết với thế giới, công khai coi thường tinh thần thượng tôn pháp luật".
Cũng nhằm tìm ra cách phản ứng chung trước quyết định của Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU) cũng đã quyết định nhóm họp vào ngày 29-5 để thảo luận về luật an ninh quốc gia mới cho Hong Kong.
Tuyên bố không đưa ra biện pháp gây áp lực lên Trung Quốc
Các chuyên gia quốc tế cũng cho rằng tuyên bố thể hiện rằng cả bốn nước đều có chung lập trường kêu gọi Bắc Kinh không vi phạm các cam kết quốc tế của mình.
Tuy nhiên, một cách riêng rẽ, Mỹ và Anh đã đưa ra các biện pháp đe dọa Trung Quốc. Mỹ đe dọa trừng phạt kinh tế, tăng thuế nhập khẩu, tịch thu tài sản của các cá nhân và tổ chức Trung quốc và thay đổi chính sách thị thực. Ngoài ra, Anh có thể xem xét tạo điều kiện cho người dân Hong Kong nhập quốc tịch Anh, theo South China Morning Post.
Về cuộc họp sắp tới của EU, ông Davis cho rằng Trung Quốc là "một chuyên gia khá giỏi" trong việc chia rẽ các quốc gia châu Âu nên ông lo ngại EU khó có thể đưa ra tuyên bố cứng rắn về vấn đề này.
