Tờ Nikkei Asia ngày 2-12 dẫn báo cáo thường niên của Ủy ban Đánh giá An ninh và Kinh tế Mỹ - Trung (USCC) mới đây khuyến nghị rằng vị trí Giám đốc Viện Mỹ tại Đài Loan - người đứng đầu cơ quan đại diện ngoại giao của Mỹ tại Đài Loan - nên được Thượng viện xác nhận.
Viện Mỹ tại Đài Loan đóng vai trò như một cầu nối cho trao đổi Mỹ - Đài. Tuy nhiên, giám đốc Viện hiện do ngoại trưởng Mỹ bổ nhiệm và việc lựa chọn không thông qua sự xác nhận của Thượng viện.
Theo đó, khuyến nghị trên sẽ nâng vị thế người đứng đầu cơ quan đại diện ngoại giao của Mỹ tại Đài Loan ngang hàng với cấp đại sứ. Các khuyến nghị của báo cáo cũng được kỳ vọng sẽ “tô điểm” cho các chính sách của Tổng thống đắc cử Joe Biden liên quan đến Trung Quốc.
Nếu kiến nghị trên được thông qua, Đài Loan có khả năng sẽ đạt được vị thế cao hơn trên trường quốc tế.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden hồi năm 2015. Ảnh: REUTERS
Theo báo cáo, USCC khuyến nghị Quốc hội Mỹ nên ban hành luật theo đó giám đốc Viện Mỹ tại Đài Loan sẽ tiếp nhận các khuyến nghị và sự đồng ý từ Thượng viện.
"Khuyến nghị này sẽ tăng cường sự giám sát của Quốc hội và tái khẳng định quyền của Quốc hội trong việc đưa ra khuyến nghị và đồng ý trong chính sách đối với Đài Loan" - ông Carolyn Bartholomew, phó chủ tịch USCC, cho biết.
Ông James Talent - cựu thượng nghị sĩ và là ủy viên USCC - cho biết: “Những khuyến nghị trong báo cáo này là một phần suy nghĩ liên tục của chúng tôi nhằm tìm cách giảm bớt sự cô lập của Đài Loan. Chúng tôi nghĩ rằng đây là một cách để báo hiệu sự ủng hộ của Mỹ mà không làm thay đổi tình trạng ngoại giao cơ bản".
Cả ông Bartholomew và ông Talent đều cho biết các khuyến nghị trên không có nghĩa sẽ có vị trí đại sứ của Mỹ tại Đài Loan, thay vào đó vẫn sẽ là vị trí giám đốc.
Chủ tịch USCC Robin Cleveland cho biết: “Tôi nghĩ tất cả chúng ta đều ủng hộ việc tăng cường gắn kết kinh tế với Đài Loan, chúng ta có một số mối quan hệ công nghệ rất quan trọng. Về bản thân hiệp định thương mại tự do, USCC có một số khác biệt giữa các ủy viên và chưa có quan điểm cụ thể về điều đó, song có rất nhiều lý do chúng tôi muốn tăng cường mối quan hệ kinh tế này”.
USCC cũng khuyến nghị Quốc hội Mỹ nên đưa Đài Loan vào các nỗ lực đa phương nhằm tăng cường hợp tác chuỗi cung ứng.
Chính sách Đài Loan trong nhiệm kỳ tổng thống mới
Theo Nikkei Asia, phần Đài Loan của báo cáo cũng đề cập đến luật an ninh quốc gia mà Bắc Kinh áp đối với Hong Kong hồi tháng 7.
Báo cáo cho biết: “Động thái này đã chứng minh rằng các nhà lãnh đạo Trung Quốc quyết tâm theo đuổi các mục tiêu chính trị của mình mà không quan tâm đến các cam kết hiện có hoặc những tổn thất về uy tín mà họ có thể phải gánh nếu vi phạm chúng”.
Luật an ninh quốc gia Hong Kong "nhấn mạnh tính cấp thiết của các cuộc thảo luận đang diễn ra ở Washington về việc liệu Mỹ có nên thay đổi chính sách lâu đời đối với Đài Loan và việc Trung Quốc sáp nhập hòn đảo này có thể ảnh hưởng như thế nào đến lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ" – Nikkei trích báo cáo của USCC cho biết.
Nội dung trên của báo cáo cũng cho thấy sự lo ngại của USCC về khả năng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ ngày càng có lập trường cứng rắn đối với Đài Loan, bao gồm cả việc sử dụng vũ lực để thống nhất hòn đảo này.
Trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, ông Donald Trump đã nâng cấp quan hệ với Đài Loan trong bối cảnh đưa ra các chính sách cứng rắn đối phó Trung Quốc.
Mỹ và Đài Loan đã lần đầu tiên mở ra các cuộc đối thoại kinh tế. Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Alex Azar hồi tháng tháng 8 đã đến Đài Loan, đưa ông trở thành quan chức cấp cao nhất của Mỹ đến thăm hòn đảo này kể từ khi quan hệ ngoại giao chính thức bị cắt đứt. Dư luận tại Đài Loan cũng hoan nghênh lập trường của chính quyền ông Trump.
Theo Nikkei Asia, Tổng thống đắc cử Joe Biden sẽ phải đối mặt với quyết định khó khăn rằng liệu có nên tiếp tục tiến gần Đài Loan hay không. Chính quyền tổng thống Mỹ sắp tới đang tìm cách hợp tác với Trung Quốc về biến đổi khí hậu, chương trình vũ khí hạt nhân của Triều Tiên và giải trừ quân bị. Trong bối cảnh đó, ông Biden có thể sẽ quyết định không khiêu khích Trung Quốc bằng con đường Đài Loan.
