Bác sĩ ơi, mẹ tôi bị bệnh tiểu đường đã 3 năm. Gần đây có người quen đến chơi thấy trong bữa ăn có món cá hồi, nói mẹ tôi phải tuyệt đối kiêng mọi loại cá nếu không bệnh sẽ nặng thêm. Xin bác sĩ cho lời khuyên. (Nguyễn, quận 9, TP.HCM)
Trả lời
Tiểu đường (đái tháo đường) là bệnh rối loạn chuyển hóa đặc trưng với biểu hiện lượng đường ở trong máu luôn ở mức cao hơn so với bình thường.
Khi mắc bệnh tiểu đường, bệnh nhân không thể tự chuyển hóa các chất bột đường từ các thực phẩm ăn vào hàng ngày để tạo ra năng lượng, lâu dần gây nên hiện tượng tăng dần lượng đường tích tụ trong máu.
Nếu lượng đường trong máu luôn ở mức cao sẽ làm gia tăng các nguy cơ bệnh lý tim mạch, đồng thời gây tổn thương ở nhiều cơ quan bộ phận khác như thần kinh, mắt, thận và nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác.
Nguyên tắc điều trị bệnh tiểu đường là phải điều chỉnh lối sống, duy trì cân nặng hợp lý; ổn định đường huyết, kiểm soát tốt mỡ máu phòng ngừa các biến chứng
Những điều nên thực hiện khi bị bệnh tiểu đường: Cần ăn điều độ đúng giờ, phụ thuộc vào giờ uống thuốc hoặc chích insulin.
Ăn chậm, nhai kỹ. Nên ăn 3 bữa chính và 1 đến 2 bữa phụ (sáng 20%, trưa 30%, chiều 30%, tối 20% tổng năng lượng).
- Bữa ăn đa dạng thực phẩm. Giảm bớt lượng tinh bột trong khẩu phần (cơm, mì, bánh mì, khoai tây...), thay các loại thực phẩm tinh chế như gạo trắng, bún, phở, bánh mì trắng trong bữa ăn hằng ngày bằng các ngũ cốc thô như gạo lức, bánh mì đen, bắp, khoai củ.
Người bệnh tiểu đường có thể ăn cá mà không ảnh hưởng tới lượng đường huyết trong máu. Nên ăn cá thay thịt tối thiểu 3 lần/tuần. Cá béo có lợi cho tim mạch (cá thu, cá trích, cá hồi, cá basa...).
Bổ sung vào bữa ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi. Nên chọn trái cây có chỉ số đường huyết và lượng tải đường huyết thấp như bưởi, bơ, dưa hấu, cam, đào, lê, táo tây. Hạn chế trái cây ngọt như sầu riêng, mít, nhãn, vải, nho, dứa, chuối, xoài...
Cạnh đó, nên hạn chế muối < 6g/ngày, chú ý ăn nhạt hơn nếu có kèm cao huyết áp.
Tập thể dục thường xuyên, từ 30 - 45 phút mỗi ngày. Người lớn tuổi nên chọn hình thức đi bộ, đạp xe đạp.
BS NGUYỄN TRƯƠNG MINH THẾ - Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM
