Theo ông Hoàng Quốc Vượng, Thứ trưởng Bộ Công Thương, dự báo từ nay đến năm 2030, nền kinh tế nước ta tiếp tục tăng trưởng cao (6,5%-7%/năm), dẫn đến nhu cầu năng lượng cũng sẽ tăng rất nhanh.
Thách thức không nhỏ
Dự kiến sản lượng điện thương phẩm đạt gần 500 tỉ kWh vào năm 2030 (năm 2017 đạt trên 190 tỉ kWh). Những thách thức chủ yếu mà ngành năng lượng Việt Nam đã, đang và sẽ phải đối mặt là nguy cơ thiếu hụt nguồn điện để phát triển kinh tế, bị hạn chế về nguồn cung năng lượng sơ cấp trong nước, dẫn đến sự phụ thuộc ngày càng tăng vào nguồn nhiên liệu nhập khẩu, đặc biệt nhiên liệu cho phát điện.
Một nhà máy nhiệt điện của EVN
Bên cạnh đó, tốc độ tăng cao về nhu cầu năng lượng gây sức ép lên hạ tầng cơ sở ngành năng lượng, đòi hỏi vốn đầu tư lớn trong bối cảnh nợ công tăng cao và quá trình cổ phần hóa chưa thuận lợi. Cùng với đó, thách thức về các tác động môi trường của các hoạt động cung cấp năng lượng sẽ ngày càng gia tăng do nhu cầu năng lượng trong nước tăng nhanh, đi kèm với sự gia tăng nhanh chóng về tỉ trọng các nguồn nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt là than trong cơ cấu nguồn cung năng lượng.
Với những thách thức trên, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Quân cho rằng việc bảo đảm điện nói riêng, bảo đảm an ninh năng lượng nói chung rất khó khăn, nhất là trong bối cảnh chúng ta đã quyết định dừng các dự án điện hạt nhân. Thế nhưng các nguồn điện thay thế cho điện hạt nhân chủ yếu là năng lượng tái tạo đang còn nhiều bất cập chưa được giải quyết.
Mặc dù đang gặp thách thức không nhỏ trong việc đảm bảo điện trong những năm tới nhưng EVN đã chủ động tính toán nhiều phương án khác nhau để đảm bảo cung cấp điện cho phát triển kinh tế-xã hội đến năm 2030. Trong đó, EVN xây dựng phương án cơ sở, các thành phần nguồn huy động từ năm 2019 đến năm 2030 phụ thuộc vào ba thành phần chủ yếu: than, khí, các nguồn thủy điện và năng lượng tái tạo. Đối với phương án cao, khả năng thiếu điện sẽ có thể xảy ra bởi nguồn nước ở các hồ thủy điện không ổn định, nguồn khí ngày càng hạn chế.
Ông Ngô Sơn Hải - Phó Tổng Giám đốc EVN cho biết: “Việc đảm bảo cung cấp điện đến năm 2030 sẽ có nhiều tiềm ẩn, rủi ro bởi các nguồn điện đưa vào vận hành trong năm năm tới rất thấp so với quy hoạch VII điều chỉnh. Nhiều dự án nguồn điện lớn, đặc biệt nguồn điện trong miền Nam đang bị chậm so với tiến độ. Nguồn nhiên liệu tiềm ẩn nhiều rủi ro, khí thiên nhiên suy giảm, khí thay thế đưa vào khó”.
Ông Hải cho rằng cần đảm bảo tiến độ đưa vào vận hành các công trình nguồn điện. Đảm bảo cung cấp đủ khí cho phát điện. Có cơ chế về khung giá mua điện từ Lào để đẩy nhanh việc đàm phán với phía Lào nhằm thu gom các nguồn điện tại Nam Lào và các đường dây đấu nối để nhập khẩu điện về Việt Nam thông qua các đường dây 220 kV hiện hữu…
Thay đổi tư duy tiếp cận
Bên cạnh giải pháp cung cấp nguồn điện, ông Ngô Sơn Hải cho biết cần tăng cường các giải pháp sử dụng điện an toàn, tiết kiệm, hiệu quả và quản lý nhu cầu sử dụng điện (DSM), ưu tiên cho miền Nam. Trong đó, cần có cơ chế của Nhà nước để đẩy mạnh chương trình điều tiết phụ tải.
Ngành chức năng phải kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất công nghiệp trong việc áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, định mức về sử dụng năng lượng đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định. Đồng thời lựa chọn áp dụng quy trình và mô hình quản lý sản xuất tiên tiến, biện pháp công nghệ phù hợp và thiết bị công nghệ có hiệu suất cao.
Bên cạnh đó, khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời phân tán và các dự án điện mặt trời tại các khu vực khả thi về đấu nối. Đặc biệt, hỗ trợ và khuyến khích khách hàng sử dụng điện (sinh hoạt, khu công nghiệp, thương mại dịch vụ), đầu tư phát triển các dự án điện mặt trời áp mái, đặc biệt ở khu vực miền Nam.
Cùng quan điểm trên, PGS-TS Trần Đình Thiên, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, cho rằng: “Chúng ta muốn đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, trước hết cần phải thay đổi tư duy tiếp cận, thay vì chỉ đi lo sản xuất cho đủ nguồn cung, ngành điện cần xử lý ở khía cạnh tiêu dùng, tức là giải quyết vấn đề về giá điện”.
| “Chúng ta muốn đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, trước hết cần phải thay đổi tư duy tiếp cận, thay vì chỉ đi lo sản xuất cho đủ nguồn cung, ngành điện cần xử lý ở khía cạnh tiêu dùng, tức là giải quyết vấn đề về giá điện”, PGS-TS Trần Đình Thiên nói. |
