Mỹ vài ngày trước vừa bắt đầu quá trình rút khí tài khỏi Syria, tiến tới rút hết quân khỏi nước này trong 3-4 tháng tới. Tiến trình này diễn ra trong lúc sự lo ngại của Mỹ về an ninh của đồng minh người Kurd ở Syria, trước sự đe dọa tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong bối cảnh này Tổng thống Mỹ Donald Trump vài ngày qua đã có nhiều bước đi có thể xem như vừa đánh vừa xoa với Thổ Nhĩ Kỳ và Tổng thống nước này Recep Tayyip Erdogan.
Ngày 14-1, ông Trump có cuộc điện đàm với ông Erdogan bàn về “chuyện hợp tác giữa hai nước ở Syria trong bối cảnh lực lượng Mỹ bắt đầu rút”.
“Vừa nói chuyện với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan nhằm thông báo mọi tình hình bao gồm diễn biến thành công trong việc đánh tàn dư IS hai tuần qua, và trao đổi ý kiến về việc thành lập vùng an toàn 32km. Chúng tôi đồng thời bàn về chuyện hợp tác kinh tế giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ - vốn có tiềm năng lớn để mở rộng” - ông Trump xác nhận cuộc điện đàm với ông Erdogan trên Twitter.
Ông Trump không nói chi tiết về kế hoạch lập vùng an toàn nhưng Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói Mỹ muốn bảo vệ an ninh cho những ai đã tham gia đánh IS, cũng như ngăn các lực lượng bên trong Syria tấn công Thổ Nhĩ Kỳ. Anadolu cho biết dinh tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ ra tuyên bố xác nhận hai ông Erdogan và Trump đã bàn “lập một vùng an ninh không có khủng bố ở Bắc Syria”.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) đang vừa đánh vừa xoa với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan (phải) về Syria. Ảnh: REUTERS
Tuyên bố của người phát ngôn Nhà Trắng Sarah Sanders cho biết: “Tổng thống bày tỏ mong muốn hợp tác nhằm giải quyết các lo ngại an ninh của Thổ Nhĩ Kỳ ở Đông Bắc Syria, trong khi nhấn mạnh tầm quan trọng với Mỹ về chuyện Thổ Nhĩ Kỳ không đối xử tệ với người Kurd và các lực lượng khác trong tổ chức Các lực lượng Dân chủ Syria – những người đã sát cánh với chúng tôi đánh IS”.
Điện đàm với ông Trump, ông Erdogan nói Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ quyết định rút quân của ông Trump và đề nghị hỗ trợ nếu Mỹ cần, Anadolu đưa tin. Ông Erdogan nói với ông Trump rằng Thổ Nhĩ Kỳ không có bất kỳ vấn đề gì với người Kurd và “Thổ Nhĩ Kỳ đặt mục tiêu đánh mọi tổ chức khủng bố bao gồm IS, PKK – Đảng Công nhân người Kurd – và chặn sự mở rộng xuyên biên giới của PKK đe dọa đến an ninh quốc gia của mình”. Lời nói này của ông Erdogan khiến nhiều người bối rối, không rõ ông có loại trừ đồng minh tay súng người Kurd ở Syria của Mỹ (YPG) ra không, khi Thổ Nhĩ Kỳ vẫn cho rằng YPG là cánh tay nối dài của PKK.
Tuần trước ông Erdogan đã công khai chỉ trích Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton khi ông này nói Mỹ sẽ chỉ rút quân khỏi Syria khi Thổ Nhĩ Kỳ cam kết không tấn công YPG.
“Ông Bolton sai lầm nghiêm trọng. Nếu ông ấy nghĩ vậy thì ông ta đã sai lầm lớn. Chúng tôi sẽ không thỏa hiệp” – ông Erdogan phản ứng.
Người phát ngôn Nhà Trắng Sanders cho biết Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng quân đội Mỹ Joseph Dunfotd sẽ gặp người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 15-1 (giờ địa phương) để “tiếp tục tham vấn” về Syria.
“Tướng Dunford có lịch gặp người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ tuần này bên lề kỳ họp các lãnh đạo quốc phòng của Ủy ban Quân sự NATO tại Brussels (Bỉ)” – Đại tá Patrick Ryder, người phát ngôn của Tướng Dunford xác nhận với CNN.
Dự kiến Mỹ sẽ rút hết quân ở Syria sau 3-4 tháng nữa. Ảnh: AFP
Diễn biến điện đàm diễn ra chỉ một ngày sau khi ông Trump lên Twitter đe dọa sẽ “tàn phá Thổ Nhĩ Kỳ về kinh tế” nếu nước này tấn công người Kurd trong khu vực.
“Bắt đầu tiến trình rút quân khỏi Syria trong khi tiếp tục truy đuổi một ít tàn dư IS từ nhiều hướng. Sẽ lần nữa tấn công nếu chúng lại tập hợp lại. Sẽ tàn phá Thổ Nhĩ Kỳ về kinh tế nếu họ đánh người Kurd” – ông Trump viết trên Twitter ngày 13-1.
Tuy nhiên sau đó ông Trump lần nữa lên Twitter nói thêm rằng: “Tương tự vậy, chúng tôi không muốn người Kurd khiêu khích Thổ Nhĩ Kỳ. Nga, Iran và Syria là những nước được lợi nhất từ chính sách dài hạn của Mỹ trong đánh IS ở Syria. Chúng tôi cũng được lợi, nhưng giờ là lúc phải đưa binh sĩ về nhà. Hãy chấm dứt các cuộc chiến không có hồi kết!”.
Ngay sau đe dọa của ông Trump, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu phản ứng mạnh: “Về lời đe dọa của ông Donald Trump, chúng tôi nhắc lại rằng chúng tôi sẽ không sợ bất kỳ đe dọa nào…Quý vị không thể thu được kết quả gì từ việc đe dọa Thổ Nhĩ Kỳ về kinh tế. Chúng ta cần tính xem chúng ta có thể giải quyết vấn đề này như thế nào. Có các khó khăn về kinh tế ở một bên và sự sợ hãi từ bên kia”. Ông Cavusoglu cũng khẳng định Thổ Nhĩ Kỳ không phải là kẻ thù của người Kurd.
