Ngày 12-10, mục sư người Mỹ Andrew Brunson được tòa án Thổ Nhĩ Kỳ tuyên thả tự do sau hai năm giam giữ, đồng thời được phép tự do rời Thổ Nhĩ Kỳ, theo CNN.
Mục sư Brunson là người bang North Carolina (Mỹ), sống ở Thổ Nhĩ Kỳ 23 năm cùng vợ và ba con, bị bắt giữ tháng 10-2016, bị truy tố giúp thiết kế vụ đảo chính lật đổ Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan hồi giữa năm 2016. Ông Brunson cũng bị Thổ Nhĩ Kỳ cho là có liên hệ với các phần tử ly khai người Kurd, với giáo sĩ Fethullah Gulen - đang sống tại Mỹ, bị Thổ Nhĩ Kỳ cho là người đứng sau âm mưu đảo chính.
Mục sư người Mỹ Andrew Brunson được tòa án Thổ Nhĩ Kỳ tuyên thả tự do sau hai năm giam giữ. Ảnh: AFP
Ban đầu, các công tố viên đề nghị mức án 10 năm tù giam. Trong phiên xử ngày 12-10, tòa án TP Izmir (Thổ Nhĩ Kỳ) tuyên ông Brunson mức án ba năm một tháng tù giam vì một số tội danh khủng bố. Tuy nhiên, sau khi cân nhắc thời gian ông Brunson bị giam trước đó và thái độ của ông trong suốt thời gian xét xử, tòa án đã quyết định trả tự do cho ông ngay tại tòa.
Reuters cho biết ông Brunson đã khóc khi tòa đọc quyết định. Tuy nhiên, luật sư của ông Brunson cho biết dù được tự do nhưng ông sẽ kháng cáo các tội danh khủng bố mà tòa buộc cho ông.
Vợ chồng mục sư người Mỹ Andrew Brunson. Ảnh: CNN
Tối 12-10, phát biểu tại một cuộc vận động cho đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tháng tới, Tổng thống Mỹ Donald Trump xác nhận Mỹ đã "tìm được tự do cho mục sư Andrew Brunson”. Ông Brunson đã được thả khỏi tù, đang trên đường bay về Đức và sẽ có cuộc kiểm tra sức khỏe tại Đức.
“Ông ấy sẽ đến thủ đô Washington ngày mai, và chúng tôi sẽ chào nhau” - ông Trump cho biết.
Mục sư người Mỹ Andrew Brunson (áo trắng) và vợ là bà Norine Brunson đến sân bay Adnan Menderes bay sang Đức, sau khi được Thổ Nhĩ Kỳ thả tự do ngày 12-10. Ảnh: AP
Trước đó, chỉ vài phút sau khi có quyết định của tòa án Thổ Nhĩ Kỳ, ông Trump đã viết trên Twitter rằng ông “làm việc rất tích cực vì tự do của mục sư Brunson”.
Vậy việc ông Brunson được tự do có phải là chiến thắng của ông Trump? Trong một bài viết trên Time, ông Henri J. Barkey, Giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Lehigh và là một nhà nghiên cứu về Trung Đông tại Hội đồng Quan hệ đối ngoại (Mỹ), cho rằng không.
Theo Giáo sư Barkey, mục sư Brunson được thả không phải vì hệ thống tư pháp Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng ông vô tội, mà vì nước này lo ông Trump sẽ có thêm một loạt phát ngôn nữa trên Twitter có thể gây hại đến đồng lira, làm trầm trọng thêm tình trạng lạm phát vốn đã rất nghiêm trọng của mình.
Thổ Nhĩ Kỳ đang có rủi ro suy thoái kinh tế rất lớn, một nguy cơ có thể hủy hoại các thiết kế kinh tế mà Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đề ra, cũng như đe dọa liên minh cầm quyền của ông. CNN cũng đồng tình Thổ Nhĩ Kỳ đi bước đi này là nhằm giảm căng thẳng trong quan hệ với Mỹ.
Giáo sư Henri J. Barkey cho rằng việc Thổ Nhĩ Kỳ thả mục sư Andrew Brunson không phải là chiến thắng của Tổng thống Trump và Mỹ. Ảnh: WILSON CENTER
Trong khi đó, để có tự do cho ông Brunson, Mỹ phải hứa trao đổi một lãnh đạo Ngân hàng Halkbank của Thổ Nhĩ Kỳ mà Mỹ bắt giam vì vi phạm trừng phạt thứ phát của Mỹ với Iran. Nhân vật này sẽ được cho phép thụ phần án còn lại ở Thổ Nhĩ Kỳ. Ngân hàng Halkbank vẫn sẽ bị Bộ Tài chính Mỹ phạt nhưng quy mô phạt sẽ được giảm đi nhiều.
Như vậy, có thể thấy chiến lược cầm giữ con tin của ông Erdogan đã mang lại kết quả. Trong khi đó ông Trump lại cho phép tình huống giữ con tin này tồn tại quá lâu, theo Giáo sư Barkey. Như thế không thể nói là ông Trump và Mỹ đã thắng ông Erdogan và Thổ Nhĩ Kỳ trong chuyện mục sư Brunson được thả.
