Thu hồi xe máy cũ nát ra sao?

Gần đây, ông Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch UBND TP Hà Nội, cho biết Hà Nội có khoảng 2,5 triệu xe máy cũ nát, quá “đát”. UBND TP đang xem xét, cố gắng trình HĐND TP chương trình liên quan đến hạn chế xe máy vào kỳ họp tháng 6 tới, sau đó sẽ trình Chính phủ. Theo Chủ tịch TP Hà Nội, cần phải có biện pháp thu hồi số xe máy này.

Ngay lập tức, đề xuất nói trên đã nhận được sự quan tâm của đông đảo dư luận. Bên cạnh việc ủng hộ, nhiều ý kiến băn khoăn về tính khả thi của vấn đề.

Thế nào gọi là quá “đát”?

Ngày 2-3, trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) Quốc gia, cho rằng việc thu hồi xe máy hết niên hạn và không đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật là chính đáng.

Tuy nhiên, ông Hùng nhấn mạnh: “Hiện nay cần hiểu rằng xe quá “đát” là xe không đủ điều kiện tham gia giao thông chứ không phải là hết ngày, hết giờ, hết niên hạn. Phương tiện có thể cũ nhưng điều kiện an toàn kỹ thuật vẫn đảm bảo thì vẫn có thể được vận hành”.

Một cán bộ Phòng CSGT đường bộ - đường sắt (PC67) Công an TP.HCM cũng khẳng định những xe máy quá “đát” hiện được hiểu là những xe không còn đảm bảo an toàn kỹ thuật chứ không có nghị định, thông tư nào quy định cụ thể là xe quá “đát”. Lâu nay loại này cũng thường được gọi là “xe mù”, “xe mờ”. Khi lưu thông, các xe thường vi phạm các lỗi như thiếu đèn còi, biển số bị mờ, thay đổi kết cấu xe… Các xe này thường tập trung ở các khu vực có chợ, khu vực mua bán đông đúc, gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông.

Ông Khuất Việt Hùng đề xuất thêm muốn biết xe máy hết niên hạn, quá “đát” hay chưa thì Chính phủ phải ban hành quy định về niên hạn đối với loại xe này.

“Hiện tại chúng ta cũng đã lên lộ trình để thực hiện kiểm tra khí thải đối với xe máy. Theo tôi, trước khi quy định niên hạn, cần thúc đẩy nhanh việc kiểm soát khí thải đối với xe máy thông qua việc kiểm tra chất lượng kỹ thuật định kỳ” - ông Hùng nói.

Đội CSGT Bàn Cờ (TP.HCM) xử lý các “xe mù”, “xe mờ” trên đường Lý Thường Kiệt (TP.HCM). Ảnh: LÊ THOA

Bị thu hồi có được hỗ trợ?

Theo ghi nhận thực tế của PV, phần lớn các xe máy quá “đát” đang được sử dụng bởi những người lao động thu nhập thấp, là “cần câu cơm” trụ cột của họ. Do đó một vấn đề khác được đặt ra từ thực tế, đó là khi bị thu hồi, chủ phương tiện có được hỗ trợ hay không?

Theo Quyết định 16/2015 của Thủ tướng Chính phủ, người có sản phẩm thu hồi có quyền: Được hưởng quyền lợi theo chính sách của nhà sản xuất; yêu cầu nhà sản xuất tiếp nhận các sản phẩm thải bỏ do chính nhà sản xuất đó đưa ra thị trường; thông báo cho Bộ TN&MT hoặc Sở TN&MT trong trường hợp nhà sản xuất từ chối tiếp nhận sản phẩm thải bỏ. Như vậy, chưa có quy định cụ thể nào về việc hỗ trợ đối với người bị thu hồi với xe cũ nát.

Nhiều ý kiến cho rằng có thể dùng tiền ngân sách nhà nước để mua lại những xe cũ đang được người dân sử dụng.

Đánh giá về nhận định này, ông Khuất Việt Hùng cho biết việc sử dụng ngân sách từng áp dụng khi thay thế xe ba bánh tự chế ở khu vực nông thôn. Trường hợp các cơ quan nghiên cứu thấy cần thiết, ngân sách có thể đáp ứng hoặc có một nguồn lực tốt thì đây là một giải pháp tốt.

Luật sư Trần Tuấn Anh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, lưu ý về các trường hợp cố tình sử dụng xe máy không đủ điều kiện lưu hành để đối phó với CSGT nhằm khi bị bắt có thể bỏ luôn xe hoặc những người lợi dụng nguồn nhân công giá rẻ... Do đó khi tiến hành hỗ trợ, cơ quan chức năng cũng cần tính toán kỹ.