Theo báo cáo tình hình đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn TP.HCM của Sở Xây dựng, TP đặt chỉ tiêu phát triển đến năm 2030 là xây dựng khoảng 69.700 đến 93.000 căn nhà ở xã hội. Trong đó, giai đoạn 2021 - 2025 là khoảng 26.200-33.000 căn, giai đoạn 2026-2030 là khoảng 43.500 - 58.000 căn.
Tuy nhiên, TP.HCM còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc khi đầu tư, phát triển nhà ở xã hội.
27 dự án cần tập trung thực hiện thủ tục pháp lý
Theo Sở Xây dựng TP, lũy kế từ đầu nhiệm kỳ 2021 đến tháng 6-2024, TP đã hoàn thành sáu dự án, trong đó có năm dự án nhà ở xã hội và một dự án nhà lưu trú công nhân với quy mô 2.745 căn hộ.
Cụ thể là nhà ở xã hội thuộc dự án khu dân cư phường Tân Phú, TP Thủ Đức (363 căn); khu nhà ở xã hội Bình Trưng Đông, TP Thủ Đức (260 căn); khu nhà ở xã hội Nguyên Sơn, huyện Bình Chánh (242 căn); nhà lưu trú công nhân tại phường Thạnh Mỹ Lợi, TP Thủ Đức (hoàn thành 368/1040 căn); dự án khu dân cư tại xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh (1.344 căn đã hoàn thành, đang làm thủ tục nghiệm thu); tổ hợp nhà ở-nhà ở xã hội Tân Bình, quận Tân Bình (168 căn, đã hoàn thành đang làm thủ tục nghiệm thu).
TP hiện có bốn dự án đang thi công, bao gồm ba dự án nhà ở xã hội và một dự án nhà lưu trú công nhân với quy mô 2.874 căn hộ.
Theo Sở Xây dựng TP.HCM, TP hiện có 27 dự án cần tập trung thực hiện thủ tục pháp lý tại các sở, ngành, cấp quận huyện, đặc biệt là ở khâu pháp lý hóa quy hoạch và chấp thuận chủ trương đầu tư.
Trong thời gian tới, Thành ủy, UBND TP sẽ tiếp tục chỉ đạo chấn chỉnh các sở, ngành trong thực hiện quy chế phối hợp và quy định về chức năng nhiệm vụ trong thực hiện các thủ tục hành chính, giải quyết các thủ tục đầu tư dự án.
Trong đó, các sở, ngành, TP Thủ Đức cần ưu tiên phối hợp chặt chẽ để hoàn tất các thủ tục đầu tư về công tác quy hoạch, chấp thuận chủ trương đầu tư đối với 27 dự án (khoảng 32.000 căn) đang thực hiện thủ tục đầu tư, sớm đưa các dự án vào khởi công, xây dựng từ nay đến hết năm 2025.
Nhiều hạn chế khi thực hiện nhà ở xã hội
Sở Xây dựng TP.HCM đánh giá kết quả thực hiện chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội vẫn còn hạn chế, chưa đạt được kết quả như mong muốn.
Các dự án đã hoàn thành, đang triển khai thi công hầu hết đều thực hiện một phần hoặc toàn bộ thủ tục đầu tư ở giai đoạn 2016-2020 (6/9 dự án). Các dự án hoàn tất các thủ tục để đủ điều kiện thi công từ năm 2021 đến nay có 3/9 dự án. Các dự án còn lại (27 dự án) chủ yếu đang hoàn tất thủ tục pháp lý tại các sở, ngành, cấp quận huyện. Đặc biệt là ở khâu pháp lý hóa quy hoạch và chấp thuận chủ trương đầu tư.
Cũng theo sở này, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc chưa hoàn thành chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội.
Một nguyên nhân có thể kể đến là các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư và đối tượng nhà ở xã hội hiện vẫn chưa đủ hấp dẫn và còn nhiều vướng mắc trong tổ chức thực hiện. Cụ thể, gói tín dụng ưu đãi lãi suất 120.000 tỉ đồng của Chính phủ có yếu tố ngắn hạn (3-5 năm) nên có nhiều rủi ro cho người vay khi lãi suất được thả nổi sau đó.
"Các Ngân hàng thương mại chưa tạo điều kiện cho chủ đầu tư trong việc thế chấp dự án và thủ tục cho vay do điều kiện pháp lý về dự án nhà ở xã hội là được miễn tiền sử dụng đất. Giá trị để thế chấp gần như không có, chủ đầu tư phải dùng tài sản khác để thế chấp các khoản vay thực hiện dự án nhà ở xã hội"- Sở Xây dựng dẫn chứng.
Ngoài ra, hiện chưa hình thành cơ sở dữ liệu về đối tượng có nhu cầu về nhà ở xã hội để có sự liên thông với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhằm kết nối cung cầu và huy động nguồn lực từ chính các đối tượng này thông qua một tổ chức tín dụng của Nhà nước cũng là nguyên nhân khó khăn khi thực hiện phát triển nhà ở xã hội.
Đơn giản hóa thủ tục, hỗ trợ lãi suất cho chủ đầu tư nhà ở xã hội
Nhiều giải pháp đã được đưa ra nhằm phát triển nhà ở xã hội. Trong đó, Sở Xây dựng cho rằng cần bố trí vốn đầu tư công để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội thuộc sở hữu Nhà nước cho các đối tượng được hưởng chính sách về nhà ở xã hội thuê, thuê mua theo quy định.
Ngoài ra cần đơn giản hóa thủ tục, đẩy nhanh giải ngân gói vay ưu đãi 120.000 tỉ đồng, vốn vay ưu đãi của Ngân hàng Chính sách xã hội, Quỹ Phát triển nhà ở TP cho vay đối với các chủ đầu tư nhà ở xã hội và các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội theo quy định.
Bên cạnh đó là cần thực hiện chính sách hỗ trợ lãi suất đối với các dự án đầu tư nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân được Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước TP.HCM cho vay theo Nghị quyết số 09/2023 của HĐND TP.
