Bộ GTVT vừa gửi Chính phủ dự thảo báo cáo Quốc hội về tiến độ triển khai hai dự án đường sắt đô thị trên địa bàn TP.HCM. Trong đó, bộ này cho biết cả hai dự án này triển khai đều chậm và xin lùi tiến độ.
Lý do xin lùi tiến độ
Với tuyến số 1 Bến Thành - Suối Tiên, Bộ GTVT cho biết dù khối lượng thi công đến nay đạt 92,19%, dự kiến cuối năm sẽ nhích lên được 93% nhưng hiện nay công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) chưa xong. TP.HCM đang phối hợp với các đơn vị liên quan để hoàn tất giải phóng các công trình hạ tầng, nhà dân còn lại dọc chín vị trí cầu bộ hành của đoạn thi công trên cao.
 |
TP.HCM xin điều chỉnh thời gian hoàn thành dự án metro số 1 đến quý IV-2023, thay vì phải hoàn thành trong quý IV-2021 như kế hoạch được phê duyệt ban đầu. Ảnh: ĐÀO TRANG |
Về tiến độ các gói thầu, chính quyền TP.HCM cho biết gói thầu xây dựng đoạn ngầm từ ga Bến Thành đến ga Nhà hát TP mới đạt khoảng 97,16%; gói thầu xây dựng đoạn ngầm từ ga Nhà hát TP đến ga Ba Son thực hiện đạt khoảng 99,64%; gói thầu xây dựng đoạn đi trên cao và depot thực hiện đạt khoảng 96,17%; gói thầu mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray và bảo dưỡng thực hiện đạt mới khoảng 82,92%.
Hiện còn ba gói thầu dự án chưa thực hiện là gói thầu hệ thống công nghệ thông tin cho văn phòng Công ty Vận hành và bảo dưỡng đường sắt đô thị, gói thầu xây dựng văn phòng Công ty O&M và gói thầu tư vấn đánh giá chứng nhận an toàn hệ thống.
Nguyên nhân các gói thầu trên chậm là do chính quyền TP phải điều chỉnh thiết kế, nhà thầu khiếu nại yêu cầu chủ đầu tư gia hạn thời gian thực hiện hợp đồng và bổ sung chi phí phát sinh, công tác GPMB chậm...
Cạnh đó, công nghệ áp dụng trong lĩnh vực đường sắt đô thị tuyến Bến Thành - Suối Tiên hoàn toàn mới ở Việt Nam. Gần như phần lớn các tiêu chuẩn đã và đang áp dụng cho dự án (khoảng 3.000 tiêu chuẩn) đều tham khảo của nước ngoài, vì vậy việc xác định tiêu chuẩn tương đương hoặc đánh giá sự phù hợp các tiêu chuẩn áp dụng thường mất rất nhiều thời gian.
TP.HCM cũng xác định khi hoàn thành dự án cũng sẽ gặp khó khăn trong công tác nghiệm thu, thử nghiệm, đánh giá chứng nhận an toàn hệ thống, bởi Việt Nam thiếu các tiêu chuẩn tương đương để đánh giá; gặp nhiều thay đổi về quy định pháp lý và các hướng dẫn từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền…
Với những khó khăn trên, TP.HCM xin điều chỉnh thời gian hoàn thành dự án đến quý IV-2023, thay vì phải hoàn thành trong quý IV-2021 như kế hoạch được phê duyệt ban đầu.
“Ngoài ra, công tác lập, thẩm định và phê duyệt hồ sơ vay lại của dự án kéo dài, đến nay chưa hoàn thành nên dự án phải điều chỉnh thời gian hoàn thành…” -
Bộ GTVT dẫn lý giải của TP.HCM.
Tư vấn đột ngột chấm dứt hợp đồng
Đối với tuyến số 2 Bến Thành - Tham Lương, theo báo cáo của Bộ GTVT thì đây là dự án giữ nhiều kỷ lục về việc lùi mốc thời gian hoàn thành. Cụ thể, dự án được phê duyệt với mốc thời gian ban đầu từ năm 2010 đến 2018, sau đó điều chỉnh từ năm 2021 đến 2026 và giờ đây tiếp tục xin điều chỉnh lùi về năm 2030. Như vậy, kể từ khi chính quyền TP.HCM phê duyệt dự án cho đến khi hoàn thành mất 20 năm.
Các nguyên nhân khiến dự án chậm được Bộ GTVT nhắc đến khá nhiều. Chẳng hạn công tác GPMB ban đầu xác định hoàn tất trong năm 2020 nhưng đến nay mới bàn giao được 85,15%. Trong đó, vướng mắc nhất là thủ tục bồi thường GPMB trên địa bàn quận 3. Hiện chính quyền TP.HCM đang chỉ đạo phấn đấu năm 2022 cơ bản hoàn thành công tác GPMB.
Tại dự án, ngoài gói thầu xây dựng tòa nhà văn phòng và các công trình phụ trợ tại depot Tham Lương đang thi công thì các gói thầu khác đang ở giai đoạn lựa chọn nhà thầu. Kế hoạch giải ngân vốn trong nước mới đạt hơn 35%, trong khi vốn ODA chỉ đạt 2,5%.
Cạnh đó, công tác đấu thầu và trao thầu gói thầu chính CP3a/b (xây dựng đoạn đi ngầm) dự kiến ban đầu trao thầu vào cuối năm 2020 nhưng phải thực hiện hủy thầu để đảm bảo chặt chẽ về mặt pháp lý, dẫn đến không thể trao thầu theo kế hoạch.
Một khó khăn nữa được TP nhắc đến là công tác đàm phán phụ lục hợp đồng cho các công việc phát sinh để huy động lại tư vấn IC triển khai dự án. Công đoạn này ban đầu dự kiến hoàn thành đàm phán và huy động tư vấn IC vào đầu năm 2020. Tuy nhiên, tháng 3-2022, tư vấn IC đột ngột đơn phương ra thông báo kết thúc hợp đồng làm chậm tiến độ công tác cập nhật hồ sơ mời thầu, mời thầu lại các gói thầu chính của dự án (dự kiến hoàn thành vào năm 2020-2021).
“Ngoài ra, công tác lập, thẩm định và phê duyệt hồ sơ vay lại của dự án kéo dài, đến nay chưa hoàn thành nên dự án phải điều chỉnh thời gian hoàn thành…” - Bộ GTVT dẫn lý giải của TP.HCM.•
Lấy ý kiến các bộ, ngành
Tin từ Bộ KH&ĐT cho hay đơn vị đã nhận được đề xuất lùi thời gian hoàn thành hai dự án đường sắt do TP.HCM làm chủ đầu tư. Trong đó, dự án Bến Thành - Tham Lương, Bộ KH&ĐT đang lấy ý kiến các bộ về điều chỉnh thời gian thực hiện dự án để báo cáo Thủ tướng.
Đối với tuyến Bến Thành - Suối Tiên, hiện nay chính quyền TP.HCM đang triển khai các thủ tục để trình các cơ quan liên quan điều chỉnh thời gian hoàn thành dự án.
