Sau khi rời Nhật Bản vào tháng 8, tàu vận tải đổ bộ dài 176 m của hải quân Hoàng gia Anh đã hướng tới Việt Nam để thực hiện chuyến thăm hữu nghị kéo dài bốn ngày trong tuần này. Trong khi có sự lựa chọn không đi qua quần đảo Hoàng Sa, Đại úy Tim Neild của chuyến tàu đã quyết định thể hiện sự phản đối của Anh đối với “các tuyên bố quá đáng” của Trung Quốc (TQ) trong khu vực, theo một nguồn tin giấu tên cung cấp cho Reuters. Ngay sau đó, chiếc HMS Albion đã đi ngay bên ngoài vùng biển tranh chấp giữa TQ và Việt Nam.
Tàu hải quân Anh trên biển Đông. Nguồn: REUTERS
TQ đã nhanh chóng điều hai trực thăng và một tàu khu trục để ngăn chặn và theo sát tàu Anh. Tuy nhiên, trong cuộc chạm trán, cả hai phía đều hành xử “điềm tĩnh”. Tuy không xác nhận trực tiếp vụ việc, hải quân Hoàng gia Anh khẳng định: “HMS Albion đã thực hiện quyền tự do di chuyển của mình theo các luật định và tiêu chuẩn quốc tế một cách đầy đủ”.
Chính quyền Bắc Kinh đã xác nhận cuộc chạm mặt, tuyên bố rằng tàu chiến Anh “vi phạm” lãnh hải của nước này vào ngày 31-8. Bộ Ngoại giao TQ khẳng định với Reuters hôm 6-9: “TQ muốn thúc giục mạnh mẽ phía Anh dừng ngay lập tức các hành động khiêu khích như vậy”.
Phán quyết của Tòa Trọng tài năm 2016 đã bác bỏ hoàn toàn các lập luận và yêu sách chủ quyền của TQ, mở đường cho các hoạt động tuần tra hàng hải, đảm bảo tự do hàng hải của nhiều nước, trong đó có Anh và Pháp.
