Tuyên phạt ông Thăng 18 năm tù, buộc bồi thường 600 tỉ

Chiều 29-3, TAND TP Hà Nội đã tuyên án đối với ông Đinh La Thăng và đồng phạm trong vụ PVN mất 800 tỉ đồng khi đầu tư vào OceanBank. Theo đó, ông Thăng bị phạt 18 năm tù về tội cố ý làm trái… và phải bồi thường 600 tỉ đồng cho PVN, các bị cáo khác bị phạt từ 15 tháng cải tạo không giam giữ đến 23 năm tù...

Ông Thăng có vai trò chính

“Bị cáo Đinh La Thăng có vai trò chính trong việc thực hiện hành vi cố ý làm trái, gây hậu quả mất vốn 800 tỉ đồng của PVN. Việc truy tố của VKSND Tối cao về tội danh cố ý làm trái... là hoàn toàn có căn cứ, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật” - bản án sơ thẩm nêu.

Theo HĐXX, ông Thăng là người đưa ra chủ trương cố ý làm trái để các bị cáo khác thực hiện hành vi phạm tội. Hành vi của ông Thăng gây hậu quả thiệt hại đặc biệt lớn, gây thiệt hại 800 tỉ đồng cho PVN. “Bị cáo có nhân thân tốt, chưa có tiền án, tiền sự, thành khẩn khai báo, từng giữ nhiều vị trí cao trong công tác, được tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý của Nhà nước nên được hưởng nhiều tình tiết giảm nhẹ quy định tại BLHS 2015” - chủ tọa phiên tòa nêu nhận định.

Trước đó, HĐXX cho rằng với các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, kết quả điều tra và tại phiên tòa đủ căn cứ kết luận ông Thăng đã có hành vi ký thỏa thuận số 6934 tham gia góp vốn với Hà Văn Thắm nhưng không thông qua HĐQT PVN, quyết định góp vốn khi biết rõ năng lực yếu kém của OceanBank, ký ban hành nghị quyết thực hiện các lần góp vốn bổ sung khi chưa được sự đồng ý của Chính phủ, không thực hiện theo yêu cầu của Bộ Tài chính để bảo đảm các điều kiện về góp vốn.

Ông Thăng biết rõ hiện trạng của OceanBank là yếu kém, biết rõ yêu cầu của Bộ Tài chính nhưng cố ý không thực hiện mà vẫn góp 800 tỉ đồng vào OceanBank. Sau khi thực hiện việc góp vốn, bị cáo không chỉ đạo người đại diện phần vốn góp có cơ chế kiểm tra, giám sát riêng để đánh giá hiện trạng hoạt động tài chính của OceanBank mà chỉ căn cứ vào báo cáo tài chính hằng năm của OceanBank. Do vậy, PVN đã không phát hiện được những sai phạm trong hoạt động tín dụng của OceanBank từ sau khi PVN ký thỏa thuận góp vốn số 6934.

Các bị cáo nghe tòa tuyên án. Ảnh: TTXVN

Trong thời gian Nguyễn Xuân Sơn làm tổng giám đốc OceanBank, ngân hàng (NH) này có hàng loạt sai phạm trong việc cấp tín dụng, huy động vốn từ chủ trương chi lãi ngoài. Chủ trương này đã gây thiệt hại cho khách hàng rất lớn, trong đó gây thiệt hại cho PVN hơn 49 tỉ đồng trong vụ án Hà Văn Thắm đã xét xử giai đoạn 1.

Một loạt sai phạm trong hoạt động tín dụng nói trên đã dẫn đến hậu quả mất vốn chủ sở hữu, âm vốn chủ sở hữu và hậu quả ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã phải mua bắt buộc toàn bộ số vốn góp của cổ đông OceanBank, trong đó có PVN. “Có căn cứ xác định hành vi cố ý làm trái trong việc góp vốn của PVN vào OceanBank do bị cáo Thăng và các bị cáo trong vụ án thực hiện có hậu quả và giữa hành vi với hậu quả có mối quan hệ nhân quả” - HĐXX nhận định.

Cổ tức PVN nhận từ OceanBank là ảo

Tại tòa, các luật sư (LS) bào chữa cho rằng không có thiệt hại vì hoạt động góp vốn có hiệu quả, hằng năm PVN vẫn được chia cổ tức. Hành vi của ông Thăng và các bị cáo khác không có mối quan hệ nhân quả với hậu quả xảy ra.

HĐXX nhận định theo kết luận thanh tra OceanBank năm 2012 của Thanh tra giám sát NH thuộc NHNN, OceanBank lỗ lũy kế gần 10.000 tỉ đồng, âm vốn chủ sở hữu gần 2,5 lần. Kế đó, kết luận thanh tra của Thanh tra giám sát NHNN Chi nhánh Hà Nội năm 2014 chỉ ra phần lớn các tồn tại, sai phạm từ năm 2012 nhưng OceanBank không những không chỉnh sửa, chấm dứt sai phạm mà ngày càng tái phạm với mức độ lớn hơn.

Theo HĐXX, giai đoạn năm 2009 đến 2013, OceanBank đã kinh doanh thua lỗ, lỗ lũy kế dẫn đến âm vốn chủ sở hữu. Số liệu trước và sau thanh tra là một khoảng cách biệt rất lớn, từ việc có lợi nhuận cho đến âm vốn chủ sở hữu cho thấy báo cáo tài chính hằng năm của OceanBank là không chính xác, phản ánh không đầy đủ, không trung thực hoạt động tài chính, không phản ánh các sai phạm trong việc cấp tín dụng cũng như huy động vốn tại OceanBank.

Đặc biệt, chủ trương chi lãi ngoài của Nguyễn Xuân Sơn và Hà Văn Thắm đã gây thiệt hại cho khách hàng hơn 69 tỉ đồng, cho các cổ đông của OceanBank là 1.576 tỉ đồng, trong đó PVN là 49 tỉ đồng. Do vậy lợi nhuận cũng như cổ tức có được theo báo cáo tài chính là ảo, không đúng sự thật với hoạt động của OceanBank.

Ghi vốn điều lệ 4.000 tỉ đồng, giá trị thực là âm

Bản án nêu các bị cáo và LS cho rằng số tiền 800 tỉ đồng góp vốn không bị mất sau khi NHNN mua OceanBank với giá 0 đồng. OceanBank vẫn giữ nguyên vốn điều lệ 4.000 tỉ đồng, chỉ là sự chuyển giao vốn nhà nước từ PVN sang NH Thương mại TNHH MTV Đại Dương. Việc PVN mất 800 tỉ đồng là do NHNN mua bắt buộc toàn bộ cổ phần các cổ đông OceanBank với giá 0 đồng và do Chính phủ yêu cầu PVN dừng thoái vốn.

Theo HĐXX, việc NHNN mua bắt buộc toàn bộ cổ phần OceanBank là quan hệ mua bắt buộc giữa NHNN và các cổ đông của OceanBank, không phải là quan hệ chuyển giao vốn nhà nước từ cổ đông là doanh nghiệp (DN) nhà nước như PVN sang NH Thương mại TNHH MTV Đại Dương. Theo quy định của Luật DN và Luật Các tổ chức tín dụng, vốn điều lệ là vốn cổ đông thực góp, được ghi nhận tại điều lệ và đăng ký kinh doanh của DN. Quá trình hoạt động, DN có thể có lãi hoặc bị lỗ, khi có lãi thì làm tăng giá trị thực của vốn điều lệ cùng các quỹ dự trữ và ngược lại.

“Trong mọi trường hợp, theo quy định của pháp luật, vốn điều lệ vẫn được ghi nhận tại điều lệ và đăng ký kinh doanh của DN theo đúng giá trị các cổ đông đã góp trước đây. Trong trường hợp này, dù vốn điều lệ của NH Thương mại TNHH MTV Đại Dương ghi 4.000 tỉ đồng nhưng giá trị thực của vốn điều lệ này là số âm rất lớn” - HĐXX nhận định.

Cũng theo HĐXX, kiến nghị tại bản án sơ thẩm vụ Hà Văn Thắm giai đoạn 1 về việc mua bắt buộc cổ phần của tổ chức tín dụng với giá 0 đồng không trùng với quan điểm của các LS cho rằng tài sản của OceanBank vẫn còn và việc mua 0 đồng là sai. HĐXX nhận xét năm 2014, “giả sử Chính phủ cho PVN thoái vốn thì cũng chỉ là chuyển thiệt hại từ PVN sang DN khác mà thôi”. “HĐXX không chấp nhận luận cứ nêu trên của các LS” - bản án nêu.

Về việc ông Thăng khai HĐTV PVN chỉ đạo tổng giám đốc PVN thoái vốn tại OceanBank cho Tổng Công ty Cổ phần Tài chính Dầu khí (PVFC) từ năm 2011, HđXX cho rằng việc thoái vốn của PVN tại OceanBank phải được Chính phủ cho phép, phải có lộ trình và thực hiện đúng quy trình, quy định của pháp luật. PVFC là công ty con của PVN, không nằm trong lộ trình thoái vốn của PVN tại OceanBank nên không có cơ sở chấp nhận lời khai này.

Cũng theo HĐXX, ông Thăng và các LS nêu có hai DN (một nước ngoài, một trong nước) chào mua cổ phần của PVN tại OceanBank nhưng họ không có tài liệu, chứng cứ chứng minh.