Sáng 23-4, tại phiên họp thứ 32, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến bước đầu về dự thảo Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông từ năm 2009 đến hết năm 2023”.
Tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng- An ninh Lê Tấn Tới cho hay Đoàn giám sát đã thành lập ba Đoàn công tác trực tiếp tiến hành giám sát tại 12 tỉnh, TP trực thuộc Trung ương, thời gian giám sát từ 1-7-2009 đến 31-12-2023.
Tình trạng ‘xe dù, bến cóc’ vẫn diễn ra
Kết quả, Đoàn giám sát đánh giá mạng lưới giao thông đường bộ trên phạm vi cả nước ngày càng được phát triển, thông suốt, nhiều tuyến đường trọng điểm được đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp... Trong đó, đã tập trung ưu tiên đầu tư, sớm đưa vào sử dụng các công trình, dự án hạ tầng trọng điểm về giao thông đường bộ, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế, đảm bảo quốc phòng, an ninh.
Theo ông Lê Tấn Tới, công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm trật tự an toàn giao thông (TTATGT) đường bộ của lực lượng chức năng đạt kết quả cao, đã tập trung ra quân xử lý kiên quyết các hành vi vi phạm, trọng tâm là vi phạm ‘nồng độ cồn’, quá tải trọng, xe ‘cơi nới’ thành thùng, nhất là vi phạm xe quá khổ, quá tải lưu thông trên các tuyến đường.
Tình hình TTATGT đường bộ có những chuyển biến tích cực, tình trạng ùn tắc giao thông tại Hà Nội, TP.HCM và trên các quốc lộ trọng điểm đang có xu hướng cải thiện…
Tuy nhiên, Đoàn giám sát cho rằng việc đầu tư, phát triển hạ tầng giao thông ở một số địa bàn chưa đáp ứng yêu cầu vận tải, đi lại của Nhân dân; còn thiếu trách nhiệm trong khắc phục và xử lý các bất cập về hạ tầng giao thông.
“Kết quả xử lý các kiến nghị điểm đen, điểm tiềm ẩn về tai nạn giao thông; công tác quản lý hành lang an toàn đường bộ vẫn là khâu yếu, công tác tổ chức điều hành giao thông ở một số địa phương còn bất cập” - ông Lê Tấn Tới nói.
Cũng theo Đoàn Giám sát, công tác quản lý việc cấp, thu hồi giấy chứng nhận chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện giao thông đường bộ vẫn còn hạn chế và sơ hở.
“Nhiều phương tiện được chủ thay đổi kết cấu, nâng tải trọng hoặc quá niên hạn sử dụng nhưng chưa được phát hiện, công tác quản lý hậu đăng ký, đăng kiểm vẫn còn coi nhẹ” - ông Lê Tấn Tới nói thêm.
Kết quả giám sát còn cho thấy công tác quản lý đào tạo, sát hạch, cấp giấp phép lái xe tuy có nhiều đổi mới nhưng kết quả vẫn còn hạn chế. Nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật về TTATGT đường bộ của một bộ phận không nhỏ người được cấp giấy phép lái xe chưa cao, tình trạng lái xe vi phạm pháp luật về TTATGT đường bộ còn nhiều.
Cạnh đó, ý thức chấp hành các quy định về TTATGT đường bộ của chủ phương tiện kinh doanh vận tải hàng hóa, nhất là các hộ kinh doanh vận tải hàng hóa còn hạn chế, tình trạng xe chở quá tải, ‘xe dù, bến cóc’, lái xe sử dụng các chất ma túy vẫn còn diễn ra…
Dù đánh giá số vụ, số người chết và số người bị thương do tai nạn giao thông tiếp tục giảm sâu, tuy nhiên, Đoàn giám sát cho rằng số người chết và bị thương do tai nạn giao thông vẫn còn ở mức cao; tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng vẫn xảy ra và còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gia tăng…
Đề nghị đánh giá tiêu cực trong lĩnh vực TTATGT
Nêu ý kiến, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị đoàn giám sát đánh giá thêm hai nội dung.
Nội dung thứ nhất là ý thức của người tham gia giao thông. “Ý thức của người tham gia giao thông cơ bản tốt nhưng có một bộ phận người tham gia giao thông có ý thức rất kém, sẵn sàng vượt đèn đỏ, sẵn sàng vi phạm”- bà Lê Thị Nga nói và cho rằng không có gì ngạc nhiên khi vẫn là con người đó, nếu ra nước ngoài thì chấp hành rất tốt quy định TTATGT ở nước ngoài, còn trong nước thì cứ vi phạm.
“Điều đó chứng tỏ hệ thống xử lý của chúng ta không nghiêm”- theo bà Nga.
Từ thực tế trên, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp đề nghị đưa giảng dạy về TTATGT vào trường học từ sớm, để rèn luyện ý thức của người tham gia giao thông cho các em học sinh ngay từ nhỏ.
Nội dung thứ hai, bà Nga đề nghị đoàn giám sát đánh giá tiêu cực trong lĩnh vực TTATGT bộ hiện nay như thế nào. “Lâu nay, người dân rất phàn nàn về tiêu cực của cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông và đăng kiểm. Chúng tôi đề nghị lần giám sát này đánh giá, làm rõ hiện nay còn tiêu cực trong lĩnh vực bảo đảm TTATGT nữa không để có giải pháp khắc phục” - bà Nga nêu quan điểm.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị đoàn giám sát nghiên cứu, đánh giá công tác quản lý nhà nước, quản lý chuyên ngành, cung cấp dịch vụ công, cung cấp dịch vụ vận tải…, từ đó đưa ra những kiến nghị chi tiết hơn.
"Đội mũ bảo hiểm xe máy dứt khoát phải nghiêm. Kiểm soát mũ phải đảm bảo tiêu chuẩn, làm sao ngã xuống mà mũ không vỡ, đầu không vỡ. Đồng thời thấy có hiện tượng điểm đen phải xử lý ngay” - ông Nguyễn Khắc Định nói.
Đoàn giám sát dẫn số liệu từ báo cáo của Bộ Công an cho thấy từ năm 2009 đến nay, số phương tiện giao thông tăng nhanh, chủ yếu là phương tiện cá nhân. Trung bình mỗi năm, lượng phương tiện giao thông đường bộ tăng khoảng 10-15% và tăng nhanh tại các thành phố lớn.
Tính đến tháng 12-2023, số phương tiện đã được đăng ký, quản lý toàn quốc được nâng lên hơn 6,3 triệu ô tô và hơn 74,3 triệu mô tô.
Từ năm 2009 đến năm 2023, toàn quốc đã xảy ra 406.688 vụ tai nạn giao thông đường bộ, làm chết 138.784 người, bị thương 386.002 người. Trung bình mỗi năm tai nạn giao thông cướp đi sinh mạng của gần 10.000 người, trong đó đa số là lực lượng đang trong độ tuổi lao động.
Qua giám sát cho thấy nguyên nhân chủ yếu của tai nạn giao thông đường bộ hầu hết do nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật và kỹ năng điều khiển phương tiện của tài xế.
