Ngày 27-3, trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Trần Hữu Thế, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên, xác nhận tỉnh đang cho khai thác rừng tại hai tiểu khu 310, 311 thuộc xã Sông Hinh, huyện Sông Hinh để giao đất cho Công ty CP Chăn nuôi Thảo Nguyên Phú Yên thực hiện dự án chăn nuôi bò thịt chất lượng cao.
Cho hạ rừng công khai
Cùng ngày, có mặt tại tiểu khu 310 ở đầu nguồn sông Hinh, PV chứng kiến cảnh công khai tàn sát rừng chưa từng thấy. Tiếng cưa máy ầm ầm khắp các khu rừng. Nhiều nhóm nhân công thi nhau cưa hạ, cây rừng liên tục đổ xuống ào ào. Hàng ngàn cây gỗ có đường kính 40-50 cm nằm la liệt khắp nơi. Một người làm nhiệm vụ quản công cho biết mỗi nhóm có 10-20 cưa máy. Trung bình mỗi ngày một cưa máy hạ 1 ha rừng. Chỉ mới sau gần một tuần cưa hạ, đã có hàng chục hecta rừng bị tàn phá hoàn toàn.
Ngay cạnh các khu vực đang bị triệt hạ, nhiều người dân dừng xe đứng nhìn với những ánh mắt bức xúc, bất lực. Ông Huỳnh Tấn Lợi (ngụ thôn Lạc Điền, xã Sơn Thành Đông, huyện Tây Hòa) bức xúc: “Nhìn những cánh rừng bị triệt phá, hàng ngàn cây gỗ lớn bị cưa hạ, chúng tôi rất xót xa”.
Giám đốc Nhà máy thủy điện Sông Hinh, cũng tỏ ra lo âu: “Việc khai thác, xóa bỏ các khu rừng chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến nguồn nước, hồ thủy điện. Còn ảnh hưởng như thế nào thì chưa thể xác định được”.
Theo ông Huỳnh Xuân Quang, Chi cục phó Chi cục Kiểm lâm tỉnh Phú Yên, việc khai thác rừng tự nhiên và rừng trồng trên do Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Sông Hinh thuê Công ty TNHH Cao Nguyên Lâm chặt hạ. Sau đó, Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Sông Hinh sẽ tổ chức bán đấu giá “gỗ củi tận thu”. Việc triệt hạ rừng là để bàn giao mặt bằng cho Công ty Thảo Nguyên. Theo yêu cầu của Công ty Thảo Nguyên, trong phân đoạn 1, tỉnh Phú Yên phải bàn giao cho công ty này 178 ha tại hai tiểu khu trên.
Theo một nguyên hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Sông Hinh, toàn bộ diện tích rừng chuyển đổi trên đều có chức năng rừng phòng hộ đầu nguồn, vốn được bảo vệ nghiêm ngặt.
Khu rừng đang bị “tàn sát” để lấy đất nuôi bò. Ảnh: TẤN LỘC
Chưa có phương án trồng rừng thay thế
Theo tìm hiểu của chúng tôi, để phục vụ dự án chăn nuôi bò thịt của Công ty Thảo Nguyên, ngày 18-1, UBND tỉnh Phú Yên ban hành quyết định chuyển mục đích sử dụng 377 ha rừng tại hai tiểu khu 310, 311 sang mục đích không phải lâm nghiệp. Trong số diện tích rừng bị chuyển đổi có hơn 273 ha tự nhiên, còn lại là rừng trồng, do Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Sông Hinh quản lý.
Trong quyết định của Bộ TN&MT về phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án trên nêu rõ: Chỉ được triển khai thực hiện dự án khi có phương án trồng rừng thay thế đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật. Thế nhưng theo ông Huỳnh Xuân Quang, hiện nay Công ty Thảo Nguyên chỉ mới đang thuê đơn vị tư vấn khảo sát thực địa để lập phương án trồng rừng thay thế.
“Lý do lập phương án chậm là vì cần phải thực hiện nội dung khảo sát điều tra lập địa, hiện trạng đất đai phải phù hợp với tiêu chí trồng rừng nhằm xây dựng phương án có tính khả thi cao và việc triển khai trồng rừng sẽ thực hiện trong mùa mưa năm 2017. Việc xây dựng phương án chậm đã được UBND tỉnh thống nhất cho chủ trương hoàn thành sau” - ông Quang thông tin.
Vấn đề ở đây là trong khi chưa có phương án trồng rừng thay thế, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan liên quan tiến hành khai thác rừng. Ông Trần Hữu Thế giải thích với PV: “Về phương án trồng rừng thay thế, nếu họ đã tự trồng rừng thay thế được với một đối tác trên địa bàn Phú Yên thì coi như nội dung đó không cần xem xét. Nếu họ không tự trồng rừng thay thế được thì tỉnh sẽ chỉ đất cho họ trồng. Nếu không có nữa thì nộp tiền cho cơ quan chức năng để tổ chức trồng khi phù hợp”.
Khi PV hỏi “Vì sao chưa có phương án trồng rừng thay thế mà đã cho khai thác rừng? Vì sao khai thác cây gỗ lớn mà trong phương án khai thác gọi là “tận dụng gỗ củi”?, “Vì sao Thủ tướng đã ra lệnh đóng cửa rừng mà tỉnh Phú Yên vẫn chuyển đổi mục đích hàng trăm hecta rừng rồi cho khai thác, xóa sổ?”, ông Thế nói sẽ trả lời trong cuộc gặp mặt với báo chí sắp tới.
“Không ưu ái, mọi cái đều theo quy trình”
Tìm hiểu thêm, chúng tôi được biết ngày 29-12-2015, ông Huỳnh Tấn Việt, Bí thư Tỉnh ủy Phú Yên, ký kết luận của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, thống nhất chủ trương đầu tư dự án chăn nuôi bò thịt và bò sữa, đồng thời giao Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh chỉ đạo triển khai thực hiện dự án.
Ngay hôm sau, UBND tỉnh có quyết định chủ trương đầu tư dự án này. Theo đó, dự án được thực hiện trên tổng diện tích 4.635 ha, trong đó có 870 ha rừng. Sau đó, UBND tỉnh Phú Yên liên tục ban hành hàng loạt văn bản chỉ đạo các sở, địa phương liên quan tập trung triển khai thực hiện dự án.
Ngày 6-5-2016, chủ tịch UBND tỉnh có văn bản yêu cầu Sở NN&PTNT chỉ đạo Ban Quản lý rừng phòng hộ Sông Hinh trong vòng 15 ngày phải hoàn tất hồ sơ thiết kế khai thác ba khu vực rừng, trong đó có hai khu là rừng tự nhiên. UBND tỉnh cũng yêu cầu chuẩn bị các hồ sơ thủ tục cần thiết để khi có đủ điều kiện thì triển khai ngay việc khai thác. Thời gian khai thác thực hiện khoảng 30 ngày để sớm giao mặt bằng cho nhà đầu tư.
UBND tỉnh cũng giao Sở NN&PTNT chỉ đạo ban quản lý rừng phòng hộ hoàn tất hồ sơ thiết kế khai thác trong vòng 30 ngày đối với các khu vực có rừng còn lại. Cùng thời điểm, UBND xã Sông Hinh ra văn bản buộc dân thu hoạch nông sản non để thu hồi đất giao cho dự án.
Trong khi tỉnh Phú Yên đang rốt ráo triển khai dự án, ngày 12-8-2016, Công ty Thảo Nguyên có văn bản đề nghị điều chỉnh dự án. Đến ngày 4-10-2016, UBND tỉnh quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư. Theo đó, dự án bỏ bớt phần bò sữa, chỉ còn là chăn nuôi bò thịt chất lượng cao. Diện tích dự án chỉ còn hơn 460 ha, trong đó có 377 ha rừng tại hai tiểu khu 310, 311 thuộc xã Sông Hinh.
Đến ngày 18-1-2017, UBND tỉnh quyết định chuyển mục đích sử dụng 377 ha rừng trên và đang cho khai thác để bàn giao mặt bằng. “Việc này có ưu ái quá bất thường không?”, ông Thế đáp: “Không đâu! Chắc chắn là không. Mọi cái đều theo quy trình”.
Báo Pháp Luật TP.HCM sẽ tiếp tục thông tin về dự án trên.
