Thời gian gần đây, trên địa bàn TP Vũng Tàu (Bà Rịa-Vũng Tàu) triển khai nhiều dự án nâng cấp, mở rộng các tuyến đường trọng điểm. Sau khi thu hồi đất để làm đường, một số nhà, đất của người dân còn lại diện tích rất nhỏ hẹp.
Xin cho tồn tại nhà gần 5,6 m2
Giữa tháng 6-2023, ông NTT (ngụ phường 3) có đơn kiến nghị, xin gặp lãnh đạo TP để trình bày nguyện vọng xin sửa chữa, xây dựng nhà trên phần đất còn lại sau khi đã bàn giao mặt bằng để thực hiện dự án mở rộng đường Thống Nhất nối dài.
Ông T trình bày ông đã chấp hành bàn giao đất và xin được sửa chữa, cải tạo để tiếp tục ổn định cuộc sống bởi thời điểm này ông chưa được giải quyết chế độ tái định cư. Diện tích thực tế ông T xin phép là 4,2 m ngang x 1,2 m sâu, móng đá, tường gạch, cột ống thép; trên gác khung thép hộp, vách tấm xi măng chống cháy, mái tôn. Ông phản ánh trên các đường Thống Nhất Mới, Lê Lai hay Trương Công Định có một số nhà sau khi thu hồi diện tích nhỏ nhưng vẫn được tồn tại nhà cấp 4 hoặc có nhà ba tầng…
Về trường hợp này, TP Vũng Tàu đã giao phòng Quản lý đô thị chủ trì, phối hợp với phường kiểm tra, báo cáo đề xuất để trả lời đơn của người dân. Qua kiểm tra, phòng chuyên môn ghi nhận hiện trên phần đất còn lại của ông T có công trình hai tầng, kết cấu tường gạch tại tầng 1, sàn tấm bê tông nhẹ, vách tạm tầng 2, mái lợp tôn. Diện tích nhà là 5,59 m2 (1,3 m x 4,5 m).
Nhà đất trên ông T mua từ năm 2012, diện tích 54,5 m2. Tháng 6-2021, TP Vũng Tàu ban hành quyết định thu hồi của ông T 49,6 m2, phần còn lại đã cấp sổ hồng cho ông T. Phường 3 cho hay đã nhận được đơn xin sửa chữa của ông T vì sau khi thu hồi thì công trình xuống cấp, không an toàn nên phường đồng ý.
Tuy nhiên, qua kiểm tra hiện trạng, phòng Quản lý đô thị đã yêu cầu tạm dừng thi công. Kiến nghị TP giao phường lập hồ sơ xử lý, tháo dỡ công trình theo quy định. Đồng thời rà soát, lập hồ sơ xử lý các công trình nhà “siêu mỏng” khác trên địa bàn như ông T phản ánh. Bên cạnh đó, xử lý khẩn trương việc chi trả tiền hỗ trợ thuê nhà, giao đất tái định cư cho ông T. Hiện nay, công trình đã tháo dỡ theo quy định.
Khuyến khích cho chủ đất phía sau mua lại
Theo phòng Quản lý đô thị, ở một số tuyến đường đang triển khai mở rộng thực tế có một số nhà, đất siêu mỏng. Địa phương chưa có báo cáo thống kê cụ thể. Tuy nhiên, TP Vũng Tàu kiên quyết xử lý để đảm bảo mỹ quan đô thị và an toàn cho người dân khi sử dụng. Bởi theo quy định, những trường hợp sau khi giải phóng mặt bằng hay nâng cấp cải tạo công trình, diện tích còn lại nhỏ hơn 15 m2, chiều rộng mặt tiền hoặc chiều sâu so với chỉ giới xây dựng nhỏ hơn 3 m thì không được phép xây dựng.
TP Vũng Tàu đang chờ Sở Xây dựng thẩm định, trình UBND tỉnh xem xét, phê duyệt quy chế quản lý kiến trúc TP.
Tại các đồ án quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/2000 mới được phê duyệt gần đây, TP Vũng Tàu cũng đưa vấn đề này vào quản lý. Trong đó, đối với các thửa đất sau khi giải phóng mặt bằng để thực hiện quy hoạch mà phần diện tích còn lại dưới 40 m2 hoặc diện tích còn lại trên 40 m2, chiều ngang nhỏ hơn 4 m, chiều sâu nhỏ hơn 6 m thì không được phép xây dựng nhà ở.
Với những trường hợp này chỉ cho phép người dân cải tạo nền và có thể cho thuê để bố trí các công trình tiện ích công cộng có quy mô nhỏ phục vụ đô thị (trụ ATM, trụ bán hàng tự động, chỗ để xe đạp...), hoặc khuyến khích thỏa thuận chuyển nhượng với các chủ sử dụng đất liền kề để hợp thửa và xây dựng công trình theo quy hoạch.
TP Vũng Tàu đang chờ Sở Xây dựng thẩm định, trình UBND tỉnh xem xét, phê duyệt quy chế quản lý kiến trúc TP. Mục tiêu của quy chế này là quản lý các hoạt động liên quan đến kiến trúc, xây dựng, cảnh quan đô thị phù hợp với định hướng của quy hoạch chung và các quy hoạch phân khu được duyệt. Kiểm soát việc xây dựng, khai thác, sử dụng công trình mới, công trình cải tạo, chỉnh trang đô thị theo định hướng phát triển kiến trúc, bảo vệ cảnh quan, bản sắc văn hóa trên phạm vi ranh giới TP Vũng Tàu.
Trong quy chế có mục quy định về hình thức kiến trúc, quản lý đối với các nhà, đất ở có diện tích nhỏ hẹp, “siêu mỏng”. Cụ thể, lô đất ở vị trí mặt tiền nếu có diện tích dưới 15 m2 hoặc có chiều rộng mặt tiền (hoặc chiều sâu so với chỉ giới xây dựng) nhỏ hơn 3 m thì chỉ được cải tạo, sửa chữa theo hiện trạng, không được xây dựng mới.
Nếu lô đất có diện tích từ 15 m2 đến dưới 36 m2, có chiều rộng mặt tiền và chiều sâu so với chỉ giới xây dựng từ 3 m trở lên được phép cải tạo, sửa chữa theo quy mô số tầng hiện hữu hoặc xây dựng mới tối đa hai tầng (có thể bố trí tầng lửng tại tầng trệt và mái che cầu thang tại sân thượng), chiều cao không quá 13,4 m. Lô đất có chiều rộng (hoặc chiều sâu so với chỉ giới xây dựng) nhỏ hơn 2 m, nếu đã tồn tại thì được phép cải tạo, sửa chữa theo hiện trạng.•
Quy hoạch lại đô thị hướng đến mục tiêu lâu dài
Ông Nguyễn Văn Hải, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, cho biết: Tại Quyết định 44/2023 của UBND tỉnh có một điểm khác Quyết định 15/2021 về diện tích tối thiểu để tách thửa đối với loại đất ở. Với thay đổi này đã nêu rõ quan điểm của tỉnh đối với sự phát triển của đô thị trong tương lai.
Theo ông Hải, trước đây diện tích tối thiểu sau khi tách thửa đối với loại đất ở tại khu vực đô thị chỉ là 36 m2 (hiện tăng lên 60 m2, ở khu vực nông thôn là 80 m2). Có ý kiến lo ngại điều này có thể gây khó khăn cho những người dân không có điều kiện khi mua nhà, đất ở tại khu vực đô thị.
Tuy nhiên, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu mong muốn quy hoạch lại đô thị hướng đến mục tiêu lâu dài. Trong đó, hạn chế những căn nhà nhỏ hẹp, manh mún, “siêu mỏng”, mất mỹ quan. Với những người dân có thu nhập thấp, tỉnh sẽ có các chương trình hỗ trợ để mua nhà ở xã hội, ổn định cuộc sống…
