Hôm nay, Trịnh Xuân Thanh hầu tòa

Ngày 8-1, TAND TP Hà Nội sẽ khai mạc phiên tòa sơ thẩm xét xử 22 bị cáo trong vụ sai phạm xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tổng Công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC).

Có 14 bị cáo (trong đó có ông Đinh La Thăng, nguyên chủ tịch HĐTV PVN) bị truy tố về tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Tám bị cáo còn lại bị truy tố về tội tham ô tài sản. Riêng hai bị cáo Trịnh Xuân Thanh (nguyên chủ tịch HĐQT PVC) và Vũ Đức Thuận (nguyên tổng giám đốc (TGĐ) PVC) bị truy tố về cả hai tội là cố ý làm trái… và tham ô tài sản.

Đầu tư tài chính vượt gần 1.000 tỉ so với vốn điều lệ

Theo cáo trạng của VKSND Tối cao, từ năm 2008 đến 2012, PVC đã tổ chức thi công 67 công trình (trong đó PVC trực tiếp thi công 20 công trình) nhưng chỉ có tám công trình có khả năng cân đối tài chính.

Ngoài ra, trong khoảng thời gian 2010-2011, PVC góp vốn đầu tư vào hơn 40 công ty. Có thời điểm tổng giá trị đầu tư tài chính lên tới gần 3.500 tỉ đồng, vượt gần 1.000 tỉ đồng so với vốn điều lệ (2.500 tỉ đồng), làm mất cân đối dòng tiền đầu tư của PVC.

Để tạo điều kiện cho PVC, đầu năm 2010, ông Đinh La Thăng ký văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất “cho phép PVN tiếp tục được giao nhiệm vụ cho PVC và một số đơn vị có năng lực thuộc Bộ Xây dựng được thực hiện xây lắp các dự án do PVN/đơn vị thành viên làm chủ đầu tư theo hình thức chỉ định thầu”.

Gần ba tháng sau, ông Thăng tiếp tục có văn bản gửi Thủ tướng, đưa dự án Nhà máy nhiệt điện (NMNĐ) Thái Bình 2 vào danh mục các dự án PVN sẽ triển khai thực hiện trong năm 2010 cần được chỉ định thầu và đề xuất Chính phủ ủy quyền cho HĐQT PVN quyết định hình thức lựa chọn nhà thầu...

Mặc dù chưa có đánh giá về năng lực, kinh nghiệm của PVC, chưa làm các thủ tục liên quan đến việc lựa chọn nhà thầu nhưng tháng 6-2010 ông Thăng đã ký nghị quyết đồng ý về chủ trương giao PVC thực hiện gói thầu EPC (tổng thầu) dự án NMNĐ Thái Bình 2 theo hình thức chỉ định thầu.

Ông Đinh La Thăng (trái) và ông Trịnh Xuân Thanh. Ảnh: Đ.MINH

Tại bản kết luận giám định ngày 11-12-2017, giám định viên tư pháp các bộ Tài chính, Xây dựng, KH&ĐT kết luận: “PVC không đảm bảo các yêu cầu về kinh nghiệm, năng lực tài chính để thực hiện gói thầu EPC dự án”. Việc lựa chọn PVC là nhà thầu EPC không tuân thủ quy định của pháp luật về đấu thầu và lựa chọn nhà thầu xây dựng theo Luật Xây dựng.

Thiệt hại gần 120 tỉ đồng

Ngày 28-2-2011, ông Vũ Huy Quang (TGĐ Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam - PVPower, Công ty TNHH một thành viên do PVN là chủ sở hữu vốn) và TGĐ PVC Vũ Đức Thuận đã ký Hợp đồng EPC số 33 liên quan đến việc xây dựng NMNĐ Thái Bình 2.

Cáo trạng xác định hợp đồng này được lập, ký không đúng quy định của pháp luật, có nhiều nội dung không có thật, nhất là điều khoản quy định về giá trị hợp đồng và thanh toán...

Ngày 1-3-2011, PVN và PVPower tổ chức lễ khởi công xây dựng công trình NMNĐ Thái Bình 2. Một ngày sau, theo chỉ đạo của ông Trịnh Xuân Thanh và ông Vũ Đức Thuận, PVC có công văn gửi PVPower đề nghị tạm ứng 72 triệu USD. Do không có vốn nên cùng ngày này, chủ tịch PVPower Đỗ Chí Thanh đã ký công văn gửi PVN đề nghị cấp bổ sung vốn điều lệ quý I-2011 cho PVPower để có tiền tạm ứng cho PVC.

“Với lý do PVPower không đủ năng lực làm chủ đầu tư, Đinh La Thăng chỉ đạo Phùng Đình Thực và Nguyễn Quốc Khánh (TGĐ và phó TGĐ PVN) làm thủ tục để PVN thay PVPower làm chủ đầu tư dự án và nhận trách nhiệm tạm ứng cho PVC theo hợp đồng EPC” - cáo trạng nêu rõ.

PVN sau đó chuyển gần 8,3 triệu USD và hơn 1.300 tỉ đồng cho Ban quản lý dự án NMNĐ Thái Bình 2 để tạm ứng cho PVC hơn 6,6 triệu USD và hơn 1.300 tỉ đồng trái với các quy định của Nhà nước. Sau đó, ông Trịnh Xuân Thanh đã dùng số tiền tạm ứng này trả các khoản nợ gốc và lãi, đầu tư, góp vốn vào các dự án, công trình, công ty khác.

Cáo trạng cũng thể hiện từ ngày 7-9-2011, PVN đã biết rõ việc PVC sử dụng số tiền tạm ứng nói trên sai mục đích nhưng lãnh đạo PVN không có ý kiến thu hồi. Gần nửa năm sau, chủ tịch PVN khi đó (ông Phùng Đình Thực) mới yêu cầu đại diện phần vốn góp của PVN tại PVC (ông Trịnh Xuân Thanh) báo cáo tình hình sử dụng đối với nguồn kinh phí PVN đã tạm ứng cho dự án NMNĐ Thái Bình 2. Tới nửa cuối tháng 3-2012, trưởng Ban quản lý dự án NMNĐ Thái Bình 2 mới có công văn yêu cầu PVC hoàn trả 100% tiền tạm ứng đã bị sử dụng sai mục đích...

Kết quả điều tra xác định số tiền tạm ứng bị PVC sử dụng sai mục đích là hơn 1.115 tỉ đồng, đến tháng 11-2017 mới thu hồi được hơn 1.087 tỉ đồng. Theo kết luận giám định, ông Đinh La Thăng và các bị cáo đã gây thiệt hại cho PVN gần 120 tỉ đồng (gồm cả tiền lãi phát sinh).

Ông Thăng thừa nhận “có sai phạm”, ông Thanh “quanh co chối tội”

Theo VKSND Tối cao, đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, được dư luận xã hội quan tâm. Quá trình thực hiện dự án NMNĐ Thái Bình 2, vì những động cơ khác nhau mà các bị cáo đã cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế, gây thiệt hại đặc biệt lớn về kinh tế cho Nhà nước. Thậm chí một số bị cáo còn lợi dụng chức vụ, quyền hạn lập chứng từ khống rút tiền của dự án để ăn chia, chiếm đoạt sử dụng cá nhân. Hành vi của các bị cáo đã gây bức xúc trong dư luận, gây mất lòng tin của nhân dân, cần được xét xử nghiêm minh trước pháp luật.

Theo VKSND Tối cao, quá trình thực hiện dự án NMNĐ Thái Bình 2, ông Đinh La Thăng có vai trò chính trong việc đề ra chủ trương và chỉ định PVC thực hiện gói thầu EPC, chỉ đạo PVPower ký Hợp đồng EPC số 33 với PVC trái quy định, sau đó chỉ đạo cấp dưới tại PVN và ban quản lý dự án cấp tạm ứng trái quy định cho PVC.

“Quá trình điều tra, bị can thừa nhận có sai phạm trong việc chỉ đạo thực hiện dự án NMNĐ Thái Bình 2 với tư cách là người đứng đầu, bị can có nhiều thành tích trong quá trình công tác là tình tiết để xem xét khi quyết định hình phạt” - cáo trạng nêu.

Trong khi đó, ông Trịnh Xuân Thanh bị cáo buộc có hành vi chỉ đạo TGĐ PVC Vũ Đức Thuận ký Hợp đồng EPC số 33 để PVC được nhận tạm ứng hơn 6,6 triệu USD và hơn 1.300 tỉ đồng, quyết định sử dụng hơn 1.115 tỉ đồng trong số tiền tạm ứng này trái mục đích, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 120 tỉ đồng.

Cạnh đó, ông Thanh còn đề ra chủ trương cùng ông Thuận chỉ đạo ông Nguyễn Anh Minh (nguyên phó TGĐ PVC) và ông Lương Văn Hòa (nguyên giám đốc Ban điều hành dự án Vũng Áng - Quảng Trạch thuộc PVC) lập khống hồ sơ, rút hơn 13 tỉ đồng từ Ban điều hành dự án Vũng Áng - Quảng Trạch để chia nhau sử dụng cá nhân. Trong đó, ông Thanh được ăn chia 4 tỉ đồng và chịu trách nhiệm cùng các bị cáo khác trong việc sử dụng chung số tiền 1,5 tỉ đồng.

“Quá trình điều tra bị can khai báo không thành khẩn, quanh co chối tội, Sau khi phạm tội bị can đã bỏ trốn gây khó khăn, cản trở cho quá trình điều tra là những tình tiết cần xem xét để áp dụng mức hình phạt nghiêm khắc... ” - cáo trạng nhận định.