Ngày 14-3, 3 chiếc trực thăng chở các đặc vụ liên bang Brazil đã hạ cánh xuống một địa điểm khai thác trái phép trong rừng nhiệt đới Amazon. Tại đây, họ chạm trán với những kẻ khai thác trộm vàng. Chúng đã nổ súng và sau đó trốn thoát, để lại hiện trường nhiều loại thiết bị hỗ trợ khai thác, trong đó có thiết bị kết nối Internet Starlink.
 |
Thiết bị đầu cuối Starlink là một trong số các tang vật bị các đặc vụ liên bang Brazil thu được trong cuộc đột kích hôm 14-3. Ảnh: AP |
Theo hãng tin AP, Starlink là một hệ thống truy cập Internet vệ tinh do SpaceX - công ty của tỉ phú Elon Musk - xây dựng. Starlink có gần 4.000 vệ tinh quỹ đạo thấp trên bầu trời, có thể kết nối mọi người ở mọi góc xa xôi của Amazon.
Tuy nhiên, hệ thống Internet tốc độ cao của Starlink cũng đang trở thành một công cụ hỗ trợ mới cho những kẻ khai thác vàng bất hợp pháp ở Brazil. Hệ thống Internet này giúp chúng dễ dàng điều phối hậu cần, nhận cảnh báo trước về các cuộc đột kích của lực lượng chức năng và thực hiện thanh toán mà không cần đi đến các thành phố.
“Cuộc cách mạng”
Starlink từ lâu đã xem Amazon như một cơ hội đầu tư. Điều đó được nhấn mạnh trong cuộc gặp giữa tỉ phú Elon Musk và cựu Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro vào tháng 5-2022.
“Tôi rất phấn khích khi có mặt ở Brazil để ra mắt hệ thống Starlink. Hệ thống này sẽ hỗ trợ cho 19.000 trường học không được kết nối Internet và hỗ trợ giám sát môi trường cho khu vực Amazon” - ông Musk viết trên Twitter vào thời điểm đó.
Tuy nhiên, theo Bộ Truyền thông Brazil, dự án hợp tác giữa công ty ông Musk với chính phủ nước này vẫn chưa tiến triển. SpaceX và Bộ Truyền thông Brazil chưa ký bất kỳ hợp đồng nào và chỉ có 3 thiết bị đầu cuối được lắp đặt tại các trường học khu vực Amazon trong thời gian dùng thử 12 tháng
Tuy nhiên, Starlink đã thành công trong việc phủ sóng khu vực Amazon và bắt đầu mở ra sự thay đổi.
Ở Atalaia do Norte, bang Amazonas - phía tây Amazon (Brazil), gần biên giới Peru và Colombia, ông Rubeney de Castro Alves đã lắp đặt Starlink tại nhà nghỉ của mình vào tháng 12-2022. Bây giờ, ông Alves có thể chuyển khoản ngân hàng và thực hiện các cuộc gọi video. Ông ấy thậm chí còn bắt đầu xem Netflix bằng hệ thống Internet này.
“Có quá nhiều thứ mới để xem. Nó thậm chí khiến tôi không ngủ được”, ông Alves phấn khích nói.
 |
Ông Rubeney de Castro Alves rất phấn khích khi được tiếp cận nhiều tiện ích nhờ vào hệ thống Internet Starlink. Ảnh: AP |
Nhiều người có nhu cầu sử dụng Internet đã đến nhà nghỉ của ông Alves. Ban công của nhà nghỉ là điểm hội tụ của những thanh thiếu niên dành hàng giờ chơi game trực tuyến trên điện thoại.
“Nó đã tạo nên một cuộc cách mạng trong thành phố của chúng tôi” - ông Alves nói.
Kẻ xấu hưởng lợi
Tại cuộc đột kích hôm 14-3, ngoài thiết bị đầu cuối Starlink, các đặc vụ liên bang Brazil còn thu giữ được thủy ngân, vàng, đạn dược, nhiên liệu phá hủy và các thiết bị khác phục vụ cho quá trình khai thác bất hợp pháp tại khu vực Ouro Mil. Theo các nhà điều tra liên bang, khu vực này do First Command of the Capital - tổ chức tội phạm đáng sợ nhất Brazil - kiểm soát.
Kể từ khi nhậm chức vào đầu năm 2023, Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva đã tăng cường các biện pháp trấn áp hành vi gây tổn hại môi trường, đặc biệt là khai thác vàng trái phép ở Yanomami - vùng lãnh thổ người bản địa lớn nhất của Brazil.
Văn phòng báo chí của Viện Môi trường và Tài nguyên Thiên nhiên Tái tạo Brazil (IBAMA) cho biết trong 5 tuần qua, lực lượng thực thi pháp luật đã thu giữ 7 thiết bị đầu cuối Starlink ở vùng Yanomami.
 |
Các đặc vụ liên bang trong cuộc đột kích hôm 14-2. Ảnh: AP |
Trước khi Starlink đến với Amazon, những kẻ khai thác vàng bất hợp pháp từ lâu đã sử dụng Internet vệ tinh để liên lạc và phối hợp với nhau. Tuy nhiên, điều đó đòi hỏi chúng phải có kỹ thuật viên để lắp đặt một ăng-ten cố định. Các thiết bị này khá nặng nên không thể mang đi khi đổi địa điểm khai thác hoặc bị đột kích. Ngoài ra, kết nối của chúng khá chậm và không ổn định, đặc biệt là vào những ngày mưa.
Hệ thống Internet tốc độ cao của Starlink xuất hiện ở Brazil vào năm 2022 đã giải quyết được những hạn chế trên. Theo đó, thiết bị này hoạt động ngay cả khi đang di chuyển, tốc độ nhanh như ở các thành phố lớn của Brazil và nó hoạt động ngay cả trong các cơn bão. Ngoài ra, những người khai thác trái phép có thể lắp đặt thiết bị này dễ dàng.
Trả lời AP, ông Hugo Loss, điều phối viên của IBAMA, cho hay những kẻ xấu ở Amazon đã nhận được nhiều lợi ích nhờ hệ thống Starlink.
“Công nghệ này cực kỳ nhanh và giúp cải thiện khả năng quản lý mỏ khai thác bất hợp pháp. Bạn có thể quản lý hàng trăm địa điểm khai thác mà không cần đặt chân vào một địa điểm nào” - ông Loss nói.
Theo AP, các thiết bị đầu cuối được rao bán trái phép trên Facebook và các nhóm WhatsApp. Tại đây những kẻ khai thác mỏ bất hợp pháp có thể mua các thiết bị này với giá 1.600 USD, gấp 6 lần giá thiết bị mà ông Alves mua để lắp tại nhà nghỉ.
Để đối phó với những tên tội phạm, nhà chức trách Brazil cũng bắt đầu sử dụng Starlink để hỗ trợ công việc của mình. Các đặc vụ liên bang đã lắp đặt thiết bị đầu cuối tại một trạm kiểm soát mới trên sông Uraricoera - một hành lang quan trọng để những kẻ khai thác đi vào Yanomami.
