Nhiều ý kiến cho rằng quy định sàn thương mại điện tử (TMĐT) phải khai và nộp thuế thay cá nhân kinh doanh là chưa phù hợp.
Sàn kêu khó
Mới đây, trong công văn gửi Văn phòng Chính phủ góp ý về dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 126/2020, Nghị định 123/2020 và Nghị định 15/2022, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) kiến nghị bỏ quy định về trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay của các sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến cho người bán.
Đồng thời sửa đổi quy định về cung cấp thông tin theo hướng sàn TMĐT cung cấp thông tin về doanh thu (được hiểu là tổng giá trị đơn hàng) với tần suất một năm/lần cho cơ quan thuế thay vì theo quý.
 |
Các chuyên gia đề nghị bỏ quy định sàn thương mại điện tử phải nộp thuế thay người bán hàng. ảnh: Đóng gói hàng hóa tại một sàn thương mại điện tử. Ảnh: TH |
Lý giải về kiến nghị trên, VCCI cho biết đơn vị này đã tiến hành khảo sát sơ bộ 107 sàn TMĐT thuộc diện chịu tác động của quy định này trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 5-2022. Kết quả, có trên 80% sàn trả lời đang lỗ và sẽ tiếp tục lỗ trong những năm tới. Chính vì thế, việc quy định kê khai, nộp thuế thay sẽ tạo thêm gánh nặng đáng kể từ đầu tư công nghệ thông tin, nhân lực… cho các sàn TMĐT.
Cũng theo khảo sát của VCCI, nếu thực hiện các quy định đề ra trong dự thảo, có tới 57,4% các sàn cho rằng quy trình quản lý và vận hành sẽ thay đổi; 100% sàn cho rằng sẽ gặp khó khăn trong việc xác định doanh thu của người bán tại kỳ tính thuế và 100% lo ngại gặp rủi ro liên quan đến việc nộp thừa hoặc thiếu tiền thuế.
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, đại diện một sàn TMĐT thừa nhận với những trường hợp thanh toán bằng tiền mặt thì sàn không thể và không có quyền nắm giữ tiền hàng của người bán để có thể nộp thuế thay họ được. “Quy định này rất khó thực thi, ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của các sàn và cũng chưa biết sẽ phải chuẩn bị như thế nào để có thể đáp ứng” - vị này nói.
Một sàn TMĐT khác thì cho biết hiện nay các sàn được ví như “chợ” nhưng được thực hiện trên không gian mạng. Điều này có nghĩa sàn hoạt động như ban quản lý chợ, do đó không kiểm soát tất cả hoạt động của bên bán hàng. Thêm vào đó, đối với dòng tiền thanh toán, các sàn sẽ khó kiểm soát vì vẫn còn phương thức thanh toán tiền mặt, thu hộ. Vì vậy, nếu yêu cầu các sàn phải kê khai, nộp thuế thay người bán sẽ tạo ra áp lực rất lớn về tài chính khi phải ứng trước một khoản tiền thuế từ người bán phải đóng.
Đặc biệt, các sàn TMĐT cho hay nếu phải kê khai và nộp thuế thay người bán, họ sẽ phải tuyển dụng đội ngũ nhân sự chuyên môn, đầu tư chi phí công nghệ thông tin để thiết lập hệ thống tính toán, kê khai, xử lý các công việc phát sinh liên quan. Thậm chí phải đầu tư thêm cho đội ngũ chăm sóc khách hàng để giải đáp thắc mắc phát sinh liên quan đến vấn đề thuế. Các chi phí này sẽ tạo gánh nặng rất lớn về tài chính cho các sàn.
Sàn ngoại thu thuế được nhờ… không tiền mặt
Với kinh nghiệm năm năm kinh doanh từ các sàn TMĐT nước ngoài như Amazon và EBay, ông Phan Đình Tuấn, Giám đốc một công ty xuất nhập khẩu linh kiện máy tính, cho biết: Ở các sàn quốc tế, phần thuế sẽ do khách hàng chi trả. Cụ thể, một sản phẩm khi mua sẽ được thể hiện rõ ràng phần thuế phải chi trả là bao nhiêu, trên mỗi hóa đơn mua hàng. Phần thuế này sẽ được các sàn TMĐT giữ lại để thanh toán cho cơ quan thuế. Ngoài ra, khách hàng trên các sàn TMĐT nước ngoài thường chi trả gần như 100% bằng thẻ, do đó việc theo dõi thuế rất đơn giản và rõ ràng.
“Với những trường hợp khách hàng thanh toán bằng tiền mặt thì người mua phải đến tận kho để lấy hàng, khiến họ e ngại và thường thanh toán bằng thẻ để thuận tiện trong vấn đề giao nhận hàng hóa. Đây cũng là một cách giúp việc quản lý thuế trở nên đơn giản và hiệu quả hơn” - ông Tuấn nói.
Luật sư Trần Xoa, chuyên gia thuế, cũng cho rằng các sàn TMĐT nước ngoài kê khai và nộp thuế thay cá nhân kinh doanh được vì gần như 100% giao dịch đều không dùng tiền mặt. Ngược lại, ở nước ta, các giao dịch thanh toán tiền mặt hiện chiếm tỉ lệ đến 86% và áp lực về việc phải thực hiện kê khai, thu lại số tiền thuế của người bán là rất lớn. Vì vậy, cần có quy định người tiêu dùng lẫn người bán hàng phải giao dịch thanh toán qua ngân hàng, khi đó doanh thu bán hàng mới rõ ràng và các bên liên quan mới có cơ sở để thu thuế.
Ngoài ra, theo ông Xoa, cần có chính sách khuyến khích người tiêu dùng thay đổi thói quen mua hàng phải lấy hóa đơn để vừa đảm bảo quyền lợi của bản thân, vừa tránh thất thu thuế.
Đồng quan điểm, luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Phó Giám đốc Trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM, cho rằng giải pháp sàn TMĐT thu thuế hộ vẫn có thể thực hiện được khi có quy định thanh toán qua sàn bằng phương thức không dùng tiền mặt để chống thất thu thuế. Đồng thời cần quy định hỗ trợ khoản phí cho các sàn khi họ thu hộ thuế để các sàn trang trải chi phí cho hoạt động thu thuế hộ.
Căn cứ pháp lý chưa rõ ràng
VCCI cho rằng quy định về trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay của các sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến là chưa có căn cứ pháp lý rõ ràng, chưa thống nhất của các luật thuế khác về chủ thể có trách nhiệm nộp thuế và chưa thống nhất với Bộ luật Dân sự về chế định đại diện.
“Chẳng hạn, Luật Quản lý thuế 2019 không quy định về việc sàn TMĐT phải kê khai, nộp thuế thay người bán là cá nhân trên sàn. Luật này cũng không trao quyền cho Chính phủ quy định chi tiết về vấn đề này” - VCCI dẫn chứng.
Từ phân tích trên, VCCI cho rằng các quy định mới cần phải cân nhắc thật sự thấu đáo để tránh tạo ra gánh nặng chi phí tuân thủ quá lớn cho các sàn.
Đại diện Hiệp hội TMĐT (VECOM) cũng nêu thực tế rằng các sàn TMĐT chỉ cung cấp hạ tầng công nghệ để kết nối, tạo điều kiện cho việc thực hiện giao dịch giữa người bán và người mua, không phải là đơn vị chi trả thu nhập. Vì thế, việc chuyển trách nhiệm kê khai, nộp thuế của người bán và trách nhiệm thu thuế của cơ quan thuế cho các sàn TMĐT vừa tạo thêm gánh nặng cho các sàn, vừa mâu thuẫn với các quy định hiện hành về trách nhiệm kê khai, nộp thuế.
Vì vậy, hiệp hội này đề nghị Bộ Tài chính bỏ quy định trên và thay thế bằng việc quy định kê khai, nộp thuế thay trên cơ sở ủy quyền theo quy định pháp luật dân sự.
