Ngoài các vấn đề liên quan đến phát triển nhà ở, bán nhà cho người nước ngoài cũng đang là chủ đề được quan tâm khi Quốc hội thảo luận về dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi).
Khoảng 4 triệu người nước ngoài muốn mua nhà ở Việt Nam
Theo dữ liệu thống kê của Bộ Xây dựng, kể từ khi Luật Nhà ở 2014 có hiệu lực đến nay, có khoảng 3.035 người nước ngoài mua nhà ở Việt Nam (VN), chủ yếu là các căn hộ ở dự án nhà thương mại.
Các tổ chức, cá nhân nước ngoài chủ yếu mua nhà ở tại các tỉnh, thành lớn như Hà Nội (1.765 căn), TP.HCM (850 căn), Bắc Ninh (110 căn), Bình Dương (210 căn), Bà Rịa-Vũng Tàu (50 căn)... Phần lớn các khách hàng này đến từ các quốc gia như Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore, Mỹ, Úc, Nhật Bản, Malaysia.
Dù số lượng người nước ngoài sở hữu nhà tại VN đã được nâng lên song vẫn chưa đáng kể so với nhu cầu thực tế. Bởi theo tính toán của VARS, trong chín năm gần đây, số người nước ngoài mua nhà tại VN chỉ chiếm khoảng 0,53% tổng số lượng nhà ở trên cả nước giai đoạn 2018-2022.
Trong khi đó, nhu cầu mua nhà của người nước ngoài sinh sống và làm việc tại VN, bao gồm nhu cầu sở hữu nhà để ở và nhu cầu kinh doanh là rất lớn. Theo thống kê của Bộ Xây dựng, có khoảng 4 triệu người muốn mua nhà ở VN trong tương lai, bao gồm người nước ngoài và Việt kiều.
 |
| Người nước ngoài mong muốn mua nhà ở Việt Nam ngày càng nhiều. Ảnh: Q.HUY |
Càng ngày lượng người nước ngoài đến sinh sống và làm việc lâu dài tại VN càng tăng. Dữ liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy nếu vào năm 2005, số lượng lao động nước ngoài ở VN chỉ có 12.000 người thì tính đến tháng 3-2022 đã tăng lên 100.000 người, tức tăng gấp gần 10 lần.
Việc ở lại làm việc, sinh sống lâu dài ở VN cũng như thấy được tiềm năng đầu tư thu lợi tốt từ bất động sản (BĐS) đã khiến nhiều người nước ngoài quan tâm đến địa ốc VN. Chưa kể, giá BĐS ở nhiều quốc gia hiện đã quá cao, nhiều nước còn siết quy định nhập cư càng khiến nhu cầu sở hữu nhà tại VN của nhóm khách nước ngoài mỗi ngày một tăng.
Theo ghi nhận của hãng địa ốc Juwai IQI nửa đầu năm 2023, VN đang nổi lên là điểm đến ưa thích với người giàu Trung Quốc. Tuy nhiên, còn nhiều rào cản, đặc biệt là về pháp lý và thủ tục hành chính gây khó khăn trong việc tiếp cận nhà ở của người nước ngoài tại VN.
Cần nới quy định bán nhà cho người nước ngoài
Trước thực tế trên, VARS cho rằng để tạo điều kiện thuận lợi thu hút và thúc đẩy phát triển đầu tư, giữ chân một lượng lớn nhân sự trình độ cao đến VN làm việc, Luật Nhà ở cần được sửa đổi theo hướng minh bạch, chặt chẽ và phù hợp với quy định, thực tiễn.
Trong đó, các quy định cần mở hơn, cụ thể hơn thay vì gia tăng rào cản. Đồng thời, việc sửa đổi này phải đồng bộ với các quy định của Luật Đất đai và Luật Kinh doanh BĐS.
Cụ thể, thứ nhất, cần tiếp tục tăng nguồn cung nhà ở, xây dựng các loại sản phẩm phù hợp với nhu cầu nhà ở và đầu tư của người nước ngoài tại VN ở những khu vực được phép.
Thứ hai, cho phép cá nhân nước ngoài nhập cảnh vào VN được mua và sở hữu nhà ở tại VN (bao gồm cả nhà ở riêng lẻ và căn hộ chung cư) trong thời gian làm việc tại đây. Quy định rõ yêu cầu về khoảng thời gian lao động tối thiểu còn lại tại thời điểm mua nhà.
Thứ ba, để tránh đầu cơ, cần bổ sung điều kiện gắn liền với nền kinh tế quốc gia khi người nước ngoài mua quá số lượng nhà ở nhất định. Áp dụng thuế BĐS, lũy tiến tăng theo với số lượng BĐS đã mua. Mức thuế có thể nâng cao dần nếu chủ sở hữu BĐS không đưa BĐS tham gia hoạt động kinh doanh.
Thứ tư, cho phép người nước ngoài có thể mua nhà ở từ công dân VN, cho phép cá nhân nước ngoài được mua BĐS du lịch. Lý do đây thường là các sản phẩm cao cấp, khó thanh khoản, phù hợp với khả năng chi trả của người nước ngoài.
Việc bán nhà cho người nước ngoài sẽ có thể giải quyết lượng lớn tồn kho hiện nay, giúp thị trường trở nên sôi động hơn. Đáp ứng mong muốn mua BĐS làm ngôi nhà thứ hai, đặc biệt là các sản phẩm BĐS du lịch, nghỉ dưỡng với các tiện ích đa dạng để nghỉ dưỡng, cho thuê hoặc cả hai.
Tuy nhiên, các chính sách cần bổ sung thêm quy định để đảm bảo yêu cầu về an ninh, quốc phòng và không gây ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách nhà ở xã hội, tái định cư, nhà ở cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị như về tỉ lệ mua cũng như các khu vực người nước ngoài được phép mua.
Không nên thu hẹp đối tượng
Việc cho phép người nước ngoài mua, sở hữu nhà tại VN được thực hiện từ năm 2008. Trong quá trình thảo luận, góp ý dự thảo Luật Nhà ở hồi tháng 6-2023, một số đại biểu Quốc hội kiến nghị nên quy định người nước ngoài phải có đầu tư, quốc tịch Việt Nam mới được mua, sở hữu nhà. Về ý kiến này, Bộ Xây dựng cho rằng không cần thiết bởi sẽ thu hẹp đối tượng, trong khi chính sách đưa ra nhằm khuyến khích thu hút đầu tư nước ngoài, tạo điều kiện thuận lợi cho người nước ngoài sinh sống, làm việc tại VN.
