Sau khi Chính phủ ban hành Nghị định 65/2022 sửa đổi, bổ sung Nghị định 153 về chào bán trái phiếu riêng lẻ (gọi tắt là NĐ65, có hiệu lực từ ngày 16-9), thị trường trái phiếu Việt được các chuyên gia đánh giá sẽ bước sang một giai đoạn phát triển thực chất hơn.
 |
 |
NĐ65 mở ra cơ hội cho các DN bất động sản có uy tín huy động nguồn vốn phục vụ nhu cầu đầu tư của mình. Ảnh minh họa: QUANG HUY |
Hướng đến minh bạch, chuyên nghiệp
NĐ65 mới đã sửa đổi, bổ sung nhiều điều, khoản liên quan đến các đối tượng tham gia vào thị trường. Thứ nhất, về điều kiện và hồ sơ phát hành, các điều kiện về phát hành trái phiếu doanh nghiệp (DN) riêng lẻ được quy định ở Luật DN và Luật Chứng khoán, NĐ65 chỉ điều chỉnh một số quy định về hồ sơ để đảm bảo tăng tính minh bạch của việc phát hành trái phiếu, tăng tính tiếp cận thông tin của chủ thể phát hành và nhà đầu tư.
Cụ thể, nghị định bổ sung quy định DN phát hành phải có kết quả xếp hạng tín nhiệm trong một số trường hợp cụ thể theo quy định của Luật Chứng khoán, áp dụng từ ngày 1-1-2023. Khi DN phát hành cho nhà đầu tư cá nhân phải có hợp đồng ký kết với đại diện người chủ sở hữu trái phiếu, xác nhận của ngân hàng thương mại về việc mở tài khoản từ việc phát hành trái phiếu.
Thứ hai, nghị định bổ sung các quy định để nâng cao trách nhiệm về nghĩa vụ công bố thông tin của nhà phát hành cùng trách nhiệm trong việc sử dụng vốn và các quy định khác.
Thứ ba, quy định liên quan đến nâng cao tính chuyên nghiệp của nhà đầu tư. Theo đó, nhà đầu tư cá nhân muốn trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp phải đảm bảo có 2 tỉ đồng danh mục đầu tư với giá trị trung bình trong sáu tháng, việc xác nhận sẽ có hiệu lực trong vòng ba tháng.
NĐ65 cũng chặt chẽ hơn với các quy định như nhà đầu tư sẽ không được tham gia vào các hợp đồng cùng đầu tư trái phiếu do các nhà đầu tư chuyên nghiệp khác rao bán.
Các quy định rõ ràng trong NĐ65 sẽ giảm bớt được nguy cơ vỡ nợ trái phiếu.
Theo đánh giá của ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng thư ký Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam, điểm quan trọng nhất của thị trường trái phiếu DN là tính minh bạch. Trong quy định mới đã có các điều khoản rất rõ ràng để đảm bảo tất cả thành phần tham gia thị trường có trách nhiệm minh bạch hóa thông tin và chịu trách nhiệm việc tham gia thị trường của mình. Đồng thời, tăng trách nhiệm của nhà đầu tư khi đưa ra quyết định. Khi mua trái phiếu DN, nhà đầu tư phải đọc một bản công bố thông tin và tự mình ký vào đó, xác nhận đã tiếp nhận đầy đủ thông tin DN công bố.
Trên thực tế có những DN vi phạm đang trong quá trình xử lý, họ đứng ra kêu gọi nhà đầu tư không chuyên nghiệp tham gia vào một hợp đồng cùng đầu tư trái phiếu. Lúc này, nhà đầu tư không sở hữu trái phiếu đó mà chỉ là cùng tham gia, điều này gây hệ lụy rất lớn. NĐ65 đã bổ sung các quy định để giải quyết vấn đề đó.
 |
HoREA đề nghị Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ xem xét có thể nới trần (nới room) tín dụng thêm 1%-2% để có thêm nguồn vốn tín dụng khoảng 100.000-200.000 tỉ đồng để hỗ trợ cho nền kinh tế trong giai đoạn cao điểm cuối năm. Kiến nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét tạo điều kiện cho các chủ đầu tư, người mua nhà và nhà đầu tư thứ cấp tiếp tục được tiếp cận nguồn vốn tín dụng của các chủ đầu tư có uy tín, nhất là với các dự án nhà ở giá vừa túi tiền và các dự án nhà ở xã hội.
Ông LÊ HOÀNG CHÂU, Chủ tịch HoREA
Cơ hội cho DN “khỏe”
Đánh giá về khả năng khơi thông dòng vốn cho lĩnh vực bất động sản, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế Học viện Tài chính, có cái nhìn lạc quan. Theo ông, NĐ65 ra đời cho phép các DN trong nền kinh tế tiếp tục phát hành trái phiếu DN cũng như phát hành trái phiếu để đảo nợ. Đây là tín hiệu tốt đối với DN bất động sản.
“Các quy định rõ ràng trong NĐ65 sẽ giảm bớt được nguy cơ vỡ nợ trái phiếu. Đây là cơ hội để các DN có thể huy động được vốn để phục vụ cho nhu cầu đầu tư của mình” - ông Thịnh đánh giá.
Khi hành lang pháp lý được sửa đổi phù hợp, thị trường trái phiếu DN sẽ tiếp tục phát triển mạnh trong thời gian tới. Đây là giải pháp hữu ích giải quyết nhu cầu về vốn.
NĐ65 tăng cường trách nhiệm và nghĩa vụ của DN phát hành trong việc sử dụng tiền thu từ phát hành trái phiếu đúng mục đích. Từ đó, hạn chế được rủi ro, lấy lại niềm tin cho nhà đầu tư và bước đầu vực dậy thị trường trái phiếu DN sau nhiều sự việc lùm xùm thời gian qua.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng NĐ65 sẽ siết chặt hơn việc phát hành trái phiếu riêng lẻ, dòng vốn cho các DN bất động sản khó có thể khơi thông trong thời gian ngắn.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), cho rằng các DN bất động sản có thể sẽ khó tiếp cận được thị trường vốn trái phiếu so với trước đây; hoặc các DN cũng khó huy động vốn ứng trước của khách hàng do bất động sản đang có dấu hiệu trầm lắng. Mặt tích cực của quy định này là buộc các DN phải rất nỗ lực tự nâng cao năng lực của mình nhằm đạt các tiêu chuẩn chặt chẽ trong NĐ65 để phát hành được trái phiếu riêng lẻ.•
Quy định điều kiện riêng cho nhà đầu tư không chuyên
HoREA đã đề nghị Bộ Tài chính và Chính phủ xem xét, tạo điều kiện cho nhà đầu tư cá nhân không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp được đầu tư, mua trái phiếu DN riêng lẻ với một tỉ lệ nhất định để thu hút nguồn vốn nhỏ lẻ nhàn rỗi trong xã hội. Ngoài ra còn giúp cho người dân có thêm một kênh đầu tư thu lợi.
Hiệp hội cũng đề nghị Bộ Tài chính và Chính phủ xem xét, tạo điều kiện cho các DN có quy mô lớn, uy tín thương hiệu, công ty đại chúng, công ty niêm yết trên sàn chứng khoán được xếp hạng tín nhiệm thì được phát hành riêng lẻ chào bán cho nhà đầu tư cá nhân không phải là nhà đầu tư chuyên nghiệp.
Trước mắt, để đảm bảo cho các nhà đầu tư cá nhân chưa đủ điều kiện nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp có thể tham gia đầu tư trái phiếu DN, hiệp hội đề nghị quy định cho phép các nhà đầu tư cá nhân này được ủy thác cho công ty chứng khoán, các tổ chức đảm bảo năng lực bằng hợp đồng thương mại để đầu tư trái phiếu theo quy định.
Như vậy mới phát huy được hiệu quả nguồn vốn đầu tư trái phiếu cũng như đảm bảo cho các nhà đầu tư cá nhân khi ủy thác cho tổ chức chuyên nghiệp có năng lực theo quy định.
 |
Dự báo thị trường trái phiếu sôi động năm 2023
Theo báo cáo trái phiếu DN tháng 9 vừa được tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế FiinRatings phát hành, hoạt động phát hành trái phiếu DN trong tháng tiếp tục xu hướng giảm với giá trị phát hành chỉ đạt hơn 16.000 tỉ đồng, giảm 18% so với tháng trước và giảm 76% so với cùng kỳ năm 2021.
Tính chung chín tháng năm 2022, thị trường trái phiếu DN ghi nhận giá trị phát hành đạt 246.000 tỉ đồng, tương đương 36% giá trị năm 2021. Về loại hình phát hành, tỉ lệ phát hành ra công chúng chỉ chiếm 3,87%. Nhìn chung, dù đã hết quý III nhưng thị trường trái phiếu DN vẫn khá ảm đạm.
Theo các chuyên gia FiinRatings, các DN có sự cầm chừng trong hoạt động phát hành do NĐ65 vừa ban hành. Đồng thời cũng tăng cường mua lại nhằm giảm áp lực đáo hạn và giải quyết các lô trái phiếu có thể gặp bất lợi bởi các quy định mới.
Ông Nguyễn Quang Thuân (ảnh), CEO FiinGroup, khẳng định FiinRatings đánh giá thị trường sơ cấp phát hành trái phiếu DN sẽ chỉ tăng mạnh trở lại vào năm sau do thị trường cần thời gian để làm quen với các chính sách mới theo NĐ65 vừa ban hành. Hiện Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước đang tích cực có những thông tư, hướng dẫn cụ thể. Các chuyên gia của FiinRatings tin tưởng thị trường sẽ chứng kiến sự trở lại của hoạt động phát hành cũng như gia tăng số lượng DN tham gia kênh vốn này.
