Ngày 12-11, Quốc hội đã chất vấn và trả lời chất vấn nhóm lĩnh vực thông tin và truyền thông. Tại phiên chất vấn, các vấn đề liên quan đến hoạt động của ngành báo chí, nhất là trong giai đoạn bùng nổ về truyền thông trên mạng xã hội, quản lý hoạt động quảng cáo trên báo chí, môi trường mạng… được đại biểu (ĐB) quan tâm.
Ảnh: PHẠM THẮNG
Số lượng cơ quan báo chí tăng nhưng nguồn thu giảm
ĐB Tạ Thị Yên (đoàn Điện Biên) chỉ ra thực trạng hiện nay về sự cạnh tranh gay gắt giữa báo chí truyền thống và Internet. Trên mạng xã hội, tin xấu, tin giả tràn lan. Bên cạnh tăng cường chất lượng, đẩy mạnh số hóa báo chí thì bài toán kinh tế báo chí cần được tính toán để báo chí truyền thống có thể cạnh tranh và tồn tại.
Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho hay từ khi mạng xã hội xuất hiện, 80% quảng cáo trực tuyến đã chuyển về mạng xã hội nhưng các cơ quan báo chí ra đời rất nhiều. “Đến bây giờ là 880 cơ quan báo chí, số lượng tăng, nguồn thu giảm, vậy bây giờ ứng xử thế nào” - ông Hùng nói.
Và giải pháp, ông Hùng cho hay Thủ tướng đã ban hành chỉ thị về truyền thông chính sách, trong đó có yêu cầu các bộ, ngành, chính quyền địa phương các cấp phải có ngân sách hằng năm để chi cho truyền thông chính sách và dùng ngân sách để đặt hàng báo chí. Từ năm ngoái, chính quyền các cấp bắt đầu tăng ngân sách đặt hàng cho báo chí.
Tới đây khi sửa Luật Báo chí, theo ông Hùng, sẽ có một mục để nói về kinh tế báo chí, cho phép một số cơ quan báo chí lớn được kinh doanh về nội dung, kinh doanh xung quanh lĩnh vực truyền thông, kinh doanh để làm báo.
Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông cũng cho rằng nếu bây giờ báo chí cứ chạy theo mạng xã hội thì sẽ bị đứng ở phía sau. Cách để báo chí khác biệt với mạng xã hội là quay lại với những giá trị cốt lõi, dùng công nghệ số để lấy lại trận địa, tăng số lượng độc giả và từ đó quảng cáo sẽ tăng lên.
Đặc biệt, trong quy hoạch báo chí có một nội dung rất quan trọng là Nhà nước tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm cho sáu cơ quan báo chí chủ lực để trở thành sức mạnh truyền thông. “Trong sửa đổi Luật Báo chí sắp tới trình Quốc hội, cũng rất mong Quốc hội ủng hộ giao Chính phủ xây dựng một cơ chế đặc thù về kinh tế báo chí cho các cơ quan báo chí chủ lực” - Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông nói.
Sẽ giảm thuế cho các cơ quan báo chí
Phát biểu tranh luận với bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, ĐB Trần Thị Thanh Lam (đoàn Bến Tre) cho hay các thông tin xấu, độc, quảng cáo sai sự thật, quảng cáo giả trên không gian mạng đang ảnh hưởng rất lớn đến đời sống người dân. Vậy đâu là giải pháp để giải quyết dứt điểm tình trạng trên và liệu Bộ Thông tin và Truyền thông thời gian qua đã làm hết trách nhiệm về công tác này chưa?
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói rằng “hết trách nhiệm chưa thì tôi không dám nói nhưng chúng tôi cũng làm hết sức, từng ngày, từng giờ và chúng ta cũng có rất nhiều tiến triển”.
Chẳng hạn trước đây chúng ta đưa thông tin sai sự thật, quảng cáo sai thì có đưa cho các mạng xã hội họ cũng không gỡ. 10 việc họ thực hiện 1-2 việc nhưng bây giờ thực hiện rất nghiêm, trên 95%.
Hay trước đây họ chỉ gỡ nội dung sai phạm, còn người và tài khoản thực hiện có khi họ không xử lý. Bây giờ nếu tái phạm nhiều lần tài khoản đó sẽ bị hạ xuống hoặc cắt cả trang luôn. “Liệu rằng chúng ta có xử lý triệt để không? Câu trả lời là không. Vì cuộc sống luôn luôn thay đổi, liên tục thay đổi nên chúng ta quản lý phải theo sự phát triển đó… Quan trọng là chúng ta xác định được vấn đề sớm, nhận dạng và có giải pháp sớm, điều chỉnh thể chế sớm” - ông Hùng nói.
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay tới đây các cơ quan chức năng sẽ tăng cường đào tạo, tập huấn để đội ngũ những người làm báo theo kịp công nghệ hiện đại. Đồng thời, siết chặt hoạt động của báo chí, tạp chí theo đúng tôn chỉ mục đích, chức năng, nhiệm vụ được giao.
Riêng việc tăng cường cơ chế tài chính cho các cơ quan báo chí, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nói đã đề nghị với Quốc hội, sắp tới giảm thuế thu nhập đối với báo điện tử xuống còn 10% (hiện nay là 20%). “Giảm thuế để tạo điều kiện cho cơ quan báo chí hoạt động” - ông Phớc nói.•
Có những tin giả gây thiệt hại vốn hóa nhiều ngàn tỉ đồng
Giải trình, làm rõ một số vấn đề về tin giả, tin sai sự thật, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang nhận định: “Hậu quả của tin giả, tin sai sự thật là khôn lường, gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng, hiện đang trở thành mối đe dọa lớn đối với tình hình kinh tế - xã hội, thậm chí đe dọa trực tiếp đến chủ quyền quốc gia và an ninh toàn cầu”.
Sau khi chỉ ra những hành vi vi phạm pháp luật phổ biến trên mạng xã hội hiện nay, Đại tướng Lương Tam Quang khẳng định hệ lụy của tin giả ảnh hưởng tới phát triển kinh tế rất lớn, đặc biệt là đối với thị trường chứng khoán, tài chính, bất động sản. Có những thông tin giả gây thiệt hại vốn hóa nhiều ngàn tỉ đồng trên thị trường chứng khoán.
Về các giải pháp, bộ trưởng Bộ Công an cho rằng cần nắm tình hình, đấu tranh, xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm theo đúng quy định. Bên cạnh đó, cần có những quy định mang tính định lượng cụ thể để xác định xử lý vi phạm hành chính hay truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi đưa tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng.
“Việc xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác đến mức độ nào thì được coi là nghiêm trọng? Trong khi đó, chỉ cần thực hiện hành vi bịa đặt hoặc lan truyền những điều biết rõ là sai sự thật, xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của người khác đã đủ yếu tố cấu thành tội phạm” - ông Quang đặt vấn đề và cho biết Bộ Công an đang kiến nghị sửa đổi theo hướng không cần xem xét đến hậu quả vẫn có thể xử lý những vi phạm này.
