Cuộc bầu cử giữa kỳ Mỹ sẽ diễn ra trong chưa đầy năm tháng nữa. Xuyên suốt lịch sử Mỹ cho thấy quyền kiểm soát quốc hội nhiều khả năng sẽ thay đổi sau cuộc bầu cử này. Để bảo toàn được thế kiểm soát lưỡng viện như hiện tại, đảng Dân chủ và Tổng thống Joe Biden sẽ phải xử lý tốt rất nhiều thách thức cả trong lẫn ngoài, như kinh tế, bạo lực súng đạn, xung đột ở Ukraine. Liệu sẽ có bất ngờ gì trong đợt bầu cử giữa kỳ sắp tới?
Lạm phát cao
Một thách thức đối nội lớn của ông Biden và đảng Dân chủ là tình trạng lạm phát đang ở mức cao nhất trong 40 năm. Tờ Washington Post dẫn ý kiến nhiều cử tri rằng vấn đề này đang định hình suy nghĩ cũng như sự lựa chọn của họ cho cuộc bầu cử giữa kỳ năm nay.
Theo giới quan sát, sự thay đổi kết quả bầu cử giữa kỳ chủ yếu đến từ bộ phận cử tri đang dao động và cử tri độc lập. Vì vậy, giành được sự ủng hộ từ bộ phận cử tri này là nhiệm vụ quan trọng đối với ông Biden và đảng Dân chủ.
Theo kênh CNBC, hiện nhiều nghị sĩ Cộng hòa hy vọng đảng này có thể giành lại quyền kiểm soát quốc hội vào tháng 11 tới với “sự quản lý kinh tế yếu kém và chi tiêu phù phiếm của đảng Dân chủ, những người kiểm soát Nhà Trắng, Hạ viện và Thượng viện”. Đảng Cộng hòa chỉ trích luật cứu trợ COVID-19 trị giá 1.900 tỉ USD chính phủ ông Biden thông qua vào tháng 3-2021 là tốn kém và thiếu hợp lý.
Trong khi đó, Tổng thống Biden và đảng Dân chủ giải thích rằng giá cả leo thang và lạm phát là do sự kết hợp của việc chuỗi cung ứng bị quá tải, cuộc chiến ở Ukraine tình trạng thiếu lao động chưa từng có sau đại dịch và vẫn hy vọng sẽ vẫn giữ được quyền kiểm soát lưỡng viện sau đợt bầu cử giữa kỳ.
Hy vọng này có vẻ không chắc chắn khi thăm dò mới đây của Washington Post và hãng tin ABC News cho thấy chỉ 31% số người được hỏi tin ở khả năng giải quyết của đảng Dân chủ, trong khi số người đặt niềm tin ở đảng Cộng hòa tới 50%.
Theo tờ The Guardian, đảng Dân chủ cần thay đổi cách tiếp cận của mình. Thay vì tuyên bố tình trạng giá cả gia tăng chỉ là vấn đề tạm thời, đảng này cần thừa nhận thực tế và cố gắng đưa ra những cách giải quyết vấn đề lạm phát phù hợp, từ đó thu hút sự ủng hộ của cử tri.
Bạo lực súng đạn
Lưỡng đảng Mỹ vẫn đang chia rẽ sâu sắc về các biện pháp tăng kiểm soát súng để giảm bạo lực súng đạn, bất chấp hàng loạt vụ xả súng kinh hoàng tại các bang Oklahoma, Texas và New York… với thương vong rất lớn gây rúng động toàn nước Mỹ. Dù năm tháng nữa mới đến bầu cử giữa kỳ song chắc chắn tình trạng xả súng hàng loạt sẽ tác động đến sự lựa chọn của cử tri.
Hiện chiến dịch tranh cử của các ứng cử viên trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm nay vẫn diễn ra theo một kịch bản quen thuộc: Đảng Dân chủ một lần nữa kêu gọi thắt chặt luật kiểm soát súng, trong khi đảng Cộng hòa vẫn tiếp tục ủng hộ quyền sở hữu súng của người dân.
 |
Hạ nghị sĩ Cộng hòa Micheal Guest đến bỏ phiếu tại kỳ bầu cử sơ bộ ở bang Mississippi ngày 7-6. Ảnh: COLUMBUS TELEGRAM.COM |
Có vẻ vấn đề này sẽ phần nào mang lại lợi thế cho đảng Dân chủ. Theo hãng tin VOX, thăm dò cho thấy hơn 81% người được khảo sát ủng hộ quan điểm của đảng Dân chủ, chỉ 20% ủng hộ quan điển của đảng Cộng hòa. Khoảng 53% người dân Mỹ ủng hộ “một bộ luật kiểm soát súng nghiêm ngặt hơn”, đa số người dân Mỹ ủng hộ có thêm hình thức tăng cường kiểm soát súng.
Xung đột Nga - Ukraine
Một trong những sự kiện quốc tế được đánh giá có khả năng tác động đến kết quả bầu cử giữa kỳ Mỹ là cuộc xung đột Nga - Ukraine. Thăm dò của trang web Navigator Research cho thấy khoảng 80% cử tri nói họ theo dõi thường xuyên tin tức từ Ukraine, riêng 37% nói rằng họ theo dõi “rất chặt chẽ”.
Khả năng sự kiện này sẽ có lợi cho Tổng thống Biden và đảng Dân chủ. Tờ Los Angeles Times dẫn một số kết quả thăm dò cho thấy sự ủng hộ đang tăng trong đánh giá của cử tri về cách xử lý của Tổng thống Biden và đảng Dân chủ đối với vấn đề xung đột Nga - Ukraine. Thăm dò trên tờ Politico cho thấy 42%-46% cử tri Mỹ ủng hộ cách phản ứng của chính phủ Tổng thống Biden đối với cuộc khủng hoảng ở Ukraine.
Bên cạnh đó, xung đột Nga - Ukraine cũng mang lại cho đảng Dân chủ ít nhất một lý do có thể dùng để giải thích cho một trong những vấn đề quan trọng trong nước, là lạm phát. Các quan chức Nhà Trắng đổ lỗi cho Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc giá xăng dầu tăng cao, gắn nhãn đó là “sự tăng giá của ông Putin”. Cho đến nay, thông điệp này đã nhận được sự ủng hộ đáng kể từ các cử tri. Một cuộc thăm dò do công ty marketing YouGov công bố cho thấy người dân Mỹ đang đổ lỗi cho ông Putin chứ không phải ông Biden về việc giá cả tăng.•
Bầu cử sơ bộ cho thấy ứng viên ủng hộ ông Trump thắng thế
Nhiệm kỳ hạ nghị sĩ là hai năm, nhiệm kỳ thượng nghị sĩ là sáu năm. Bầu cử giữa kỳ Mỹ bầu lại toàn bộ hạ nghị sĩ (435 ghế) và bầu lại 1/3 thượng nghị sĩ (33 hoặc 34/100 ghế) và bầu bổ khuyết thượng nghị sĩ để hoàn thành nhiệm kỳ còn lại (hai năm hoặc bốn năm). Bên cạnh đó, 34/50 bang sẽ bầu thống đốc nhiệm kỳ bốn năm. Riêng bang Vermont và bang New Hampshire bầu thống đốc nhiệm kỳ hai năm (tức sẽ bầu vào đợt bầu cử tổng thống và bầu cử giữa kỳ).
Hiện các bang ở Mỹ đều đã tổ chức bầu cử sơ bộ để chọn ứng viên tham gia tranh cử trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11 tới. Kết quả các cuộc bầu cử sơ bộ cho thấy cựu Tổng thống Donald Trump tiếp tục là một nhân vật quan trọng của đảng Cộng hòa, ngay cả khi các cuộc điều tra về trách nhiệm của ông trong cuộc bạo loạn ở điện Capitol ngày 6-1-2021 vẫn đang diễn ra.
Theo hãng tin Reuters, trong ngày bầu cử sơ bộ hôm 14-6 ở bang Nevada (một bang chiến trường chủ chốt trong bầu cử Mỹ), cử tri đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu lựa chọn một số ứng viên bảo thủ từng ủng hộ các cáo buộc gian lận bầu cử mà ông Trump đưa ra. Trong khi đó, tại bang South Carolina, một ứng viên từng chọc giận ông Trump đã phải nhận thất bại. Còn tại bang Texas, một nghị sĩ ủng hộ ông Trump tiếp tục giữ được ghế.
