Đợt dịch COVID-19 vừa qua, cả gia đình tôi có tiêm vaccine AstraZeneca. Tôi mới nghe nói vaccine này có tác dụng phụ gây đông máu, nguy cơ gây đột quỵ. Xin bác sĩ cho biết gia đình tôi có nên xét nghiệm D-dimer để tìm ra cục máu đông nhằm phòng ngừa đột quỵ không ạ? (Hải Long, 43 tuổi, ngụ An Giang).
Trả lời
Tình trạng xuất hiện cục máu đông là một sự cố bất lợi hiếm gặp sau khi tiêm vaccine COVID-19, phần lớn xảy ra trong 28 ngày sau tiêm. Một số ít trường hợp xảy ra sau 42 ngày.
Tình trạng này đã từng được ghi nhận từ nhiều nguồn dữ liệu và đều có tỉ lệ rất thấp. Đã có khuyến cáo thận trọng khi sử dụng vaccine và nếu sau tiêm chủng có xuất hiện cục máu đông thì sẽ không chỉ định tiêm chủng cho những lần tiếp theo.
Tỉ lệ đông máu sau tiêm vaccine AstraZeneca ở người trẻ cao hơn so với người lớn tuổi, đặc biệt lứa tuổi 20-29.
Sau tiêm vaccine AstraZeneca, tỉ lệ đông máu dường như ít xảy ra ở người trên 60 tuổi, chỉ khoảng 0,2/1 triệu liều tiêm đầu.
Biến chứng đông máu sau tiêm vaccine AstraZeneca phụ thuộc vào yếu tố di truyền, bệnh nền, lối sống, thuốc đang dùng...
Không chỉ sau tiêm chủng, tình trạng xuất hiện cục máu đông có thể gặp ở nhiều tình huống lâm sàng khác. Cụ thể, bệnh COVID-19 cũng gây rối loạn đông máu nặng, xuất hiện những cục máu đông. Biến chứng thuyên tắc phổi nặng khi đi máy bay đường dài (trên 12 giờ) cũng có thể xảy ra với tỉ lệ 5/1.000.000 người ngồi máy bay.
Nếu cơ địa dị ứng với vaccine AstraZeneca thì hiện tượng này thường xảy ra trong vòng 1-2 tháng sau khi tiêm vaccine, không phải mãi đến tận sau này mới xảy ra.
Vì thế, bạn không cần thiết phải xét nghiệm D-dimer để tìm ra cục máu đông chỉ vì nghe thông tin về tác dụng phụ gây đông máu của vaccine ngừa COVID-19 AstraZeneca
Xét nghiệm D-dimer chỉ được bác sĩ chỉ định đối với những người có nguy cơ. Với người đã tiêm vaccine AstraZeneca thời gian dài trước đây, hầu như bây giờ không còn các nguy cơ gây cục máu đông do vaccine.
PGS-TS-BS Đỗ Văn Dũng, nguyên Trưởng khoa Y tế công cộng Trường ĐH Y dược TP.HCM
