Ngày 1-7, chỉ một ngày sau khi tuyên bố nhậm chức, Tổng thống Duterte thân hành đến một khu ổ chuột Manila, hô hào người dân ra tay giết các con nghiện ma túy, chính thức tuyên bố bắt đầu chiến dịch truy quét tội phạm ma túy trên cả nước.
Hai tháng sau, gần 2.000 con buôn và con nghiện ma túy thiệt mạng trong chiến dịch truy quét tội phạm ma túy của Tổng thống Duterte, số liệu do Trưởng Cảnh sát quốc gia Philippines Ronald dela Rosa công bố trong cuộc điều trần trước Thượng viện đầu tuần này. 756 người trong số này bị cảnh sát bắn chết vì có hành vi chống cự, hơn 1.000 trường hợp đang được điều tra. Số người bị giết không ngừng tăng.
Trình bày thông điệp nhà nước hồi tháng trước, Tổng thống Duterte xác định ma túy đang hủy hoại đất nước Philippines và tuyên bố sẽ không nhượng bộ bất cứ áp lực nào với cuộc chiến truy quét tội phạm ma túy “nhân quyền không thể được sử dụng như một tấm khiên hay một cái cớ để hủy hoại đất nước”.
Dân Philippines vẫn ủng hộ chiến dịch truy quét ma túy của Tổng thống Duterte dù số người chết quá cao. Ảnh: GETTY IMAFES
Đối mặt với sự chỉ trích giết người bừa bãi không qua xét xử của các nhà nhân quyền, các tổ chức quốc tế, cả trong nội bộ quan chức chính phủ, Tổng thống Duterte không nao núng, thậm chí còn đe dọa sẽ ban hành thiết quân luật nếu Tòa án Tối cao can thiệp vào chiến dịch này.
Ông chỉ trích đại sứ Mỹ tại Philippines Philip Goldberg, đe dọa rút tư cách thành viên LHQ khi các cá nhân, tổ chức này động đến chiến dịch truy quét ma túy. Cao hơn cả, ông Duterte tuyên bố sẵn sàng đối mặt với khả năng bị truy tố trong cuộc chiến này, chứ không chịu từ bỏ.
Kết quả thăm dò độc lập thực hiện đầu tháng 7 cho thấy Tổng thống Duterte được 91% dân Philippines ủng hộ. Từ đó đến lúc này chưa có cuộc thăm dò mới.
Tuy nhiên báo New York Times (Mỹ) dẫn lời Tiến sĩ xã hội học Jayeel Cornelio, Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Phát triển thuộc Đại học Ateneo de Manila (Philippines) nhận định, nếu thời điểm này có một cuộc thăm dò thì tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Duterte sẽ không khác bao nhiêu so với cuộc thăm dò trước.
Vì theo Tiến sĩ Jayeel Cornelio, không có nhiều người dân từ bỏ ủng hộ Tổng thống Duterte vì tính bạo lực của chiến dịch truy quét ma túy này, vì họ vốn đã chọn tin tưởng và ủng hộ lời hứa truy quét tội phạm của ông lúc ông còn tranh cử tổng thống. Theo ông, với phần lớn người dân Philippines, những cái chết trong chiến dịch truy quét ma túy đều đáng tội chết.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch kinh tế Ernesto Pernia cho rằng việc giết chóc này “có thể là một tội ác cần thiết để theo đuổi điều tốt đẹp hơn”. Đây cũng là tinh thần chung làn sóng bình luận trên mạng xã hội của rất nhiều người dân Philippines ủng hộ Tổng thống Duterte và chiến dịch truy quét tội phạm ma túy.
“Việc giết chóc này là điều chấp nhận được để xã hội chúng ta trong sạch hơn, ít đi tội phạm và bọn buôn lậu cũng như người nghiện ma túy.” New York Times dẫn nhận định của một thanh niên 25 tuổi tên Rex Alisoso làm nghề giặt là ở Manila.
Theo anh, người dân Philippines không lấy gì làm sốc trước những gì diễn ra vì họ đã chọn bỏ phiếu cho Tổng thống Duterte vì tin tưởng cách làm việc của ông, cũng như đã quen thuộc với cách ăn nói nóng nảy và có phần bạt mạng của ông.
Cô Kim Labasan, chủ một cửa hàng ở Manila cho biết cô không ủng hộ cách nói năng gay gắt cũng như quyết định an táng nhà độc tài Ferdinand Marcos như một anh hùng dân tộc của Tổng thống Duterte. Tuy nhiên riêng về chiến dịch truy quét tội phạm ma túy đang diễn ra thì cô hoàn toàn ủng hộ, vì bản thân và gia đình cô đã và đang chịu đựng sự hoành hành của ma túy. Những con nghiện ma túy ở khu vực cô sống như đã bị ma túy “đầu độc não”, nhà gia đình cô từng bị các con nghiện vào cướp tiền mua ma túy.
