Đề xuất bỏ giá cơ sở xăng dầu, dân sẽ hưởng lợi?

Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (VINPA) vừa có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ báo cáo các vướng mắc, khó khăn liên quan đến Nghị định 83/2014 về kinh doanh xăng dầu.

VINPA cho rằng, sau gần 5 năm thực hiện, Nghị định 83 đã bộc lộ những bất cập cần được xem xét, nhất là trong bối cảnh điều hành xăng dầu thời gian gần đây.

Theo đó, Nghị định 83 quy định, tần suất điều chỉnh giá xăng dầu hiện nay là 15 ngày. Với quy định này, giá bán lẻ trong nước sẽ khó có thể bắt kịp những biến động của giá xăng dầu thế giới trong bối cảnh những yếu tố tác động lên giá dầu như kinh tế, địa chính trị, tôn giáo liên tục diễn biến phức tạp và khó lường như hiện nay.

Do đó, Hiệp hội đề xuất rút ngắn tần suất điều chỉnh giá xăng dầu xuống còn 10 ngày để giá bán lẻ trong nước ngày càng tiệm cận với giá thế giới, tránh độ trễ trong việc điều chỉnh giá.

Đáng chú ý, trong văn bản của mình, VINPA cũng đề xuất cơ quan chức năng cần xem xét bỏ giá cơ sở, không dùng giá cơ sở làm căn cứ để điều chỉnh giá bán lẻ như hiện nay mà chỉ là tiêu chí để doanh nghiệp tham khảo trước khi quyết định giá bán lẻ.

“Việc để doanh nghiệp được quyền tự quyết định giá không chỉ đúng với bản chất của nền kinh tế thị trường mà còn mang đến nhiều lợi ích cho người tiêu dùng. Các doanh nghiệp được chủ động về giá sẽ tạo ra sự cạnh tranh về giá trên thị trường (sẽ có giá bán khác nhau giữa các thương nhân) và chất lượng dịch vụ để thu hút người tiêu dùng”- VINPA nêu quan điểm.

Từ đó, đại diện các doanh nghiệp xăng dầu kiến nghị Bộ Tài chính cần sửa đổi các văn bản hướng dẫn thi hành Luật giá 2012, nên để các doanh nghiệp đăng ký và quyết định giá, Bộ Tài chính có thể hậu kiểm.

Ngoài ra, các doanh nghiệp xăng dầu cũng kiến nghị bỏ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu để lĩnh vực kinh doanh xăng dầu hoạt động theo cơ chế thị trường, giá xăng dầu trong nước diễn biến theo xu hương chung của giá thế giới.

Theo các doanh nghiệp, việc trích lập Quỹ Bình ổn giá xăng dầu khiến người tiêu dùng chịu thiệt thòi hơn được lợi vì bản chất là người tiêu dùng đang ứng trước cho Quỹ. Bên cạnh đó, việc sử dụng Quỹ Bình ổn giá mang đậm tính can thiệp hành chính nên làm méo mó giá cả thị trường xăng dầu.

Do đó, VINPA cho rằng, khi bỏ Quỹ bình ổn, tính minh bạch công khai trong điều hành giá sẽ tốt hơn, tạo cơ hội bình đẳng trong hệ thống các doanh nghiệp đầu mối.    

Trên thực tế, việc đề xuất điều chỉnh các yếu tố trên trong điều hành xăng dầu đã được các chuyên gia và các doanh nghiệp kiến nghị từ lâu. Trao đổi với PLO, PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) cho rằng, điều hành xăng dầu ở Việt Nam hiện nay vẫn cần có Quỹ bình ổn giá để tránh những cú sốc khi giá xăng dầu thế giới tăng cao.

Tuy vậy, việc sử dụng Quỹ ra sao cần được nhà điều hành, tính toán hợp lý và không lạm dụng quá nhiều Quỹ và xem nó như “chiếc đũa thần”. Đặc biệt, không chỉ người tiêu dùng mà Nhà nước và doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cần tham gia quỹ.

Về tần suất điều chỉnh giá, ông Long đồng tình quan điểm đưa tần suất điều chỉnh về 10 ngày thay vì 15 ngày như hiện nay để bảo đảm giá trong nước sát với giá thế giới hơn.

Tuy vậy, một số chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, Quỹ bình ổn giá xăng dầu nên được xem xét lại. Ông Bùi Ngọc Bảo, Phó chủ tịch VINPA, nguyên Chủ tịch Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cho rằng, cách trích lập Quỹ bình ổn xăng dầu trong thời gian vừa qua đang có vấn đề.

Theo ông Bảo, quỹ đang bị lạm chi và chưa bao giờ có trong điều hành xăng dầu trước đây. “Việc dùng quỹ bình ổn kéo dài tạo rủi ro cho các doanh nghiệp. Chính sách sử dụng, trích lập quỹ cũng cần xem xét lại” - Ông Bảo nói.