Đề xuất chỉ nên có 2 loại nhà ở xã hội

Nhiều chuyên gia đề xuất dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) chỉ nên quy định hai loại nhà ở xã hội (Nịnh hai loại nhà ở xã hội (NƠXH) gồm NƠXH cho thuê và NƠXH bán trả góp dài hạn để vừa đáp ứng nhu cầu sở hữu nhà ở, an cư lạc nghiệp, vừa đáp ứng nhu cầu thuê nhà.

NƠXH phải đồng đều cả bán và cho thuê

Luật Nhà ở 2005 chỉ quy định hai loại NƠXH gồm NƠXH cho thuê và NƠXH thuê mua. Thế nhưng kể từ năm 2010 đến nay thì Nghị định 71/2010, Luật Nhà ở 2014 và dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đều quy định ba loại gồm NƠXH cho thuê, NƠXH cho thuê mua và NƠXH để bán.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), cho biết hiệp hội đề xuất chỉ nên quy định hai loại NƠXH gồm NƠXH cho thuê và NƠXH bán trả góp dài hạn.

Lý do, quy định NƠXH để bán kiểu mua đứt, bán đoạn, bán NƠXH để thu tiền ngay là không phù hợp với chính sách tạo điều kiện cho người thu nhập thấp được hỗ trợ tín dụng để tạo lập nhà ở, trả góp trong dài hạn.

“Khái niệm NƠXH cho thuê mua vừa khó hiểu vừa không phản ánh đúng phương thức NƠXH bán trả góp dài hạn” - ông Châu chia sẻ.

Hơn nữa, HoREA cho rằng quy định hiện nay thì ngân sách nhà nước đầu tư xây dựng cả ba loại NƠXH là không phù hợp với Luật Đầu tư công và Luật Ngân sách nhà nước. Cụ thể, việc bổ sung thêm loại NƠXH để cho thuê mua do Nhà nước đầu tư bằng ngân sách là không phù hợp với Luật Đầu tư công và Luật Ngân sách nhà nước.

Một dự án nhà ở xã hội tại huyện Bình Chánh, TP.HCM. Ảnh: M.LONG

Do đó, đại diện HoREA kiến nghị ngân sách nhà nước chỉ nên đầu tư NƠXH để cho thuê do khả năng ngân sách nhà nước có hạn. HoREA cũng đề nghị ngân sách nhà nước không đầu tư NƠXH bán trả góp dài hạn và NƠXH để bán mà nên để cho doanh nghiệp tư nhân lựa chọn thực hiện dự án để bán trả góp dài hạn hoặc cho thuê.

Ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty Lê Thành, cho biết bên cạnh nhu cầu mua trả góp dài hạn nhà ở thì còn rất nhiều người lao động có thu nhập thấp dù cố gắng cũng không thể đủ tiền mua một căn hộ NƠXH. Vì vậy, vài năm trước, công ty của ông Nghĩa đã đưa ra thị trường loại hình căn hộ cho thuê với thời hạn thuê lên đến 49 năm, diện tích nhỏ (khoảng 35 m²), giá khoảng 350-400 triệu đồng/căn. Kinh nghiệm nhiều nước cho thấy chính sách NƠXH đều hướng tới mục tiêu quan trọng nhất là tạo nơi ở cho người dân, do đó họ phát triển rất tốt loại hình NƠXH cho thuê.

Ngăn chặn trục lợi chính sách NƠXH

Bên cạnh quy định rõ ràng và chính sách tạo thuận lợi về thủ tục pháp lý thì nhiều chuyên gia cho rằng cần quản lý chặt chẽ không để xảy ra trục lợi chính sách NƠXH như tình trạng người giàu tranh suất mua NƠXH hoặc có người giàu là chủ sở hữu căn hộ NƠXH.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên theo ông Lê Hoàng Châu là tiêu chí về điều kiện các đối tượng hưởng chính sách NƠXH chưa chặt chẽ, chưa sát với thực tế cuộc sống và có thể “lách” được.

“Như một người nào đó muốn lách thì không khó khi để cho người thân đứng tên sở hữu nhà. Như vậy, họ vẫn chứng minh được mình chưa có nhà ở. Hay lỗ hổng điều kiện về thu nhập không thuộc diện nộp thuế thu nhập cá nhân mới được mua, thuê mua NƠXH; trên thực tế, nhiều người làm thêm nghề tay trái thu nhập cao, thậm chí cao hơn nhiều lần so với thu nhập chính. Vì vậy, cần bổ sung điều kiện về thu nhập còn bao gồm các khoản thu nhập khác không phải là tiền công, tiền lương” - ông Châu góp ý.

Đối với trường hợp thuê NƠXH để khuyến khích dịch chuyển lực lượng lao động và thu hút nhân tài thì đại diện HoREA cho rằng nên nới rộng điều kiện.

Luật sư Trần Xoa, chuyên gia thuế, cho rằng để ngăn chặn người giàu không tranh mua, thuê suất NƠXH thì cần quản lý chặt chẽ về thu nhập cá nhân, giao dịch mua bán nhà đất. Hiện nay hạ tầng công nghệ thông tin đã có, CCCD tích hợp, hóa đơn điện tử… thì các cơ quan quản lý có thể liên kết thông tin để quản lý chặt chẽ.

“Bên cạnh đó, theo tôi, cần phải có quy định chế tài xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm như chủ đầu tư bán NƠXH sai đối tượng hoặc người giàu kê khai gian lận để mua, thuê suất NƠXH. Cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, xử lý phạt nặng bằng tiền, thu hồi NƠXH để răn đe cá nhân, tổ chức có ý định gian lận trục lợi” - ông Xoa góp ý.

MINH LONG