Tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9/2023 vừa diễn ra vào chiều qua, 30-9, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú cho biết: "Tính đến ngày 30-9, huy động vốn tăng khoảng 5,9% so với cuối năm 2022, tổng vốn huy động của các ngân hàng thương mại đạt khoảng 12,9 triệu tỉ đồng, cùng thời điểm năm ngoái huy động đạt khoảng 7,68%".
Thanh khoản hệ thống đang dư thừa
Về cho vay, tính đến ngày 21-9, tín dụng tăng 5,91%. Đến hết tháng 9 ước tăng khoảng 6,1-6,2% so với cuối năm 2022 (tổng dư nợ của nền kinh tế khoảng 12,63 triệu tỉ đồng). Tín dụng tăng nhưng chậm hơn năm ngoái, do những nguyên nhân khách quan, tác động từ bên ngoài cũng như khó khăn của doanh nghiệp trong nước.
Trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước định hướng tín dụng năm 2023 tăng khoảng 14%. Nhưng sau 9 tháng, tín dụng toàn nền kinh tế mới chỉ đạt khoảng 6%, tức là dư địa tăng trưởng tín dụng vẫn còn 8% nữa, tương đương hơn 950.000 tỉ đồng đang chờ để được “bơm” vào nền kinh tế trong 3 tháng cuối năm. Điều này đồng nghĩa với việc thanh khoản dư thừa lớn trên toàn hệ thống.
Trong báo cáo mới đây do Công ty cổ phần Chứng khoán BSC công bố cho biết hiện tại thanh khoản hệ thống đang dư thừa. Điều nay thể hiện ở số dư citad tại hệ thống đã lên gần 400.000 tỉ đồng, trong khi dự trữ bắt buộc chỉ ở mức khoảng 280.000 tỉ đồng.
Hiện mức giảm trung bình đối với các khoản cho vay mới khoảng 1-1,5%. Nhìn lại 9 tháng qua cho thấy điều hành chính sách tiền tệ trong bối cảnh khó khăn nhưng đã rất quyết liệt, có thể nói rằng chính sách tiền tệ đã nới lỏng ngay từ đầu năm.
Mức lãi suất đã giảm, hiện nay mức lãi suất cho vay bình quân với khoản cho vay ngắn hạn dao động từ 5,5-7%/năm, cho vay trung dài hạn từ 8,5-10%/năm (đây là lãi suất cho những khoản vay mới), còn lãi suất của những khoản vay nợ trước đây chưa đến kỳ trả nợ thì có độ trễ do trước đây ngân hàng thương mại huy động lãi suất cao.
Ngân hàng không thể “đơn thương độc mã”
Liên quan đến vấn đề tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng cho doanh nghiệp, Phó Thống đốc khẳng định: "Việc mở rộng tín dụng đã được NHNN đặt ra ngay từ đầu năm với nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt. “Bởi nếu không đẩy mạnh tăng cường nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp để doanh nghiệp khó khăn, đóng cửa, giải thể, làm sao có sức mạnh khôi phục được nền kinh tế sau 2 năm đại dịch cộng với tác động kép từ tình hình thế giới và trong nước”.
Ngay từ đầu năm, ngành ngân hàng đã tạo thanh khoản, tạo dư địa cho các tổ chức tín dụng, không còn chuyện ngân hàng thiếu room tín dụng, đảm bảo việc cung ứng vốn cho nền kinh tế. NHNN cũng sử dụng các công cụ tạo nguồn lực có tính chất giả rẻ để ngân hàng thương mại có điều kiện hạ lãi suất đầu vào cho doanh nghiệp.
Về điều hành lãi suất, NHNN đã liên tục điều chỉnh giảm 4 lần các mức lãi suất điều hành với mức giảm 0,5-2,0%/năm, trong bối cảnh lãi suất thế giới tiếp tục tăng và neo ở mức cao. NHNN liên tục yêu cầu các ngân hàng thương mại hạ lãi suất cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp – và đến nhiều ngân hàng đã liên tục hạ lãi suất.
Phó Thống đốc cho biết thêm: Theo thông lệ, tín dụng sẽ tăng nhanh trong những tháng cuối năm. Do đó, ngành ngân hàng sẽ thực hiện các biện pháp quyết liệt cùng sự đồng hành của các địa phương, tạo điều kiện để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp vươn lên trong bối cảnh kinh tế khó khăn. Ngân hàng và doanh nghiệp có mối quan hệ cộng sinh. Nếu doanh nghiệp khó khăn, phải đóng cửa, giải thể thì ngân hàng cũng bị ảnh hưởng, nền kinh tế cũng không thể hồi phục được sau hai năm đại dịch và chịu những tác động kép từ tình hình thế giới và trong nước.
Tuy nhiên, ông Đào Minh Tú cũng lưu ý: “Việc tiếp cận tín dụng cần nhìn nhận, đánh giá từ nhiều phía. Ngành Ngân hàng đã rất quyết liệt, thực hiện nhiều biện pháp trong cơ chế chính sách, chỉ đạo điều hành. Thời gian tới tiếp tục cần sự đồng hành của các Bộ, ngành, địa phương và sự vươn lên của chính các doanh nghiệp”.
