Ông Erdem, thuộc phe đối lập Đảng Nhân dân Cộng hòa, đưa vấn đề trên trước Quốc hội để thảo luận công khai hồi tuần trước. Trong bản báo cáo có nhắc tới nhiều bằng chứng trích từ một vụ án hình sự bị kết thúc một cách đột ngột. Ông cáo buộc chính quyền Ankara đã thất bại trong việc lần ra các đầu mối buôn hóa chất tại Thổ Nhĩ Kỳ đã đưa nguyên liệu chế tạo sarin cho phe khủng bố.
"Trong bản cáo trạng này có các dữ liệu cho thấy các chất hóa học dùng làm vũ khí được đưa vào Thổ Nhĩ Kỳ và được pha chế trong các trại lính của IS tại Syria, mà vào lúc đó còn thuộc nhánh Al-Qaeda của Iraq" - Erdem nói.
Chính quyền Syria từng bị cáo buộc sử dụng khí độc sarin vào năm 2013
Khí độc sarin là vũ khí hóa học từng được sử dụng trong một cuộc tấn công Ghouta và một số vùng phụ cận gần thủ đô Damascus hồi 2013. Vụ tấn công được quy cho chính quyền Syria. Sau đó, chính quyền Syria đã đồng ý giải trừ tất cả vũ khí hóa học theo một thỏa thuận được Liên Hiệp Quốc làm trung gian trước nguy cơ bị Mỹ can thiệp quân sự.
Trong phiên điều trần hôm 10-12 vừa qua, Erdem công bố một bản sao của vụ án hình sự số 2013/123 được thông qua bởi Văn phòng Công tố TP Adana ở miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ. Cuộc điều tra cho thấy nhiều công dân Thổ Nhĩ Kỳ tham gia các cuộc đàm phán với IS về việc cung ứng sarin. Các bằng chứng bao gồm cuộc ghi âm điện thoại của một chiến binh Al-Qaeda, Hayyam Kasap, hỏi mua sarin.
Khí độc sarin là vũ khí hóa học từng được sử dụng trong một cuộc tấn công Ghouta và một số vùng phụ cận gần thủ đô Damascus hồi 2013
"Mọi việc đều đã được phát hiện. Trong những đoạn ghi âm có nói rằng "đừng lo về chuyện ở biên giới, chúng tôi sẽ giải quyết" và có dấu hiệu dính líu của bộ máy quan liêu ở đây" - Erdem cho biết. Đã có một vụ bố ráp xảy ra với 13 nghi phạm bị bắt giữ. Tuy nhiên, chỉ một tuần sau đó, vụ án được khép lại một cách đột ngột và tất cả nghi phạm đều rời Thổ Nhĩ Kỳ đến Syria, theo các bằng chứng trong cáo trạng.
"Về các lô vận chuyển, công tố viên Cộng hòa của Adana, Mehmet Arıkan, đã mở một chiến dịch truy quét và các đối tượng liên quan đã bị bắt giữ. Nhưng có vẻ rằng ông Arıkan không phải là người thuộc bộ máy quan liêu hiện hành. Một tuần sau đó, một công tố viên khác được đưa lên thay thế, bác bỏ các cáo trạng trước đó và thả tất cả những người bị bắt. Những người này sau đó cũng rời Thổ Nhĩ Kỳ đi Syria".
Đại biểu Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ - ông Eren Erdem tiết lộ báo cáo về các nghi can vận chuyển nguyên liệu chế tạo sarin từ Thổ Nhĩ Kỳ sang Syria.
"Trong các bản ghi âm, các thông tin về cách vận chuyển, cách chuẩn bị, vật liệu, nguồn gốc đều được nêu rõ. Thậm chí cả thông tin về các xe chuyên chở và ngày tháng, vân vân, từ A đến Z. Dù vậy, tất cả các nghi phạm đều được thả. Và các lô hàng đã được chuyển đi êm thấm, bởi không có ai hành động để dừng nguồn cung từ Thổ Nhĩ Kỳ. Có lẽ các cuộc tấn công bằng khí sarin tại Syria cũng bắt nguồn tất cả từ đây" - Erdem nói.
Ông còn cho rằng có bằng chứng cáo buộc Tập đoàn Công nghiệp Cơ khí và Hóa học Thổ Nhĩ Kỳ có liên quan và có những bản báo cáo không chính thức cho thấy chính quyền đã có những nỗ lực che đậy vụ việc, mà trong đó có liên quan đến Bộ trưởng Tư pháp Bekir Bozdag. Có những bằng chứng cho thấy Bozdag nắm tình hình về việc người Hồi giáo sử dụng sarin bằng cách lấy tin thông qua các nhà sản xuất hóa chất.
Các điều tra viên tiến hành kiểm tra đất của một số vùng tại Syria có chứa dấu vết khí độc sarin hay không (Ảnh: AP)
Erdem nói: "Khi đọc cáo trạng, tôi nhận thấy mối liên hệ rất rõ ràng giữa Tập đoàn Công nghiệp Cơ khí và Hóa học Thổ Nhĩ Kỳ và những cá nhân này, nhờ vậy mà việc qua biên giới không phải là việc khó khăn. Trong các đoạn ghi âm, Hayyam Kasap nhắc nhiều tới khí sarin, rằng các nhà xưởng đã sẵn sàng để sản xuất và các nguyên liệu đang nằm trong các xe tải đáng ra chỉ chở soda."
Erdem cho rằng ông cảm thấy bị đe dọa khi trực tiếp đối đầu với bộ trưởng Tư pháp. Theo ông, Bozdag chỉ bác bỏ một phần cáo buộc khi bị nói đã cố gắng thu thập thông tin trước về các cuộc trao đổi. Erdem cũng cáo buộc phương Tây lợi dụng tình hình để các buộc chính quyền Bashar Assad cho các cuộc tấn công bằng sarin hồi 2013 nhằm tạo tiền đề cho cuộc đổ bộ quân sự của Mỹ vào Syria. Nếu dựa vào các bằng chứng của vụ Adana thì thủ phạm chính là IS, theo vị đại biểu Quốc hội.
Eren Erdem trả lời phỏng vấn của hãng tin RT
"Hãy nhớ về vụ Ghouta. Đã có những khẳng định về việc quân chính phủ đứng đằng sau nó. Cuộc tấn công này xảy ra chỉ vài ngày trước vụ sarin ở Thổ Nhĩ Kỳ. Khả năng lớn là cuộc tấn công có sử dụng những nguyên liệu nhập từ Thổ Nhĩ Kỳ trước đó. Người ta nói rằng quân chính phủ gây ra các cuộc tấn công nhưng theo bản cáo trạng này thì đó là IS. Thanh sát viên Liên Hiệp Quốc đã đến hiện trường nhưng không tìm được bất kỳ bằng chứng nào. Nhưng trong các trạng này, chúng tôi đã tìm thấy bằng chứng đó. Chúng tôi biết ai đã sử dụng sarin. Chính phủ chúng tôi cũng biết điều náy."
Đồng thời, ông Erdem cũng lên án phương Tây, đặc biệt là châu Âu trong việc cung cấp các nguyên liệu cơ bản để tạo ra các vũ khí hóa học nguy hiểm như vậy. "Tất cả nguyên liệu cơ bản đều được lấy từ châu Âu. Các nguồn cung phương Tây cần phải tự vấn khi tham gia các trao đổi như vậy. Phương Tây dư biết rằng ai tổ chức các cuộc tấn công bằng sarin tại Syria. Họ biết các cá nhân nào làm cho tổ chức nào. Họ biết người nào làm cho Al-Qaeda. Tôi nghĩ phương Tây đang tỏ ra đạo đức giả trước tình hình hiện nay" - ông Erdem kết luận.
