Việc nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) sẽ là bước ngoặt quan trọng cho giai đoạn phát triển mới của TTCK Việt Nam, góp phần tăng quy mô, nâng cao hiệu quả huy động và sử dụng vốn, thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước.
Đây là nhận định của TS. Nguyễn Như Quỳnh - Viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách Tài chính (Bộ Tài chính) tại Hội thảo Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam, do Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng thế giới (WB) tổ chức ngày 16-4.
Thu hút hàng chục tỷ USD
TS. Nguyễn Như Quỳnh cho biết, TTCK là kênh huy động vốn quan trọng cho nền kinh tế. Tính đến ngày 12-4, chỉ số VN-Index đạt 1.276,6 điểm, tăng 13% so với cuối năm 2023. Vốn hóa của thị trường cổ phiếu đạt 6,8 triệu tỷ đồng, tăng 13,8% so với cuối năm 2023, tương đương với 66,1% GDP ước tính của năm 2023.
Hiện nay, Việt Nam được 2 tổ chức quốc tế MSCI và FTSE Russell phân loại là thị trường cận biên và được đưa vào chỉ số thị trường cận biên. Đến nay, TTCK Việt Nam chiếm tỉ trọng lớn nhất trong rổ chỉ số thị trường cận biên (khoảng 30% tổng tài sản quản lý).
“Theo ước tính của WB, trong trường hợp nếu MSCI và FTSE Russell nâng hạng TTCK Việt Nam lên thị trường mới nổi thì có khả năng thu hút khoảng 25 tỷ USD vốn đầu tư mới từ các nhà đầu tư quốc tế vào thị trường Việt Nam cho tới năm 2030”, TS. Quỳnh cho biết.
Cần lường trước biến động
Tuy nhiên, theo ông Quỳnh việc nâng hạng TTCK cũng có thể có tác động tiêu cực đến thị trường. TTCK có thể đối mặt với nguy cơ sụt giảm mạnh khi các nhà đầu tư nước ngoài rút vốn khỏi thị trường. Việc các nhà đầu tư quốc tế rút vốn trong nhiều trường hợp không phải từ nguyên nhân nội tại của thị trường mà từ sự biến động của thị trường quốc tế.
Lấy ví dụ, ông Quỳnh cho hay, năm 2001, TTCK Hy Lạp được nâng hạng lên nhóm thị trường phát triển, bất chấp việc bong bóng trên thị trường mới đổ vỡ trước đó vài năm, trong 2 năm sau khi được nâng hạng, chứng khoán Hy Lạp giảm khoảng 45%, trong khi giá trị giao dịch bình quân giảm 17%.
Do đó, ông Quỳnh đưa ra một số khuyến nghị cho thị trường. Cụ thể, cần thường xuyên theo dõi, đánh giá nguy cơ tăng trưởng nóng và nguy cơ đảo chiều dòng vốn trên TTCK để có các kịch bản ứng phó kịp thời.
Theo dõi sát sao các dòng tiền vào TTCK, gồm: Dòng tiền từ tài khoản của các nhà đầu tư cá nhân, dòng tiền của khối ngoại, dòng tiền tín dụng (dư nợ lĩnh vực chứng khoán, tiền cho vay ký quỹ tại các công ty chứng khoán ) và các kênh huy động vốn của công ty chứng khoán.
Đồng thời, nâng cao khả năng chống chịu của thị trường chứng khoán trước các cú sốc bên ngoài. Cụ thể là cần phát triển TTCK theo chiều sâu; chú trọng nâng cao năng lực quản lý, giám sát, an toàn và ổn định hệ thống tài chính; hiện đại hóa các công cụ, hình thức thanh tra, giám sát; thực thi chế tài nghiêm minh đối với các vi phạm trên TTCK.
Tái cơ cấu toàn diện các tổ chức trung gian để nâng cao chất lượng, đảm bảo đáp ứng yêu cầu của TTCK khi nâng hạng, đảm bảo an toàn hệ thống, ổn định tài chính.
Bên cạnh đó, tăng cường các biện pháp nhằm đảm bảo an toàn hoạt động của TTCK, như nâng cao chuẩn mực an toàn trên TTCK nhằm tăng cường khả năng chống chịu bất ổn và khủng hoảng của hệ thống tài chính toàn cầu.
Mở rộng phạm vi giám sát và kiểm soát các giao dịch chứng khoán. Đưa ra tiêu chuẩn để nhận dạng các định chế tài chính có rủi ro hệ thống và các phương thức mới để giám sát và giảm thiểu rủi ro của các định chế này.
Nâng cao hiệu quả công tác giám sát với ba nội dung trọng yếu: Giám sát rủi ro hệ thống, tăng cường phối hợp giữa cơ quan hoạch định chính sách và cơ quan giám sát; phối hợp, đồng bộ hóa giám sát cẩn trọng.
