Nghĩa trang nằm sát sông Đồng Nai: Báo cáo tác động môi trường có vấn đề

Như Pháp Luật TP.HCM đã thông tin, dự kiến nghĩa trang Vĩnh Hằng (tỉnh Đồng Nai) được xây dựng sát mép sông Đồng Nai. Điều này gây ra nhiều lo lắng nguồn nước sinh hoạt của hàng triệu người dân Đồng Nai, TP.HCM sẽ bị nhiễm bẩn.

Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) 3546/2007 yêu cầu nước rỉ từ thi hài qua quá trình phân hủy phải được xử lý triệt để. Thế nhưng đơn vị tư vấn và chủ đầu tư đã không căn cứ vào văn bản kỹ thuật này khi thực hiện báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) của dự án. Ngoài ra, ĐTM còn khá nhiều vấn đề chưa được giải quyết ổn thỏa nhưng vẫn được thông qua.

Chưa được Thủ tướng phê chuẩn?

Theo TCVN 3546, các nghĩa trang đặc biệt (còn gọi là loại I) có quy mô đất trên 60 ha, có yêu cầu đặc biệt phải được Thủ tướng phê duyệt trước khi xây dựng. Tuy nhiên, chúng tôi không tìm thấy một văn bản nào thể hiện dự án nghĩa trang Vĩnh Hằng thực hiện đúng yêu cầu này.

Về diện tích từng mộ phần thì TCVN 3546, quy chuẩn quốc gia về quy hoạch xây dựng (1/2008) và Nghị định 35/2008 chỉ cho phép tổng diện tích đất cho một mộ chôn cất một lần (kể cả huyệt mộ và địa tĩnh xung quanh) không quá 5 m². Tuy nhiên, ở dự án nghĩa trang này, ĐTM “duyệt” cho xây 2.595 ngôi mộ có kích thước 5,36 m² ở khu A và G1.

ĐTM cho biết nước rỉ phát sinh từ quá trình phân hủy xác có khả năng làm ô nhiễm nguồn nước ngầm, gây độc cho người và động vật khi sử dụng. Tuy vậy, ĐTM cũng khẳng định các ngôi mộ được xây bể bê tông cốt thép đặt thi hài và lót vải địa kỹ thuật chống thấm ở phần đáy, lại chỉ chôn một lần nên ô nhiễm nước ngầm được hạn chế. Từ căn cứ này, ĐTM loại nước rỉ ra khỏi danh mục nguồn gây ô nhiễm cho nguồn nước và chỉ tập trung vào xử lý nước thải sinh hoạt, nước mưa chảy tràn. Điều này trái với yêu cầu phải có giải pháp xử lý triệt để nước rỉ của TCVN 3546.

Một trong những yêu cầu bắt buộc là ĐTM phải căn cứ vào đầy đủ các văn bản pháp luật và văn bản kỹ thuật (gồm các quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia). Thế nhưng ĐTM của dự án này lại “quên” dựa vào TCVN 3546, do vậy “lơ” đi khoảng cách bảo vệ an toàn cho nguồn nước. Từ đó mới có chuyện: TCVN 3546 yêu cầu nghĩa trang phải cách công trình khai thác nước sinh hoạt tập trung ít nhất 5.000 m, cách mép nước của những sông hồ lớn tối thiểu 500 m. Tuy nhiên, nghĩa trang Vĩnh Hằng lại cách mép sông Đồng Nai vỏn vẹn khoảng 100 m. Căn cứ được ĐTM đưa ra là Quyết định 2636/2008 của UBND tỉnh Đồng Nai về việc duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 nghĩa trang, trong khi văn bản cao hơn là TCVN 3546 lại không được xét đến.

Cát đá, vải địa không ngăn được vi khuẩn

Theo ông Sanh, nhiều tài liệu của WHO đã phân tích xác người chứa nhiều vi khuẩn, mầm bệnh rất nguy hiểm, do vậy cần có khoảng cách an toàn tối thiểu từ nơi chôn đến mép sông, ao hồ. Nhiều nước cũng khuyến cáo không nên đặt nghĩa trang ở đầu nguồn, nhất là nơi lấy nước cấp sinh hoạt để hạn chế khả năng gây ô nhiễm môi trường, phát tán bệnh tật.

PGS-TS Nguyễn Đinh Tuấn, Hiệu trưởng Trường CĐ Tài nguyên và Môi trường TP.HCM, cũng cho rằng các biện pháp kỹ thuật hiện nay khó có thể xử lý triệt để ô nhiễm nước rỉ từ các mộ chôn. Về lâu dài, nước này sẽ thẩm thấu, gây ô nhiễm cho tầng nước ngầm và có thể phát tán ô nhiễm cho nước sông nếu nghĩa trang nằm quá gần sông.

MINH PHONG