Người thu nhập thấp khó chạm giấc mơ an cư vì giá nhà cao

Thủ tục pháp lý kéo dài

Ngày 5-7, báo Lao động tổ chức hội thảo "Tháo gỡ điểm nghẽn thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển". Tại đây, ông Nguyễn Thế Điệp, Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản Hà Nội nhận định, thị trường bất động sản vẫn tồn tại nhiều điểm nghẽn, trong đó lớn nhất hiện nay là các cơ chế chính sách chưa đồng bộ dẫn đến thực trạng cung không đủ cầu.

Cụ thể, các dự án không được phê duyệt, trong khi nhu cầu về nhà ở rất lớn. Hệ quả làm cho giá nhà tăng cao, nhà giá rẻ khan hiếm, khiến cho người có thu nhập thấp khó chạm tới giấc mơ an cư.

Ngoài ra, các thủ tục pháp lý phức tạp, kéo dài. Hiện nay, để làm một dự án bất động sản các thủ tục chuẩn bị có thể kéo dài 3 năm, 5 năm, thậm chí có những dự án đến 15 năm. Ách tắc pháp lý là rào cản rất lớn kìm hãm đà tăng của bất động sản.

Ông Điệp cho rằng, trong bối cảnh người dân đang "khát" nhà ở giá rẻ nhưng vẫn còn nhiều dự án căn hộ tái định cư bị bỏ hoang. Nguyên nhân xuất phát từ cơ chế làm nhà tái định cư, nhiều khu tái định cư được xây dựng ở những khu vực xa trung tâm, thiếu tiện ích và dịch vụ công cộng. Điều này làm giảm sức hấp dẫn và gây khó khăn cho người dân trong việc di chuyển và sinh hoạt.

Một số dự án tái định cư gặp vấn đề về chất lượng xây dựng như vật liệu kém chất lượng, thiết kế không hợp lý và thi công không đạt chuẩn. Những vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến an toàn của cư dân mà còn làm giảm giá trị của các căn hộ, khiến người dân không muốn chuyển đến.

Nhìn nhận dưới góc độ pháp lý, Luật sư Phạm Thanh Tuấn - Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, hiện có 3 rào cản lớn nhất đối với các doanh nghiệp bất động sản khó triển khai dự án.

Thứ nhất, là sự không đồng bộ giữa quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đối với phương án sắp xếp nhà đất, phương án sử dụng đất của doanh nghiệp cổ phần hóa.

Hai là, dự án nhà ở thương mại không có đất ở vẫn phải tiếp tục "chờ". Ba là, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị chi tiết 1/500 còn nhiều vướng mắc.

Đề xuất lập quỹ bảo lãnh doanh nghiệp

Từ thực tế này, Luật sư Phạm Thanh Tuấn đề xuất các giải pháp tháo gỡ những điểm nghẽn về sự thiếu đồng bộ giữa quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đối với phương án sắp xếp nhà đất, phương án sử dụng đất của doanh nghiệp cổ phần hóa.

Theo đó, Chính phủ xem xét trình Quốc hội sửa đổi nội dung Điểm m Khoản 2 Điều 2 Nghị quyết số 82/2019/QH14 theo hướng việc sử dụng đất của doanh nghiệp sau cổ phần hóa phù hợp với quy hoạch sử dụng đất và các loại quy hoạch, kế hoạch có liên quan chứ không nhất thiết phải bắt buộc phải theo phương án sử dụng đất trong quyết định cổ phần hóa. Hiện chưa có cơ chế điều chỉnh phương án sử dụng đất đó.

Chính phủ cần sửa đổi Nghị định số 126/2017/NĐ-CP cho phép cơ chế điều chỉnh phương án sử dụng đất hoặc bổ sung phương án sử dụng đất trong trường hợp doanh nghiệp chưa có phương án.

Ngoài ra, Luật sư Phạm Thanh Tuấn đề xuất Chính phủ tiếp tục trình Quốc hội xem xét bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh điều chỉnh năm 2025; trình Quốc hội thông qua Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại nhưng không có đất ở.

Còn ông Điệp đề xuất thành lập quỹ bảo lãnh cho doanh nghiệp vay ngân hàng, hiện tại doanh nghiệp đang rơi vào hoàn cảnh rất khó khăn.

Thực tế, 70-80 % doanh nghiệp bất động sản đang phải "đứng im" vì không đủ điều kiện tiếp cận với ngân hàng để tiếp tục triển khai dự án. Bởi vậy, để tháo gỡ một cách kịp thời, Chính phủ cần có quỹ bảo lãnh tạo điều kiện cho những doanh nghiệp có tài sản lớn dừng hoạt động do khách quan, không đủ điều kiện vay ngân hàng.