Điều trần trước một Ủy ban Thượng viện ngày 15-9, một nhân chứng cho biết Tổng thống Rodrigo Duterte từng chỉ đạo một đội dân quân truy giết không qua xét xử khoảng 1.000 người thời ông còn là thị trưởng Davao.
Ủy ban Thượng viện này được thành lập với nhiệm vụ điều tra các vụ giết người không qua xét xử trong gần ba tháng thực hiện chiến dịch truy quét tội phạm ma túy do Tổng thống Duterte phát động khi vừa nhậm chức.
Nhân chứng này tên là Edgar Matobato. Theo nhân chứng Matobato, đội dân quân này có tên là Đội Xử tử Davao với 300 thành viên, làm việc theo chỉ đạo của ông Duterte. Thành viên đội xử tử này là các cựu cảnh sát và những người nổi loạn được thu phục. Bản thân nhân chứng Matobato từng là một thành viên trong đội.
Theo lời điều trần của nhân chứng Matabato, Đội Xử tử Davao có nhiệm vụ truy giết các con buôn ma túy và tội phạm ở Davao theo chỉ đạo của Thị trưởng Duterte trong thời gian 1988-2013.
“Nhiệm vụ của chúng tôi là giết các tội phạm buôn lậu ma túy, những kẻ cưỡng hiếp, kẻ bắt cóc. Chúng tôi làm điều đó mỗi ngày.” theo nhân chứng Matobato. Hơn 1.000 người đã bị giết trong thời gian này.
Nhân chứng Edgar Matobato từng là thành viên đội xử tử, điều trần trước Thượng viện Philippines ngày 15-9. Ảnh: CNN
Có lần Thị trưởng Duterte chỉ đạo đội xử tử tàn sát người Hồi giáo và phá hủy các thánh đường Hồi giáo, sau khi nhà thờ lớn ở TP Davao bị đánh bom năm 1993.
“Một vài ngày sau đó ông ta lệnh cho chúng tôi giết và bắt các nghi can Hồi giáo đã thực hiện đánh bom.” Ông Matobato cho biết thêm sau đó đội xử tử đã truy giết nghi can Hồi giáo rồi chôn họ ở một mỏ đá.
Nhân chứng Matobato cho biết vào năm 2010, Thị trưởng Duterte chỉ đạo Đội xử tử Davao giết bạn trai của chị gái mình. Một nhà báo chỉ trích ông Duterte cũng từng bị ông Duterte chỉ đạo giết.
Theo nhân chứng Matobato, giữa lúc Ủy ban Nhân quyền Philippines điều tra về vụ việc năm 2009 thì Thị trưởng Duterte đã chỉ đạo Đội xử tử Davao giết chủ tịch ủy ban này là Leila de Lima. Tuy nhiên, vụ việc đã không được tiến hành.
Chưa hết, nhân chứng Matobato còn cho biết ông Duterte từng giết một quan chức của Bộ Tư pháp bằng súng máy Uzi khi còn là thị trưởng Davao.
Cũng theo nhân chứng Matobato, ông Paolo Duterte - con trai Tổng thống Duterte và hiện đang làm phó thị trưởng Davao cũng từng chỉ đạo Đội xử tử Davao giết người. Một trong những người Paolo chỉ đạo giết là tỉ phú Richard King vì cùng tranh giành một phụ nữ. Ngoài ra Paolo Duterte còn là một con nghiện ma túy.
Theo nhân chứng Matobato, dưới thời ông Duterte là thị trưởng “người dân Davao giống như những con gà.”
Nhân chứng Matobato còn mô tả chi tiết phương pháp xử tử tội phạm: Tùng xẻo cơ thể tội phạm, cắt rời thi thể rồi liệng bên vệ đường, dùng băng keo bọc thi thể lại để tránh nhận diện, thậm chí có lần còn ném một thi thể cho cá sấu ăn.
Nhân chứng Matobato cho biết ông rời bỏ đội xử tử vào năm 2013, từng bị tra tấn sau đó và bị đe dọa phải im miệng về các vụ giết người. Ông Matobato cho biết ông quyết định tự thú trước Ủy ban Nhân quyền Thái Lan và Bộ Tư pháp vào năm 2014 và được hưởng quyền bảo vệ nhân chứng.
Nhân chứng Edgar Matobato mô tả phương pháp xử tử tội phạm trong cuộc điều trần trước Thượng viện Philippines ngày 15-9. Ảnh: CNN
Văn phòng Tổng thống bác bỏ cáo buộc. Theo người phát ngôn Martin Andanar, Ủy ban Nhân quyền đã thực hiện một cuộc điều tra về vấn đề này nhiều năm trước, khi Tổng thống Duterte còn là thị trưởng Davao và kết quả là không có chứng cứ nào.
Tổng thống Duterte chưa phản hồi về lời điều trần này. Tuy nhiên, trước kia ông Duterte có lần thừa nhận mình đã từng bóp cò súng nhắm vào những kẻ thực hiện một vụ bắt cóc.
Trong một lần xuất hiện trên truyền hình năm ngoái, ông Duterte đã trả lời nước đôi khi được hỏi liệu ông có liên quan đến Đội Xử tử Davao.
“Tôi? Họ nói tôi là một phần của đội xử tử? Đúng, điều đó đúng đó” - ông Duterte nói, sau đó còn đe dọa sẽ giết hàng ngàn tội phạm nữa và quăng xác họ xuống vịnh Manila cho cá ăn.
Tuy nhiên, ngay sau đó ông Duterte lại khẳng định “không có đội xử tử Davao nào cả”.
Về phần mình, phản ứng trước những cáo buộc này, Paolo Duterte viết trên mạng xã hội “Những gì Leila de Lima và Matobato nói trước công chúng đều là những cáo buộc vô nghĩa, không có căn cứ. Đó chỉ là tin đồn. Không đáng để tôi phải trả lời những cáo buộc của một người điên.”
Ngoài vấn đề này, hiện Tổng thống Duterte cũng đang đối mặt với sự chỉ trích trong và ngoài nước về cuộc truy quét tội phạm ma túy vốn đã làm hơn 2.000 người chết không qua xét xử trong gần ba tháng.
