Chiến sự
. Ngày 22-3, nhiều nguồn tin quan chức phương Tây cho biết các lực lượng Nga có bước tiến ở phía nam và phía đông nhưng vẫn bị đình trệ xung quanh Kiev.
Binh sĩ Ukraine kiểm tra một hố đạn pháo tại một ngôi làng ở chiến tuyến ở miền đông Kiev (Ukraine), ngày 21-3. Ảnh: REUTERS
. Giao tranh tại TP cảng Mariupol ở tỉnh Donetsk (đông Ukraine) vẫn tiếp tục và dữ dội hơn trong ngày 22-3, một ngày sau khi chính quyền TP này từ chối đầu hàng theo yêu cầu của Nga. Hãng tin RIA NOVOSTI của Nga dẫn thông tin từ một thủ lĩnh phe ly khai ở miền Đông Ukraine cho biết các lực lượng Nga và các đơn vị quân ly khai do Nga hậu thuẫn đã chiếm được khoảng một nửa Mariupol.
Hội đồng thành phố cho biết các cuộc oanh tạc đang biến Mariupol thành "vùng đất chết đầy tro tàn". Thống đốc vùng Donetsk, ông Pavlo Kyrylenko, cho biết hoàn cảnh của thường dân ở Mariupol, nơi sinh sống của 400.000 người, trở nên tuyệt vọng hơn bao giờ hết. Hàng trăm nghìn người được cho là đang bị mắc kẹt bên trong các tòa nhà, không được tiếp cận với thức ăn, nước uống, nguồn điện hoặc khí đốt sưởi ấm.
. Phó Thủ tướng Ukraine – bà Iryna Vereshchuk yêu cầu mở hành lang nhân đạo cho dân thường. Bà cho biết có ít nhất 100.000 người muốn rời Mariupol nhưng không thể.
Theo Tổng thống Ukraine – ông Volodymyr Zelensky, trong ngày 22-3 đã có hơn 7.000 dân thường được sơ tán khỏi Mariupol, khoảng 100.000 người vẫn ở lại TP.
"Tính đến ngày hôm nay, có khoảng 100.000 người trong thành phố. Trong điều kiện vô nhân đạo. Trong tình trạng bị phong tỏa hoàn toàn. Không thức ăn, không nước uống, không thuốc men. Bị pháo kích liên tục, bị bắn phá liên tục" - Ukrinform dẫn lời ông Zelensky.
Ukrinform dẫn lời ông Kyrylo Tymoshenko - Phó Văn phòng Tổng thống Ukraine ngày 22-3 rằng: "Tổng cộng 211.000 người đã được sơ tán thông qua các hành lang đã được thỏa thuận với phía bên kia. Trong số này, 32.000 người [đã được sơ tán] khỏi Mariupol".
Khu công nghiệp ở Mariupol bị không kích ngày 22-3. Ảnh: REUTERS chụp lại từ màn hình một đoạn video
. Tổng thống Zelensky đã mời Giáo hoàng Francis thăm Ukraine, hãng thông tấn Ukrinform đưa tin.
. Ngày 22-3 Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres kêu gọi chấm dứt "cuộc chiến phi lý" của Nga vào Ukraine và cảnh báo rằng cuộc xung đột sẽ "không đi đến đâu" và người dân Ukraine đang "chịu đựng một địa ngục trần gian".
“Tiếp tục cuộc chiến ở Ukraine là điều không thể chấp nhận được về mặt đạo đức, không thể bào chữa về mặt chính trị và vô nghĩa về mặt quân sự” – Reuters dẫn lời ông Guterres nói với các phóng viên ở New York.
. Dự kiến ngày 23-3 Ủy ban châu Âu sẽ công bố kế hoạch đảm bảo cho di tản khỏi Ukraine có quyền tiếp cận việc làm, giáo dục và nhà ở, trong bối cảnh Liên minh châu Âu (EU) đang đón một dòng người tị nạn nhiều chưa từng có, theo Reuters.
"Gần 3,4 triệu)người, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em, đã đến EU sau khi rời khỏi Ukraine. Cả quy mô và tốc độ đều chưa từng có, với trung bình cứ mỗi giây lại có một trẻ em đến EU" – theo Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Maros Sefcovic ngày 22-3.
. Ngày 22-3, Cao ủy Nhân quyền LHQ đưa con số 953 dân thường đã chết và 1.557 dân thường ở Ukraine đã thiệt mạng trong gần một tháng xung đột. Phía Nga bác bỏ mình nhằm mục tiêu vào dân thường.
. Hãng thông tấn TASS dẫn lời phát ngôn viên Điện Kremlin - ông Dmitry Peskov minh định rằng "không ai" từng nghĩ chiến dịch ở Ukraine sẽ chỉ diễn ra trong vài ngày và chiến dịch sẽ diễn ra theo đúng kế hoạch”.
. Trả lời phỏng vấn đài CNN ngày 22-3, người phát ngôn Điện Kremlin - ông Dmitry Peskov khẳng định rằng chính sách an ninh của Nga quy định rằng nước này sẽ chỉ sử dụng vũ khí hạt nhân một khi sự tồn tại của đất nước bị đe dọa.
"Chúng tôi có một khái niệm về an ninh trong nước và nó được công khai, bạn có thể đọc tất cả các lý do sử dụng vũ khí hạt nhân. Vì vậy, nếu nó là một mối đe dọa hiện hữu đối với đất nước của chúng tôi, thì nó (kho vũ khí hạt nhân) có thể được sử dụng theo cách của chúng tôi" – theo ông Peskov.
. Reuters dẫn thông tin từ một quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ ngày 22-3 rằng Mỹ vẫn chưa thấy bất kỳ dấu hiệu cụ thể nào về một cuộc tấn công vũ khí sinh học hoặc hóa học sắp xảy ra của Nga ở Ukraine nhưng đang theo dõi chặt chẽ các luồng thông tin tình báo về khả năng này.
Phản ứng từ Nga, Ukraine, phương Tây
. Ngày 22-3, Nga có phản ứng với đề xuất trưng cầu dân ý của ông Zelensky. Theo đài RT, phía Nga cho rằng đề xuất của ông Zelensky đưa các điều khoản của một thỏa thuận hòa bình có thể có ra trưng cầu dân ý ở Ukraine sẽ chỉ làm tổn hại đến các cuộc đàm phán đang diễn ra.
“Chúng tôi tin rằng việc đưa [các điều khoản] ra trước công chúng vào thời điểm này chỉ có thể làm suy yếu các cuộc đàm phán vốn đang diễn ra chậm hơn rất nhiều và ít thực chất hơn những gì chúng tôi mong muốn” – theo người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov.
Ngày trước đó, ông Zelensky gợi ý rằng nên trưng cầu dân ý Ukraine về các điều khoản hòa bình có tầm quan trọng "lịch sử".
Binh sĩ Ukraine tại Kiev ngày 21-3. Ảnh: AFP/RT
Các phái đoàn Nga và Ukraine đã trực tiếp tổ chức nhiều vòng đàm phán tại Belarus trước khi chuyển sang thảo luận qua liên kết video, nhằm đẩy nhanh tiến trình.
. Ngày 22-3, ông Serhiy Nykyforov - người phát ngôn của Tổng thống Ukraine nhấn mạnh rằng việc tìm kiếm các định dạng an ninh mới hiện là một trong những ưu tiên của chính quyền Ukraine. Các đảm bảo an ninh và một định dạng an ninh mới sẽ là điểm mấu chốt trong cấu trúc sẽ hình thành ở châu Âu sau cuộc chiến Nga phát động ở Ukraine.
"Các đảm bảo an ninh và một định dạng an ninh mới sẽ là một vấn đề then chốt, một điểm mấu chốt trong cấu trúc sẽ được hình thành ở châu Âu, ở Ukraine, ở khu vực này của thế giới sau chiến tranh. Và các đảm bảo an ninh trực tiếp, mạnh mẽ, đáng tin cậy sẽ là chìa khóa cho hòa bình lâu dài trong nhiều năm tới, sau khi cuộc chiến này kết thúc" – Ukrinform dẫn lời ông Serhiy Nykyforov.
Ông cũng lưu ý rằng còn quá sớm để nói về các chi tiết cụ thể "trong khi chiến tranh vẫn tiếp diễn và không có chữ ký trên giấy".
. Ngày 22-3 Tổng thống Ukraine – ông Volodymyr Zelensky có bài phát biểu trước các nhà lập pháp Ý. Ông cảnh báo rằng chiến tranh sẽ gây ra nạn đói cho các nước khác. Ukraine là một trong những nước xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất thế giới và chiến tranh đã khiến giá lương thực thiết yếu toàn cầu tăng lên mức kỷ lục.
Trong bài phát biểu, Tổng thống Zelensky thúc giục Ý thu giữ một chiếc du thuyền bí ẩn trị giá khoảng 700 triệu USD có liên quan đến Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ông Zelensky cho biết ông Putin và những người ủng hộ giàu có thường đến Ý nghỉ dưỡng, nên phong tỏa tất cả tài sản sẽ gây thêm áp lực buộc Nga chấm dứt chiến dịch quân sự ở Ukraine.
. Ukraine muốn Trung Quốc đóng một "vai trò đáng chú ý hơn" trong việc ngăn chặn cuộc chiến do Nga tiến hành trên lãnh thổ mình cũng như trở thành người bảo đảm tương lai cho an ninh của nước này, theo ông Andriy Yermak, người đứng đầu văn phòng của Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelenskyy ngày 22-3. Ông Yermak nói ông mong đợi một cuộc đối thoại "rất sớm" giữa nhà lãnh đạo Ukraine và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
. Tổng thống Mỹ Joe Biden chuẩn bị sang Bỉ họp bất thường cùng các nhà lãnh đạo NATO và Hội đồng châu Âu (EC) về xung đột Nga-Ukraine. Theo Reuters, phương Tây sẽ thắt chặt các biện pháp hiện có, gia tăng sự cô lập của Nga với thương mại và tài chính quốc tế, và đang chuẩn bị áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt đối với Nga để buộc nước này phải xem xét lại chiến dịch quân sự ở Ukraine.
Sau khi họp với NATO và EC ông Biden dự kiến sẽ sang Ba Lan, nơi đã tiếp nhận khoảng 2,1 triệu người tị nạn từ nước láng giềng Ukraine.
. Mỹ và các đồng minh phương Tây đang đánh giá xem liệu Nga có nên tiếp tục nằm trong Nhóm 20 nền kinh tế lớn (G20),Reuters ngày 22-3 dẫn thông tin từ một số nguồn tin biết về cuộc thảo luận này. Tuy nhiên các nguồn tin cũng cho rằng khả năng mọi nỗ lực loại trừ Nga hoàn toàn sẽ một số nước trong nhóm – như Trung Quốc, Ấn Độ, Saudi Arabia, …- phủ quyết.
