Tăng thuế xăng lên 8000 đồng/lít bị 'bác': Vì sao?

“Trong thời điểm hiện tại đưa ra việc tăng thuế suất là không thuận vì ảnh hưởng đến người dân và doanh nghiệp”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu quan điểm như trên khi cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế bảo vệ môi trường (BVMT) chiều qua 13-9-2017. Trong đó có đề xuất tăng khung thuế xăng lên mức tối đa 8000 đồng/lít của Bộ Tài chính.

Chưa hợp lý, thiếu thuyết phục

Trình bày tờ trình dự án luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho hay việc sửa luật sẽ tăng nguồn thu ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội của đất nước.

Trong đó có nhiệm vụ chi cho bảo vệ môi trường (BVMT), đồng nhằm nâng cao trách nhiệm và nhận thức của tổ chức, cá nhân đối với môi trường, khuyến khích sản xuất, sử dụng hàng hóa thân thiện với môi trường.

Theo ông Dũng, thuế BVMT đối với xăng, dầu sẽ điều chỉnh theo hướng: mức thuế tối thiểu điều chỉnh tăng bằng mức thuế cụ thể đang áp dụng; mức thuế tối đa điều chỉnh tăng bằng 2 lần mức thuế tối đa trong khung thuế hiện hành, trong đó xăng điều chỉnh từ 1.000-4.000 đồng/lít lên từ 3.000-8.000 đồng/lít.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân: “Trong thời điểm hiện tại đưa ra việc tăng thuế suất là không thuận vì ảnh hưởng đến người dân và doanh nghiệp” 

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng  Chính phủ nên tìm giải pháp tăng nguồn thu khác như tăng cường quản lý thu, giải quyết tồn đọng thuế, nợ thuế, chống trốn thuế, chống gian lận thương mại... thay vì tìm cách tăng một số loại thuế.

“Khung thuế hiện hành dùng chưa hết, giờ lại đề nghị tăng gấp đôi khung cho xăng dầu trong khi đây không phải là loại sản phẩm gây ô nhiễm môi trường nhất là chưa hợp lý. Hơn nữa, tên luật là Luật thuế bảo vệ môi trường (BVMT) mà trong cơ cấu về số thu từ các đối tượng chịu thuế BVMT, thu thuế BVMT đối với xăng, dầu chiếm tới hơn 93% tổng số thu thuế BVMT” – Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ.

Theo đó, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, đề nghị Bộ Tài chính chuẩn bị dự thảo kĩ hơn, toàn diện và bao quát hơn đối tượng chịu thuế BVMT, trong đó phải đảm bảo người dân, doanh nghiệp yên tâm sản xuất.

"Chủ yếu tập trung vào việc tăng thu"

Đại diện cơ quan thẩm tra dự luật, Chủ nhiệm UBTCNS Nguyễn Đức Hải cho hay dự thảo luật chưa thực sự đảm bảo để thực hiện các mục tiêu đề ra. Đánh giá tác động của việc sửa đổi cũng chưa thuyết phục, chưa làm rõ được những tác động cụ thể đến doanh nghiệp, người dân, tăng trưởng kinh tế...vẫn chủ yếu tập trung vào việc tăng thu NSNN hoặc để thuận tiện cho công tác quản lý, khó thuyết phục dư luận và sự đồng tình của xã hội.

Một trong những vấn đề nóng, được dư luận quan tâm thời gian qua là việc điều chỉnh gấp đôi khung thuế đối với xăng dầu.

Ban thẩm tra cho rằng, việc so sánh về tỷ lệ thuế trên giá cơ sở của Việt Nam với một số nước đang ở mức thấp (37,49% đối với xăng) như tờ trình của Chính phủ để làm căn cứ điều chỉnh mức thuế là chưa phù hợp với thực tế thu nhập của người dân Việt Nam (thấp so với các nước trong khu vực và trên thế giới), dẫn đến chi phí cho xăng, dầu so với thu nhập của người dân Việt Nam chiếm tỷ trọng rất cao.

 “Bộ Tài chính cũng chưa làm rõ được lộ trình cắt giảm thuế nhập khẩu đối với xăng, dầu và số giảm thu NSNN từ xăng, dầu theo lộ trình cắt giảm này; chưa có đánh giá tác động trong trường hợp điều chỉnh lên mức trần đối với xăng, dầu sẽ góp phần tăng thu bao nhiêu, tác động như thế nào đến sản xuất trong nước và đời sống của người dân, cũng như tăng trưởng kinh tế” – ông Hải nói.

Chủ nhiệm UBTCNS Nguyễn Đức Hải: "Dự thảo luật thuế BVMT chưa thực sự đảm bảo để thực hiện các mục tiêu đề ra, đánh giá tác động của việc sửa đổi cũng chưa thuyết phục" 

Theo đó, UBKTNS đề nghị Chính phủ cần làm rõ cơ sở khoa học để đề xuất nâng mức trần khung đối với xăng, dầu lên gấp 2 lần như dự thảo luật.

Đồng thời cũng phải đánh giá tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh và sức cạnh tranh của doanh nghiệp, đời sống của người dân, tăng trưởng kinh tế và tác động đến việc định hướng hạn chế sử dụng sản phẩm gây ô nhiễm môi trường là xăng, dầu như mục tiêu của thuế BVMT.

“Đặc biệt đánh giá tác động đến giá vận tải, giá hàng hoá của các mặt hàng thiết yếu... để làm căn cứ xác định việc điều chỉnh tăng khung thuế BVMT đối với xăng, dầu như Chính phủ đề xuất. Đồng thời, việc điều chỉnh tăng phải phân kỳ, có lộ trình phù hợp với tăng trưởng kinh tế, sức chịu đựng của người dân và doanh nghiệp” – ông Hải nhấn mạnh.

Đứng tạo thêm gánh nặng cho dân

Báo Pháp Luật TPHCMđã có nhiều bài phản ánh nếu tăng khung thuế bảo vệ môi trường (BVMT) đối với xăng dầu sẽ khiến giá xăng dầu tăng lên rất nhiều. Điều này đồng nghĩa người dân phải móc thêm tiền mua xăng dầu. Chính vì vậy nhiều chuyên gia kinh tế và người dân không đồng tình với quan điểm trên của Bộ Tài chính.

TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả thuộc Bộ Tài chính nói: việc Bộ Tài chính đưa ra sự so sánh giá xăng ở VN thấp hơn so với các nước khu vực ASEAN để biện minh cho tăng thuế là không hợp lý. Bộ Tài chính so sánh với các nước có giá xăng cao hơn, tại sao lại không so sánh với các nước có giá thấp hơn chẳng hạn như Indonesia, Malaysia…?

Đặc biệt, sự so sánh giá cao thấp còn phải xuất phát từ mức thu nhập của từng nước trong bối cảnh thu nhập bình quân đầu người của VN thấp hơn rất nhiều nước.

Bên cạnh đó, theo vị chuyên gia này, trong điều kiện hiện nay năng lực cạnh tranh của VN còn thấp, xăng dầu là nguồn đầu vào quan trọng của các lĩnh vực khác, tác động rất lớn đến đời sống xã hội, kinh tế, tiêu dùng… Việc tăng thuế BVMT sẽ khiến giá xăng tăng. Điều này sẽ làm chi phí, giá thành các mặt hàng khác tăng lên làm giảm sức cạnh tranh.

“Do đó, đáng ra cơ quan quản lý nên tìm biện pháp khoan sức dân để tạo ra nguồn thu thay vì tận thu” - ông Long nêu quan điểm.

“Việc Bộ Tài chính cho rằng mức thuế này chỉ là lộ trình dài nhưng bản chất là để chuẩn bị bù đắp những khoản thâm hụt ngân sách. Chưa có một nước nào đánh thuế BVMT với xăng dầu lớn như VN. Tỉ lệ thuế xăng dầu so với tỉ lệ thu nhập bình quân đầu người rất cao. Một chủ trương mà nhận phản ứng từ dư luận thì nên xem lại” - ông Long thẳng thắn.

Tỉ lệ thuế xăng dầu so với tỉ lệ thu nhập bình quân đầu người hiện nay rất cao

TS Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế, cho rằng mức thuế xăng dầu theo đề xuất của Bộ Tài chính quá cao. Như vậy sẽ khiến giá xăng bị đẩy lên khiến chi phí vận tải, hàng hóa, chi phí đầu vào cho các doanh nghiệp tăng lên.

“Trước đây, khi đề xuất tăng thuế BVMT từ 1.000 đồng lên 3.000 đồng/lít xăng và giảm thuế nhập khẩu, Bộ Tài chính cho rằng sẽ không làm tăng giá xăng nhưng thực tế lại trái ngược. Bây giờ, nếu tiếp tục điều chỉnh thuế BVMT lên nữa thì túi tiền người dân sẽ ra sao? Hãy thương người dân!” - ông Doanh nói.