Thành lập quỹ ETF: Chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế sẽ bị triệt tiêu?

Ngày 4-11, giá vàng miếng SJC giao dịch ở mức 146,2 triệu đồng/lượng mua vào và 148,2 triệu đồng/lượng bán ra. Với mức giá này, giá vàng trên thị trường ngoại đang thấp hơn giá vàng miếng khoảng 22 triệu đồng/lượng.

SJC giảm nhiệt, chênh lệch vẫn cao kỷ lục so với thế giới

Trong khi giá vàng thế giới bị tác động chủ yếu từ các yếu tố như bất ổn địa chính trị, lạm phát toàn cầu, lãi suất của Fed và dòng vốn trú ẩn, thì giá trong nước còn chịu sức ép từ nguồn cung hạn chế và độc quyền sản xuất.

Mới đây, Nghị định 232 trong đó bỏ độc quyền vàng cho phép nhiều ngân hàng, doanh nghiệp đủ điều kiện có thể sản xuất vàng miếng. Hiện nay, Ngân hàng Nhà nước đang triển khai việc cấp phép sản xuất vàng, bảo đảm tuân thủ nguyên tắc thị trường và gắn với định hướng điều hành chính sách tiền tệ quốc gia.

Tuy vậy, để thu hẹp chênh lệch giữa thị trường vàng trong nước và thế giới, không chỉ cần giải pháp tăng nguồn cung mà còn phải đa dạng sản phẩm đầu tư liên quan đến vàng. Ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), cho biết Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang sửa đổi Thông tư 98 về hoạt động quỹ và đã trình Bộ Tài chính để lấy ý kiến các thành viên thị trường.

Theo ông, cơ quan quản lý sẽ hướng tới đa dạng hóa mạnh mẽ các loại hình quỹ so với hiện nay. Trong đó có nhiều mô hình mới dự kiến được triển khai thời gian tới như quỹ ETF, quỹ đầu tư vào trái phiếu hạ tầng; đồng thời sửa đổi các quy định liên quan đến chứng chỉ số. Riêng đối với loại hình quỹ mới là quỹ ETF vàng, hiện Thông tư 98 vẫn chưa đưa ra quy định về sản phẩm này.

Tuy nhiên, việc nghiên cứu thành lập quỹ ETF vàng cũng là một trong những mảng đang được UBCKNN nghiên cứu nhằm hướng tới việc thiết lập các cơ chế ràng buộc phù hợp đối với thị trường vàng.

“Hiện nay, thị trường vàng có ba nhóm gồm nhà đầu tư giá lên, các tổ chức mua bán để phòng ngừa rủi ro biến động và những người mua để tích lũy tài sản. Dù mục đích khác nhau, điểm chung là tất cả đều phải nắm giữ vàng vật chất. Vì vậy, UBCKNN kỳ vọng việc phát triển quỹ ETF vàng sẽ góp phần giảm nhu cầu nắm giữ vàng vật chất, từ đó hạn chế nguy cơ buôn lậu, giảm thất thoát ngoại tệ và tạo dựng một môi trường đầu tư an toàn hơn” - ông Hải nhấn mạnh.

ETF vàng và sàn tập trung sẽ kéo thị trường về đúng giá?

Ông Hải cho rằng việc triển khai ETF vàng tại Việt Nam đối mặt với một số thách thức liên quan đến cơ sở hạ tầng và pháp lý, đặc biệt là xây dựng sàn giao dịch vàng tập trung, kho lưu trữ vàng tập trung và hệ thống kiểm định vàng chuyên biệt.

Chia sẻ kinh nghiệm về sản phẩm ETF vàng vật chất (physical gold ETF) tại Hàn Quốc Ông Hyun Dong Sik, Giám đốc Bộ phận Quản lý Chiến lược Công ty Quản lý Quỹ KIM Việt Nam, cho biết: Để vận hành quỹ ETF vàng, điều tiên quyết là phải có thị trường giao dịch vàng vật chất minh bạch, cùng hệ thống chỉ số tham chiếu và đơn vị lưu ký đạt chuẩn.

Quỹ ETF vàng không chỉ cần có vàng để giao dịch mà còn cần một tổ chức đủ uy tín để xác nhận chất lượng vàng đạt chuẩn quốc tế. Giống như tiền giấy, khi Ngân hàng Trung ương xác nhận giá trị, mọi người tin và giao dịch dựa trên sự bảo chứng đó.

Với vàng, vai trò bảo chứng thường được đảm nhiệm bởi Sở Giao dịch Chứng khoán hoặc Tổng công Lưu ký và bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC), tương tự như Ủy ban chứng khoán và sàn giao dịch Mỹ (SEC).

Tuy nhiên, với quỹ ETF vàng, quy trình còn chặt chẽ hơn khi toàn bộ thông tin tài sản được lưu trữ tập trung tại một hệ thống duy nhất. Chỉ cần xác nhận số lượng vàng trong tài khoản lưu ký, chúng tôi có thể phát hành chứng chỉ ETF vàng tương ứng. Điều đó khiến việc quản lý minh bạch, chuẩn hóa và an toàn hơn.

Ông Hyun Dong Sik, Giám đốc Bộ phận Quản lý Chiến lược Công ty

Quản lý Quỹ KIM Việt Nam

Về định giá, theo vị chuyên gia này, ETF vàng có thể lựa chọn theo giá vàng trong nước hoặc quốc tế. Mỗi hướng đi đều có ưu nhược điểm riêng. Nếu xây dựng chỉ số trong nước, việc quản lý giá vàng sẽ thuận tiện, phù hợp với khung giám sát của cơ quan quản lý. Tuy nhiên, thị trường vàng nội địa là thị trường đóng, đôi khi phát sinh mức chênh so với giá thế giới do cung cầu và những biến động riêng của thị trường Việt Nam.

"Ngược lại, nếu bám theo giá vàng toàn cầu, quỹ ETF vàng có thể triệt tiêu hoàn toàn chênh lệch giữa thị trường vàng trong nước và quốc tế. Khi thị trường trong nước xuất hiện chênh lệch, ETF vàng theo giá quốc tế sẽ rẻ hơn và hút dòng tiền từ thị trường vàng vật chất sang sản phẩm ETF vàng và ngược lại. Có thể nói, ETF vàng lúc này đóng vai trò như công cụ điều hòa giữa hai thị trường” - ông Hyun Dong Sik phân tích.

Tuy nhiên, kết nối trực tiếp với giá vàng toàn cầu cũng đồng nghĩa phải đối mặt với những biến động quốc tế khó dự báo. Trong khi đó, nếu bám theo chỉ số nội địa, cơ quan quản lý trong nước sẽ dễ theo dõi, giám sát và kiểm soát rủi ro hơn. Cả hai cách đều hợp lý, tùy mục tiêu vận hành của thị trường, song quan trọng nhất là sự minh bạch và tuân thủ đúng cơ chế quản lý.

Bà Nguyễn Ngọc Anh, Tổng giám đốc Công ty TNHH Quản lý Quỹ SSI (SSIAM), nhận định sản phẩm ETF vàng hoặc phái sinh vàng sẽ vừa giúp ổn định vĩ mô, vừa tạo ra một sản phẩm an toàn cho các nhà đầu tư.

Trong phạm vi nào đó, sản phẩm này vẫn có thể luân chuyển nguồn lực trong xã hội, thay vì để nguồn lực "chết" trong các tầng hầm hoặc két sắt của các gia đình. Do đó, bà đề xuất rằng đây là một trong những sản phẩm quỹ cần được cân nhắc phát triển.